Ảnh: VGP/Lưu Hương |
Theo thống kê, hiện nay có hơn 230 tấm bia Chăm Pa ở Bảo tàng Chăm Đà Nẵng. Những ký hiệu không chỉ thể hiện trên bia mà còn thể hiện trên các hiện vật khác như kim loại, đồ dùng trong các nghi lễ và sinh hoạt hàng ngày… Chữ khắc trên văn khắc là chữ Phạn, chữ Chăm.
Các nhà nghiên cứu cho biết, hầu hết các chữ khắc có thể xem như những văn bản luật pháp ghi lại một kiểu giao dịch thông tin với thế giới xung quanh.
Nội dung các văn khắc của người Chăm đều liên quan đến việc thờ phụng, ca tụng thần linh, qua đó, giúp các nhà nghiên cứu có thể biết những vị thần nào đã được họ thờ cúng, những phương tiện nào đã được họ sử dụng đi lại.
Ông Oliver Tessier, Trưởng đại diện Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp cho biết việc công bố danh mục các bi ký này là một trong những mục tiêu dài hạn của chúng tôi nhằm khảo sát tất cả các bi ký Chăm pa. Hy vọng những tư liệu lịch sử quý giá này sẽ được biết nhiều hơn nữa ở Việt Nam cũng như ở nước ngoài.
Đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu công bố chi tiết về văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng cuả người Chăm. Tâp sách là một công trình nghiên cứu đầy đủ nhất từ trước đến nay. Nó góp phần mở ra cánh cửa để hiểu sâu sắc hơn về nền văn minh Chăm Pa vốn còn ẩn chứa những điều kỳ thú.
Lưu Hương