Chất vấn và trả lời chất vấn: Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu

Đại biểu Nguyễn Đức Kiên trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV sẽ diễn ra trong 2,5 ngày và bắt đầu từ sáng 15/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh là thành viên Chính phủ trả lời chất vấn đầu tiên.

Phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, tính đến cuối ngày 14/11 đã có 89 phiếu chất vấn gửi đến các thành viên Chính phủ với 100 câu hỏi chất vấn của 44 vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) gửi đến Thủ tướng Chính phủ, các bộ trưởng, Chánh án TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao.

Thông qua phiếu xin ý kiến ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cũng đã nhận được 152 vấn đề mà ĐBQH đề xuất chất vấn tại kỳ họp này. Bên cạnh đó, theo báo cáo của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đã có 2.986 ý kiến và kiến nghị của cử tri cả nước gửi đến kỳ họp thứ 2 của Quốc hội.

Tại kỳ họp này, các đại biểu cũng đã thảo luận rất nhiều nội dung liên quan đến tình hình kinh tế-xã hội của đất nước và qua hoạt động giám sát tối cao, đòi hỏi phải có những giải pháp thiết thực, đồng bộ để nâng cao hơn nữa hiệu quả trong công tác quản lý điều hành. Đây là những cơ sở rất quan trọng để UBTVQH lựa chọn và trình Quốc hội quyết định nội dung những vấn đề nào sẽ được chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp này.

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, thời gian qua, thông qua hoạt động chất vấn nói riêng và hoạt động giám sát của Quốc hội nói chung, các bộ trưởng, trưởng các cơ quan, trưởng ngành đã quan tâm rất nhiều đến lĩnh vực được phân công phụ trách và đã tích cực khắc phục những hạn chế, bất cập trong quản lý để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Đây là kỳ họp đầu tiên của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV tiến hành hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn theo quy định của Luật Giám sát của Quốc hội và HĐND các cấp (luật này mới có hiệu lực từ ngày 1/7/2016).

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh việc chất vấn, trả lời chất vấn trên tinh thần nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tăng cường đối thoại, tranh luận, bám sát và đi đến cùng nhằm giải quyết những vấn đề bức xúc trong đời sống một cách thiết thực, đáp ứng yêu cầu của cử tri và nhân dân mong mỏi. Còn các chất vấn khác thì các bộ trưởng, các thành viên Chính phủ cũng sẽ tiếp nhận và sẽ trả lời bằng văn bản sau.

Để cho hoạt động chất vấn đạt được kết quả như mong muốn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị ĐBQH đặt câu hỏi ngắn, gọn, rõ ý, không bình luận, giải thích nhiều trong câu hỏi. Không đặt câu hỏi để mang tính chỉ tìm hiểu thông tin như xin bộ trưởng cho biết vấn đề này, vấn đề kia, mà hỏi thẳng vào trách nhiệm của bộ trưởng trong công tác quản lý, điều hành lĩnh vực, ngành được phân công phụ trách.

Mỗi một câu hỏi tối đa không quá 2 phút. Trường hợp còn có vấn đề cần phải tranh luận, hoặc không hài lòng với trả lời của bộ trưởng thì đại biểu có thể đưa biển tranh luận, nhưng mỗi đại biểu chỉ được một lần, vì để dành thời gian cho các đại biểu khác chất vấn, cũng như dành thời gian cho các thành viên Chính phủ trả lời chất vấn.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đề nghị các bộ trưởng, các thành viên Chính phủ trả lời ngắn, gọn, đi vào đúng trọng tâm vấn đề mà đại biểu đặt ra câu hỏi.

Những vấn đề phải có số liệu chứng minh, hay những vấn đề cần phải có diễn giải, giải trình nhiều, các bộ trưởng có thể nói về những chủ trương, chính sách và giải pháp của bộ, còn những chi tiết cần phải giải trình rõ thì bộ trưởng có thể sau phiên chất vấn này gửi báo cáo để cho đại biểu nắm rõ hơn vấn đề mình quan tâm.

Nguyễn Hoàng