Đánh giá thí điểm hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại các bộ, địa phương

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp Phan Hồng Nguyên cho hay, việc triển khai đánh giá thí điểm hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp (PBGDPL) là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện các công cụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 979/QĐ-TTg ngày 12/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Thí điểm đổi mới hoạt động đánh giá hiệu quả công tác PBGDPL", đến nay, các bộ, địa phương được chọn thực hiện thí điểm đã ban hành Tiêu chí riêng đánh giá thí điểm hiệu quả công tác PBGDPL của bộ, địa phương mình.

Trên cơ sở Quyết định số 979, Bộ Tư pháp cũng đã ký ban hành Quyết định 1666/QĐ-BTP năm 2024 về Tiêu chí chung đánh giá thí điểm hiệu quả công tác PBGDPL. So với Thông tư 03/2018/TT-BTP, tiêu chí chung này có nhiều đổi mới trong cách tiếp cận gắn với lĩnh vực pháp luật, hình thức, đối tượng, địa bàn cụ thể; lượng hóa các tiêu chí; có công cụ kiểm chứng.

Ngay sau khi Tiêu chí chung được ban hành, Bộ Tư pháp đã trực tiếp làm việc, góp ý bằng văn bản với từng bộ, ngành, địa phương thí điểm trong việc nghiên cứu, xây dựng Tiêu chí riêng của bộ, ngành, địa phương, bảo đảm sự thống nhất trong cách tiếp cận, triển khai việc thí điểm đánh giá.

Qua kiểm đếm, hiện nay 03 bộ gồm: Bộ Nội vụ, Bộ Nông nghiệp Môi trường, Bộ Dân tộc Tôn giáo và 06 địa phương gồm các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Khánh Hòa, Đồng Nai và Cần Thơ đã đều ban hành kế hoạch triển khai cũng như bộ tiêu chí riêng đánh giá thí điểm hiệu quả công tác PBGDPL.

Tuy nhiên, thời gian qua, thực hiện chủ trương hợp nhất cấp tỉnh, việc tinh gọn bộ máy, mô hình chính quyền địa phương 02 cấp đã ảnh hưởng, tác động đến việc triển khai đánh giá nhiệm vụ này.

Trên tinh thần đó, ông Phan Hồng Nguyên đề nghị các đại biểu tham dự Tọa đàm thẳng thắn chia sẻ thực trạng triển khai thí điểm Đề án 979, sự biến động, thay đổi đội ngũ cán bộ phụ trách công tác PBGDPL nói chung, phụ trách triển khai Đề án 979 nói riêng; đồng thời nêu ra những khó khăn, vướng mắc, kiến nghị cho vấn đề này.

Tại Tọa đàm, các đại biểu đã lắng nghe đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Bộ Nội vụ chia sẻ kết quả thực hiện công tác PBGDPL tại đơn vị mình, đồng thời phản ánh các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị, đề xuất với cơ quan Trung ương, với ngành Tư pháp trong triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong thời gian tới. Việc hợp nhất cấp tỉnh, thực hiện chính quyền 02 cấp thời gian qua, việc luân chuyển cán bộ cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc triển khai thực hiện Đề án tại địa phương.

Đại biểu các địa phương thí điểm cũng đã nêu khó khăn, vướng mắc trong triển khai như nguồn nhân lực, cán bộ trong lĩnh vực PBGDPL còn thiếu; môt số tiêu chí đánh giá trong Quyết định 1666/QĐ-BTP còn khó định lượng…

Qua đó kiến nghị bổ sung kinh phí dành cho công PBGDPL theo dân số hoặc theo các địa bàn trọng điểm; các sở, ban ngành, địa phương cần ứng dụng công nghệ thông tin, có kênh tuyên truyền PBGDPL như qua zalo, facebook, viber…; tăng cường đào tạo bồi dưỡng, tập huấn nhân lực để tiếp tục triển khai công tác đánh giá này thưc chất và hiệu quả…

Là một trong 6 địa phương được lựa chọn làm đơn vị thí điểm để tổ chức triển khai đánh giá hiệu quả công tác PBGDPL, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Thanh Hóa Lê Ngọc Minh cho biết, để triển khai Quyết định số 979 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 1666 của Bộ Tư pháp, tỉnh đã ban hành bộ tiêu chí riêng và lựa chọn 10 cơ quan, đơn vị địa phương làm thí điểm đánh giá hiệu quả công tác PBGDPL trên địa bàn tỉnh, với phương châm trung thực, khách quan và đo lường chính xác; đồng thời xây dựng biểu mẫu phiếu khảo sát cho các đơn vị tham khảo.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, các đơn vị thí điểm đã gặp một số khó khăn, vướng mắc như việc thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã đã làm thay đổi tên gọi, chức năng, nhiệm vụ và phạm vi quản lý của nhiều đơn vị được chọn thí điểm, gây ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ; sự luân chuyển, thay đổi vị trí công tác của một số cán bộ phụ trách đã gây khó khăn cho công tác phối hợp.

Bên cạnh đó, nguồn lực thực hiện còn nhiều hạn chế, các yếu tố về địa bàn và kinh phí cũng là một trở ngại lớn; đối tượng khảo sát và một số tiêu chí chưa phù hợp với thực tiễn…

Từ những hạn chế trên, kết quả đánh giá có nguy cơ không phản ánh đúng hiệu quả thực chất của công tác phổ biến giáo dục pháp luật , do đó, tỉnh Thanh Hóa đề xuất cần nghiên cứu, xác định lại phương pháp và cách thức đánh giá để bảo đảm tính khả thi, thực chất, phù hợp với điều kiện thực tế, tránh chồng chéo với các hoạt động đánh giá hằng năm. Đối với bộ tiêu chí riêng, cần nghiên cứu vận dụng các cách thức khác để lấy ý kiến đánh giá ngoài phương pháp khảo sát…

Đại diện Lãnh đạo Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý ghi nhận những phản ánh từ thực tiễn triển khai cũng như những khó khăn vướng mắc của các bộ, ngành, địa phương thuộc diện thí điểm, đánh giá. Đồng thời nhấn mạnh, thời gian từ nay đến hạn hoàn thành báo cáo tự đánh giá năm 2025 là không còn nhiều, trong khi khối lượng công việc lớn, để bảo đảm hoàn thành đúng tiến độ báo cáo tự đánh giá năm 2025, các bộ, địa phương cần nhanh chóng kiện toàn đội ngũ cán bộ phụ trách công tác PBGDPL và triển khai Đề án 979 sau khi sáp nhập; tổ chức bồi dưỡng, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao năng lực thực thi; rà soát, đánh giá kế hoạch triển khai Đề án.

Tăng cường sự phối hợp giữa UBND cấp xã, sở, ngành với Sở Tư pháp; cần xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp với điều kiện thực tiễn của bộ, địa phương. Ngoài ra, cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, bố trí nguồn lực hợp lý…

Phối hợp cùng Bộ Tư pháp nghiên cứu, đề xuất việc xây dựng các tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác PBGDPL trong quá trình tổng kết, hoàn thiện thể chế chung về PBGDPL.

Kết quả đánh giá thí điểm tại các bộ, cơ quan, địa phương là cơ sở quan trọng để Bộ Tư pháp đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và các hoạt động PBGDPL cho người dân, doanh nghiệp, đồng thời phục vụ việc sửa đổi, hoàn thiện thể chế về công tác này.

Diệu Anh