Chính phủ đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp khôi phục khí thế kinh doanh

Nhân dịp đầu năm mới Quý Mão 2023, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công, đã có trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ về một năm với không ít "sóng gió", đồng thời chia sẻ về kỳ vọng vào sự phát triển trong năm 2023.

Kinh doanh dựa trên đạo đức, văn hoá để phát triển bền vững

Trước những khó khăn năm 2022, VCCI cùng cộng đồng DN đã khắc phục khó khăn, ứng phó với những thách thức như thế nào, thưa ông?

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công: Năm 2022, năm với nhiều khó khăn đối với cộng đồng DN Việt Nam. Các khó khăn đến cả từ thị trường thế giới và trong nước, những biến động trên thế giới như xung đột Nga-Ukraine, lạm phát, tỉ giá, suy thoái kinh tế cục bộ đã tác động đến Việt Nam, đồng thời những vấn đề xuất hiện trong nước như thị trường tài chính nhiễu động mạnh, thị trường chúng khoán lao dốc, các kênh huy động vốn đồng loạt gặp khó khăn, chi phí vốn và vật tư, nguyên liệu tăng mạnh khiến các DN đối mặt với thách thức vô cùng lớn.

Đồng hành cùng cộng đồng DN, VCCI thường xuyên báo cáo Chính phủ về tình hình khó khăn của DN để có các giải pháp tháo gỡ kịp thời các nút thắt, tích cực, chủ động kiến nghị, góp ý về các chính sách nhằm giảm chi phí kinh doanh cho DN như miễn giảm thuế, miễn giảm tiền thuê đất và các loại phí lệ phí khác. Tiên phong trong thúc đẩy việc triển khai các chính sách, tiến hành các cuộc điều tra, đánh giá việc thực hiện các thủ tục hành chính, chính sách trên thực tiễn.

VCCI thường xuyên cung cấp thông tin về pháp luật, chính sách cho DN, về các thị trường xuất khẩu, đào tạo, hỗ trợ các DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa nâng cao năng lực, kỹ năng cần thiết trong kinh doanh. Đẩy mạnh một số hoạt động mới có tính đột phá như triển khai sáng kiến "Kết nối kinh tế trục cao tốc phía đông" nhằm thúc đẩy tăng cường liên kết vùng, tạo không gian phát triển mới cho cộng đồng DN.

Năm 2022 cũng là năm mà nhiều DN, doanh nhân gặp những vấn đề liên quan đến pháp uật, điều này phần nào ảnh hưởng tới tinh thần kinh doanh của cộng đồng DN. Trong bối cảnh đó, VCCI đặt trọng tâm vào thúc đẩy xây dựng đạo đức doanh nhân và văn hoá kinh doanh. 

Lần đầu tiên VCCI đã xây dựng, công bố bộ 6 Quy tắc đạo đức doanh nhân Việt Nam, phát động và vận động cộng đồng doanh nhân cả nước thực hiện. Đổi mới toàn diện việc tôn vinh doanh nhân Việt Nam tiêu biểu, trong đó lấy việc tuân thủ các quy tắc đạo đức doanh nhân Việt Nam là một nhóm tiêu chí đánh giá chủ yếu, từ đó duy trì việc đánh giá và vinh danh DN phát triển bền vững. 

Vượt qua sóng gió của năm 2022, đội ngũ doanh nhân Việt Nam càng hiểu rõ hơn giá trị, tầm quan trọng của việc kinh doanh dựa trên đạo đức, văn hoá và những yếu tố bền vững.

Chính sách linh hoạt giúp DN vượt khó, dần hồi phục 

Ông đánh giá thế nào về sự đồng hành của Chính phủ, cụ thể là những chính sách tài khoá, tiền tệ, các chỉ đạo của Thủ tướng hỗ trợ DN?

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công: Mặc dù năm 2022 với nhiều khó khăn, nhưng chúng ta đã cơ bản thành công trong thực hiện mục tiêu phục hồi và phát triển. 

Kinh tế đất nước tăng trưởng trên 8%, quy mô GDP Việt Nam lần đầu tiên vươn lên đứng hàng thứ 37 thế giới và vượt mốc 400 tỷ USD. Cộng đồng DN Việt Nam tiếp tục lớn mạnh, chào đón thêm gần 150.000 DN mới thành lập, một kỷ lục mới và tăng trên 30% so với năm 2021. 

Kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt 732,5 tỷ USD, nằm trong TOP 20 của thế giới, điều đó cho thấy vị thế mới của Việt Nam trong kinh tế toàn cầu. Có được kết quả trên có vai trò quan trọng của các DN, nhưng cùng với đó là sự đồng hành và chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Năm vừa qua, Chính phủ đã đồng hành rất sát sao với cộng đồng DN, doanh nhân để vượt qua các khó khăn, tháo gỡ các nút thắt, phục hồi kinh tế. Các chính sách tài khoá, tiền tệ và các chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ DN đã mang lại nhiều tác động tích cực.

Đầu tiên phải kể đến các chính sách miễn giảm, giãn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất đã giúp DN có thêm nguồn lực phục hồi kinh doanh. Đây là "liều thuốc trợ lực" hết sức quan trọng.

Như việc điều chỉnh thuế đối với xăng dầu rất linh hoạt và kịp thời. Khi giá dầu thế giới tăng vọt vào đầu tháng 3 năm 2022 thì ngay lập tức Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính trình phương án cắt giảm các loại thuế đối với xăng dầu. Ngay cuối tháng 3, thuế bảo vệ môi trường đối với xăng đã được cắt giảm một nửa, đến tháng 7 lại tiếp tục giảm xuống mức sàn. Thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng cũng đã được chuyển sang chế độ sẵn sàng cắt giảm nếu có diễn biến mới.

Cộng đồng DN rất ấn tượng với những chỉ đạo hết sức quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ trong một số lĩnh vực nóng năm vừa qua như giải ngân đầu tư công, gỡ khó cho thị trường bất động sản, thị trường vốn, tài chính, thị trường lao động. Những quyết sách và chỉ đạo kịp thời của người đứng đầu Chính phủ năm vừa qua đã tạo ra những chuyển biến tích cực và hỗ trợ người kinh doanh rất lớn.

Năm 2022 cũng là năm căng thẳng của những người làm chính sách tiền tệ. Việc Mỹ sẽ tăng lãi suất đã gây áp lực lớn lên tỉ giá và chính sách tiền tệ của Việt Nam, bên cạnh đó, nỗi lo lạm phát sau dịch COVID-19 vẫn hiện hữu và đặc biệt là rủi ro của thị trường trái phiếu DN tiềm ẩn.

Trước tình hình đó, chính sách tiền tệ đã được điều hành theo hướng thận trọng ban đầu nhằm giữ được niềm tin của thị trường. 

Khôi phục niềm tin và khí thế kinh doanh trong năm 2023

Theo ông cần tiếp tục có các chính sách gì cần cải thiện, để các DN phát triển tốt hơn trong thời gian tới? Xin ông chia sẻ gì về kỳ vọng của DN trong năm 2023?

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công: Bước sang năm 2023, mặc dù tình hình chung còn nhiều khó khăn nhưng DN Việt Nam sẽ được hưởng một số điều kiện thuận lợi cũng như đứng trước nhiều cơ hội đặc biệt lớn: Nhu cầu tiêu dùng trong nước dự báo tiếp tục phục hồi mạnh mẽ là một cú hích thuận lợi cho các DN; thu ngân sách nhà nước đạt khá cao trong năm 2022 đem đến kỳ vọng việc triển khai các gói hỗ trợ sẽ diễn ra nhanh hơn trong năm 2023, qua đó sẽ góp phần hỗ trợ cho hoạt động khôi phục sản xuất, kinh doanh của DN; quyết tâm của Chính phủ đẩy nhanh tiến độ gói hỗ trợ đầu tư công cho cơ sở hạ tầng cũng có thể kích hoạt một số lĩnh vực kinh doanh hoạt động khởi sắc hơn trong năm 2023.

Đặc biệt, 15 hiệp định thương mại tự do có hiệu lực với tổng cộng 53 đối tác thương mại ở 4 châu lục, sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các DN để có thể tiếp tục giữ vững và mở rộng thị phần ở các thị trường. 

Việc Trung Quốc hủy bỏ chính sách "Zero Covid", mở cửa biên giới trở lại ngay từ đầu năm 2023 sẽ làm giảm căng thẳng về việc đứt gãy chuỗi cung ứng và là cơ hội rất lớn để nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam xuất khẩu chính ngạch sang thị trường này. Đồng thời xu hướng phục hồi và dịch chuyển chuỗi cung ứng theo hướng có lợi cho Việt Nam sẽ tạo ra nhiều cơ hội lớn giúp DN có thể tăng trưởng bứt phá trong năm 2023.

Về kỳ vọng của DN trong năm 2023, ngoài kỳ vọng vào sự điều hành chính sách linh hoạt, kịp thời và hiệu quả của Chính phủ, nhất là trong việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, cộng đồng DN còn kỳ vọng Chính phủ sẽ có những giải pháp chính sách nhằm tạo dựng một môi trường kinh doanh không những thuận lợi mà còn phải an toàn, qua đó phục hồi niềm tin và khí thế kinh doanh cho doanh nhân, DN. 

Kiên quyết bảo vệ và "nuôi dưỡng" các DN làm ăn chân chính, bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các DN. Đặc biệt, cần thực hiện tốt chủ trương không hình sự hoá các quan hệ dân sự, kinh tế. Đồng thời triển khai nhiều giải pháp để an lòng DN và động viên DN cống hiến hết mình cho sự phát triển quốc gia. Qua đó, xây dựng Việt Nam là một điểm đến an toàn, tin cậy cho các nhà đầu tư.

Cải cách thị trường vốn, thị trường tài chính phải là trọng tâm chính sách trong năm 2023 của Chính phủ. Chúng tôi cho rằng không có gì tốt bằng việc cải thiện các yếu tố nền tảng của thị trường như minh bạch thông tin, bảo vệ cổ đông thiểu số, chống gian lận, lừa đảo, giao dịch nội gián, tăng cường các hệ số an toàn ngân hàng, chống sở hữu chéo, giảm nợ công…

Xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam năm 2022 đạt mức cao nhất trong lịch sử, nhưng khi xem lại 25 năm qua thì chúng ta mới chỉ tăng được một bậc trên thang điểm của các tổ chức quốc tế. Do đó, kiên định cải thiện thị trường tài chính sẽ giúp hạ lãi suất của tiền đồng, từ đó tăng sức cạnh tranh của DN Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Đầu tư hạ tầng đang được cải thiện và chúng tôi kỳ vọng Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh việc này. Cần sớm ban hành được quy hoạch điện VIII và triển khai các dự án giao thông lớn như cao tốc Bắc-Nam, sân bay Long Thành, tập trung đầu tư cho khu vực kinh tế phía nam để khắc phục tình trạng hạ tầng xuống cấp ở khu vực này. Chúng tôi cho rằng, nguồn vốn tư nhân đầu tư vào hạ tầng, vào các dự án công nghiệp không thiếu, quan trọng là sự ổn định chính sách để các DN yên tâm đầu tư.

Cuối cùng, vấn đề cải cách môi trường kinh doanh có dấu hiệu chững lại trong các năm bị ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19. Nhiều bộ, ngành vẫn có chương trình đơn giản hoá thủ tục, cải thiện môi trường kinh doanh nhưng chỉ là các sửa đổi nhỏ, không có nhiều sự thay đổi mang tính cách mạng, thực chất. 

Chúng tôi cho rằng hiện đại hoá hạ tầng viễn thông, cung cấp dịch vụ công trực tuyến và mở các cơ sở dữ liệu của quốc gia sẽ là chìa khoá quan trọng để phát triển kinh tế trong năm mới. 

Kỳ vọng sẽ có những chuyển biến mạnh từ sự quyết liệt, đồng hành cùng DN của Chính phủ và mọi cấp chính quyền, để năm 2023 được ghi nhận là năm phục hồi và phát triển đối với DN cả về hoạt động kinh doanh và niềm tin thị trường.

Xin cảm ơn ông!

Huy Thắng (thực hiện)