Chống lừa đảo trực tuyến: Lan tỏa thông điệp 'Nhận diện bẫy lừa'

Dưới sự chỉ đạo của Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia phối hợp cùng một số đơn vị tổ chức hội thảo "Nhận diện bẫy lừa - An tâm vui sắm".

Hoạt động này nằm trong khuôn khổ Chiến dịch "Chống lừa đảo trực tuyến năm 2025" được triển khai trên quy mô toàn quốc, từ tháng 10-12/2025.

Theo ông Vũ Duy Hiền, Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, hiện tại đang là thời kỳ cao điểm của mùa mua sắm cuối năm. Đây cũng là lúc tội phạm mạng hoạt động mạnh nhất với những thủ đoạn lừa đảo tinh vi và biến đổi liên tục.

Chỉ một cú click, một mã QR, một cuộc gọi video tưởng như quen thuộc trong vài giây mất cảnh giác, người dân có thể phải trả giá bằng dữ liệu cá nhân, tài khoản mạng xã hội, thậm chí là toàn bộ tài chính.

Chia sẻ về giải pháp bảo vệ người dùng khi tham gia các giao dịch thương mại điện tử trước những rủi ro an ninh mạng mới, ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, cho rằng, cần phải khai đồng bộ khiên 3 lớp: hành lang pháp lý đủ mạnh, công nghệ phòng vệ hiệu quả và kỹ năng số phổ cập đến người dân.

Ở trụ cột pháp lý, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 đã nghiêm cấm tuyệt đối việc đánh cắp, mua bán hay trao đổi trái phép dữ liệu cá nhân, nhằm ngăn chặn tận gốc tình trạng lộ lọt thông tin - yếu tố khiến tội phạm có thể tiếp cận người dân bằng các cuộc gọi "đúng tên, đúng tuổi".

Trong dự thảo Luật An ninh mạng 2025, nội dung về An ninh dữ liệu tiếp tục được xác định là trọng tâm, đồng thời đề xuất nghiêm cấm hành vi sử dụng công nghệ để giả mạo thông tin, hình ảnh, giọng nói hoặc làm nhái sản phẩm, thương hiệu.

Bên cạnh khung pháp lý trong nước, các chuyên gia cũng cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục tích cực thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm ngăn chặn tội phạm xuyên biên giới.

"Trụ cột kỹ năng - yếu tố giữ vai trò quan trọng nhất - đòi hỏi nỗ lực nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua phong trào "Bình dân học vụ số". Mỗi người dân cần trang bị cho mình kiến thức như một "liều vaccine số", thay vì "chờ bị lừa" rồi mới cảnh tỉnh. Cẩm nang An ninh mạng do Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia biên soạn là nguồn tài liệu đáng tin cậy giúp người dùng nhận biết các hình thức lừa đảo và cách phòng tránh", ông Vũ Ngọc Sơn cho biết.

Vị chuyên gia này cũng đưa ra lời khuyên, người dân cần rèn luyện phản xạ an toàn thông qua nguyên tắc "3 Không - 3 Nhanh", gồm không tin tưởng tuyệt đối (kể cả video call), không cài ứng dụng từ liên kết lạ và không chuyển tiền khi chưa xác thực; đồng thời nhanh tra cứu khi nhận được thông tin đáng ngờ, nhanh ngắt kết nối khi bị đe dọa hoặc thao túng và nhanh báo cáo tới cơ quan chức năng khi phát sinh sự cố.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng, an toàn không đến từ may mắn mà đến từ sự hiểu biết và chủ động. Khi hành lang pháp lý, công nghệ phòng vệ và kỹ năng người dùng được kết hợp đồng bộ, tấm "Khiên số 3 lớp" mới phát huy hiệu quả.

Hiền Minh