Chủ động hội nhập và phát triển bền vững ĐBSCL

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì hội nghị “Đồng bằng sông Cửu Long - Chủ động hội nhập và phát triển bền vững”. Ảnh: VGP/Thành Chung

Ngày 12/7, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ đã chủ trì hội nghị “Đồng bằng sông Cửu Long - Chủ động hội nhập và phát triển bền vững”, một trong những sự kiện quan trọng trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long -MDEC Hậu Giang 2016.

Tham dự hội nghị có lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, các địa phương trong vùng, các nhà nghiên cứu, đại sứ quán của các nước tại Việt Nam và đông đảo đại diện doanh nghiệp.

Tại hội nghị, các đại biểu khẳng định những lợi thế của ĐBSCL trong phát triển sản xuất nông nghiệp, thủy sản, nhất là khi Việt Nam là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới nhưng đang phải đối mặt với những thách thức to lớn liên quan tới năng lực sản xuất yếu kém, biến đổi khí hậu (BĐKH), tình trạng khô hạn và xâm nhập mặn diễn ra ngày một khắc nghiệt.

Thực tế trong 6 tháng đầu năm nay, hạn mặn đã gây tổn thất rất lớn cho nhân dân trong vùng, làm ngành nông nghiệp vùng tăng trưởng âm 2,2%, thiệt hại gần 5.000 tỷ đồng, chưa kể thiệt hại gián tiếp tới công nghiệp, ngành nghề khác và sinh kế người dân.

Do tăng trưởng nông nghiệp của vùng giảm, nên toàn ngành nông nghiệp của cả nước cũng sụt giảm tăng trưởng so với cùng kỳ là 0,18%, tác động tới GDP 6 tháng đầu năm của cả nước.

Các đại biểu cũng nêu những bất cập trong phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất đã kìm hãm sự phát triển của các tỉnh trong vùng và đề xuất, kiến nghị Nhà nước tiếp tục quan tâm đầu tư để ĐBSCL có thể “cất cánh”.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng qua 8 kỳ tổ chức MDEC đã chỉ ra nhiều cơ hội và thách thức cho vùng, nhưng trong giai đoạn hội nhập kinh tế mạnh mẽ và diễn biến khắc nghiệt của BĐKH thì phải nhận thức rõ hơn cơ hội nào ĐBSCL đang và sẽ có, thách thức nào là quan trọng nhất. Do đó, các bên tham gia MDEC sẽ phải tham mưu giúp Chính phủ cũng như các địa phương xác định được những yêu cầu này.

Theo đó, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đặt vấn đề với 3 sản phẩm chủ lực của vùng là lúa gạo, thủy sản và trái cây đang chịu cạnh tranh ở trong nước hay ở nước ngoài là chính và đề nghị các nhà khoa học, doanh nghiệp đóng góp thêm cho Chính phủ luận cứ để giải quyết vấn đề này.

Về ứng phó BĐKH, Phó Thủ tướng cho rằng đây là bài toán tổng thể cần phải giải quyết ở các khâu quản lý nguồn nước, phòng, chống BĐKH và phát triển bền vững. Để giải quyết việc này, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ KH&ĐT rà soát lại tổng thể quy hoạch toàn vùng, coi đây là yếu tố căn bản để hạn chế tác động của BĐKH.Phó Thủ tướng cũng đề nghị các nhà khoa học trong nước và quốc tế cần nghiên cứu giúp Chính phủ nhằm trả lời nhẵng câu hỏi: “Chúng ta có sống chung với xâm nhập mặn được không? Chúng ta có ngăn được mặn không, hay chỉ kiểm soát mặn và trữ ngọt thôi?”.

Theo Phó Thủ tướng, bài toán này không chỉ đặt ra với 13 tỉnh trong vùng mà còn cho các tiểu vùng trong quy hoạch như tứ giác Long Xuyên, bán đảo Cà Mau, vùng duyên hải từ Cà Mau đến Bến Tre, vùng Đồng Tháp Mười, là những vùng có thổ nhưỡng khác nhau. Vì thế không thể giải quyết, chống chọi với BĐKH mà cắt khúc từng tiểu vùng.

“Bộ KH&ĐT đang sớm rà soát, tận dụng tối đa ý kiến chuyên gia để có kết luận về vấn đề này. Chúng ta suy nghĩ kỹ nhưng hành động dứt khoát, quyết đoán. Hai dự án Ngân hàng Nhà nước vừa ký với WB về phát triển đô thị và thích ứng BĐKH của vùng là hành động cụ thể của Chính phủ trong vấn đề này”, Phó Thủ tướng nói.

Ảnh: VGP/Thành Chung

Khi quy hoạch phát triển của vùng được hoàn thiện sẽ có cơ sở đầu tư hạ tầng kinh tế, xã hội mang tính chất liên vùng và trong tháng 8/2016, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ sẽ phối hợp với Bộ KH&ĐT, Bộ GTVT tổ chức hội nghị về phát triển hạ tầng giao thông, logistic gắn với phát triển thủy lợi của vùng trong 10-20 năm tới, xác định các công trình dự án để đưa vào triển khai trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.

Về phát triển chuỗi giá trị sản xuất hàng hóa nông sản của vùng, Phó Thủ tướng khẳng định thị trường, doanh nghiệp, các thành phần kinh tế phải làm việc này. Vai trò của Nhà nước là tổ chức các hình thức liên kết sản xuất và hợp tác xã. Nền tảng chủ lực của liên kết chuỗi là hộ nông dân, nông trại, gia trại và kết nối với doanh nghiệp, nhà khoa học, Nhà nước thì mới tạo ra được chuỗi giá trị.

Theo Phó Thủ tướng, chuỗi giá trị sẽ giải quyết được bài toán mất cân đối thị trường khi mà thị trường đầu vào của sản xuất nông nghiệp có nhiều người mua nhưng ít người bán, còn thị trường đầu ra lại ngược lại, có nhiều người bán nhưng ít người mua, dẫn đến tình trạng ép giá.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng đồng tình với các ý kiến đề nghị thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư vào vùng ĐBSCL khi toàn vùng hiện mới chỉ có hơn 59.000 doanh nghiệp, chiếm 11% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động của cả nước. Trên thực tế, khi triển khai các Nghị quyết 01, Nghị quyết 19 và 35 của Chính phủ trong 6 tháng đầu năm nay, toàn vùng đã thu hút được gần 1 tỷ USD vốn FDI đầu tư và hơn 5.000 doanh nghiệp trong nước mới thành lập, đi vào hoạt động.

Lãnh đạo Chính phủ cũng cho biết trong các tháng tới sẽ yêu cầu các bộ, ngành liên quan phối hợp với Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ tổ chức hội nghị chuyên đề về tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp gắn với quy hoạch đất sản xuất nông nghiệp trong vùng để có biện pháp căn cơ trong sản xuất; phòng, chống hạn mặn và tích trữ nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt của người dân.

Thành Chung