Chính sách phục hồi phải có quy mô đủ lớn, thời gian đủ dài

TS. Cấn Văn Lực: Chính sách được ban hành cần bảo đảm bám sát chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước; có quy mô đủ lớn, thời gian đủ dài. Ảnh: TTXVN

Phối hợp linh hoạt, chặt chẽ, hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ

Là đại biểu được mời phát biểu đầu tiên, tham luận với tiêu đề: “Một số gợi ý chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế- xã hội”, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính-tiền tệ Quốc gia cho rằng, đại dịch COVID-19 đã tác động mạnh và làm cho kinh tế thế giới suy thoái sâu; một số quốc gia phục hồi khá nhanh, nhưng không đồng đều và còn nhiều rủi ro, thách thức, trong đó có rủi ro địa chính trị, lạm phát, giá cả tăng; lợi nhuận của doanh nghiệp giảm;…

Khuyến nghị các chính sách hỗ trợ, TS.Cấn Văn Lực nhấn mạnh quan điểm phải hỗ trợ cả tổng cung và tổng cầu, có sự phối hợp linh hoạt, chặt chẽ, hài hòa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách khác.

Bên cạnh đó, các chính sách được ban hành cũng cần bảo đảm bám sát chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước; có quy mô đủ lớn, thời gian đủ dài; có trọng tâm, trọng điểm; chú trọng quan tâm đến tính khả thi và phải triển khai nhanh.

Về phạm vi của chính sách, TS.Cấn Văn Lực nhấn mạnh, cần quan tâm giảm chi phí; giãn, hoãn nghĩa vụ tài chính; tăng khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn của doanh nghiệp; quan tâm hơn nữa cho an sinh xã hội…

TS.Cấn Văn Lực cũng đề xuất tiếp tục giảm thuế VAT, giảm phí bảo hiểm xã hội, thuế bảo vệ môi trường; có bảo lãnh vay vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, có gói hỗ trợ lãi suất, cùng với đó là ứng trước các chi phí như tiền lương, phòng, chống dịch cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ưu tiên phát triển các dự án liên kết vùng, các dự án mang tính trọng điểm, có tính lan tỏa cao.

Ngoài ra, trong phục hồi kinh tế, TS.Cấn Văn Lực cũng đề nghị đối với các chính sách an sinh xã hội cần triển khai hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động ngoại tỉnh đến làm việc tại 4 vùng kinh tế trọng điểm; hỗ trợ đào tạo nghề. Cùng với đó là chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Ngoài ra, nhấn mạnh nguồn lực và huy động nguồn lực thực hiện chính sách là điều quan trọng, TS.Cấn Văn Lực cho rằng cần thực hiện tiết giảm chi phí, đẩy mạnh việc cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước, phát hành trái phiếu Chính phủ…Cùng với đó, cần hết sức quan tâm tháo gỡ các rào cản thể chế để tăng khả năng hấp thụ của nền kinh tế gắn liền với triển khai đồng bộ, hiệu quả các cơ chế, chính sách kiểm soát rủi ro. 

Ở góc độ khác, ông Nguyễn Minh Cường, Kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển Châu Á tại Việt Nam nhận định, trong bối cảnh dịch bệnh vẫn còn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, các gói hỗ trợ của Việt Nam nên ưu tiên cho các biện pháp ngắn hạn, như hỗ trợ cho người lao động, doanh nghiệp bởi biện pháp ngắn hạn sẽ tác động đến tiềm năng, sự phát triển của Việt Nam trong trung hạn và dài hạn. Đồng thời, trong giai đoạn trung hạn và dài hạn, Việt Nam nên thúc đẩy giải ngân đầu tư công, tập trung vào phát triển hạ tầng xanh, chuyển đổi số…

Các chuyên gia trong nước và quốc tế đề xuất, khuyến nghị nhiều giải pháp để duy trì đà phục hồi kinh tế trước tác động tiêu cực của đại dịch COVID - 19 tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2021. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng

Đẩy mạnh đầu tư cho hạ tầng số, nền tảng số

Chỉ ra hàng loạt thách thức mà kinh tế thế giới hiện đang phải đối mặt, đồng thời phân tích thực trạng nền kinh tế Việt Nam năm 2021 cùng các vấn đề đặt ra hiện nay như vấn đề nguy cơ lạm phát, nguy cơ nợ xấu…, PGS.TS Bùi Quang Tuấn- Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đã chỉ rõ những lợi ích của phát triển kinh tế số đối với quốc gia là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển các ngành/lĩnh vực mới, tạo việc làm, thay đổi cơ cấu việc làm, nâng cao chất lượng lực lượng lao động, tăng chất lượng dịch vụ công.

Lợi ích đối với doanh nghiệp là tăng năng suất, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo cơ hội mở rộng thị trường và gia tăng thị phần, thay đổi linh hoạt hơn, kết nối với khách hàng, nhân viên, đối tác và nhà cung cấp nhanh hơn, đẩy nhanh quá trình ra quyết định.

Kinh tế số cũng mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng như chất lượng sản phẩm được cải thiện do ứng dụng công nghệ tiên tiến; mua hàng mọi lúc, mọi nơi chỉ cần có điện thoại thông minh hoặc máy tính kết nội mạng internet; giá thành sản phẩm cạnh tranh hơn so với mua qua kênh truyền thống do chi phí sản xuất và phân phối được cắt giảm; thuận tiện trong thanh toán do không phải sử dụng tiền mặt…

Từ những phân tích nêu trên nêu, PGS.TS.Bùi Quang Tuấn đã chỉ ra một số định hướng và giải pháp phục hồi và phát triển bền vững nền kinh tế từ góc độ của chuyển đổi số và kinh tế số. Theo đó, cần rà soát, hoàn thiện pháp luật theo hướng thuận lợi hóa mạnh mẽ hơn nữa về môi trường kinh doanh và đầu tư cho các doanh nghiệp, chú ý đến doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, sở hữu trí tuệ, để phát triển các sản phẩm, dịch vụ dựa trên nền tảng số.

Thúc đẩy kết nối, chia sẻ và khai thác thông tin dữ liệu số hóa trong nước, phát huy vai trò của nguồn tài nguyên số phục vụ cho kinh tế số, thúc đẩy kết nối và chia sẻ thông tin của các cơ quan quản lý, bộ, ngành Trung ương, địa phương. Đẩy mạnh đầu tư cho hạ tầng số, nền tảng số, huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu khoa học và triển khai, phát huy vai trò của các quỹ tài chính hỗ trợ đổi mới sáng tạo, khuyến khích thương mại hoá và chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ, khuyến khích và hỗ trợ ứng dụng công nghệ vào thực tiễn sản xuất và kinh doanh.

Đẩy nhanh quá trình thử nghiệm và khẩn trương ứng dụng đại trà các công cụ thanh toán điện tử, tiền số và các hình thức kinh doanh và dịch vụ kinh tế số không dùng tiền mặt; khuyến khích phát triển các định chế tài chính mới như Fintech. Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong quản lý tài chính, thuế, an sinh xã hội, y tế, giáo dục.

Về dài hạn, PGS.TS. Bùi Quang Tuấn cho rằng cần phải có cách tiếp cận tổng thể, hệ thống hơn. Cần phải chú ý tới các yếu tố của một hệ sinh thái đầy đủ của chuyển đổi số. Đồng thời cần phải chú ý tới xu hướng phục hồi xanh đang trở thành một xu hướng nổi trội trên thế giới. Các giải pháp để thực hiện chuyển đổi số và phát triển kinh tế số cần phải được lồng ghép tốt với thực hiện các giải pháp của chiến lược tăng trưởng xanh.

Ông Francois Painchaud – Trưởng đại diện Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Việt Nam nhận định, kinh tế thế giới đang trong quá trình phục hồi bất chấp các đợt dịch COVID-19 bùng phát, chỉ số giá sản xuất (PPI) tăng trong bối cảnh giá đầu vào ngày càng tăng và chuỗi cung ứng gián đoạn. Tiến trình hồi phục này có lợi cho Việt Nam, tuy nhiên, mức độ phục hồi của các nước phụ thuộc lớn vào tỷ lệ tiêm chủng. Tăng trưởng sụt giảm mạnh trong khi tỷ lệ tiêm chủng ở mức thấp để lại những vết sẹo trong trung hạn tại các nước mới nổi và đang phát triển với không gian chính sách hạn chế, phụ thuộc vào lĩnh vực du lịch.

Theo ông Francois Painchaud, trong năm 2021, Việt Nam đối mặt với đợt dịch bùng phát lớn hơn và dai dẳng hơn đã tác động nhiều mặt đến nền kinh tế. Các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp phải rất nhiều thách thức. Hiện Việt Nam đang dần hồi phục lại nền kinh tế. Đại diện IMF khuyến nghị Việt Nam thực hiện các chính sách hỗ trợ phục hồi cần thiết như: Tạo không gian tài khóa dồi dào; tăng chi tiêu cho y tế, tiêm chủng và trợ cấp; tăng cường đầu tư công; hỗ trợ đầu tư tư nhân; duy trì ổn định kinh tế vĩ mô.

Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam Francois Painchaud cho rằng mục tiêu phục hồi và phát triển của Việt Nam có thể đạt được nhưng đòi hỏi những cải cách cơ cấu quyết liệt hơn để phục hồi mạnh mẽ, cải thiện khả năng chống chịu trước đại dịch, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô.

Ông Francois Painchaud cho rằng, các chương trình hồi phục đã được Việt Nam cân nhắc rất kỹ nhưng cũng cần hết sức quan tâm thực hiện một cách quyết đoán và nhanh chóng hơn nữa.

Nguyễn Hoàng