Dành những cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đặc biệt cho công nghiệp bán dẫn

Ngày 17/12, Bộ KH&CN phối hợp với Sở KH&CN TPHCM tổ chức Hội thảo "Xây dựng chính sách và giải pháp thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam".

Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh 4 vấn đề có vai trò then chốt, quyết định sự phát triển của công nghiệp bán dẫn Việt Nam. 

Thứ nhất, phát triển công nghiệp bán dẫn cần bám sát chuỗi giá trị và phù hợp với vị trí của Việt Nam trong chuỗi toàn cầu. Thứ hai, nhân lực là yếu tố quyết định, đồng thời là “điểm nghẽn lớn nhất” hiện nay. 

Thứ ba, cần thẳng thắn, khách quan nhận diện các vấn đề về thể chế, hạ tầng và cơ chế phối hợp. Thứ tư, phát huy vai trò tiên phong của các trung tâm đổi mới sáng tạo và các địa phương có tiềm lực, đặc biệt là TPHCM.

Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương nhận định hiện nay, các doanh nghiệp, kỹ sư của Việt Nam đã từng bước tham gia vào các công đoạn trong chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn.

Đặc biệt, thiết kế chip là công đoạn mà Việt Nam có lợi thế. Trong công đoạn đóng gói, kiểm thử, Việt Nam có tiềm năng và cơ hội lớn để phát triển thành một trung tâm đóng gói chip bán dẫn của thế giới.

Về sản xuất vật liệu, thiết bị sản xuất chip bán dẫn, Việt Nam đã dần hình thành năng lực sản xuất trong công đoạn này. Ở lĩnh vực chế tạo, sản xuất chip bán dẫn, dù chưa có nhà máy sản xuất bán dẫn quy mô công nghiệp nhưng Việt Nam đã có một số cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất chip bán dẫn mang tính chất thử nghiệm đã được triển khai.

Dù vậy, ngành bán dẫn Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức, tồn tại như chưa có năng lực nghiên cứu, sản xuất vật liệu, thiết bị sản xuất chip bán dẫn trong nước; chưa hình thành đội ngũ có năng lực kỹ thuật ở mức tổng thể, đầy đủ các công đoạn nên khó làm chủ một sản phẩm hoàn chỉnh; chưa có nhà máy chế tạo, sản xuất chip bán dẫn.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế đó, Bộ KH&CN đã từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn.

Cùng với thực thi hiệu quả các cơ chế mới để ưu tiên nguồn lực, ngân sách cho các đề tài nghiên cứu, hạ tầng nghiên cứu trong lĩnh vực bán dẫn, các chính sách thu hút đầu tư từ nước ngoài cũng được đẩy mạnh.

Trong số đó, các dự án đầu tư phải đi kèm với chuyển giao công nghệ, gắn kết với doanh nghiệp và hệ sinh thái trong nước, đồng thời thúc đẩy hình thành các trung tâm R&D tại Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, việc thành lập Trung tâm quốc gia hỗ trợ sản xuất thử chip bán dẫn theo mô hình tập trung - Multi Project Wafer (MPW) sẽ là giải pháp cần thiết trong ngắn hạn để giảm chi phí và thời gian sản xuất thử, đồng thời hỗ trợ đầu ra cho hoạt động thiết kế của kỹ sư, viện nghiên cứu, và doanh nghiệp khởi nghiệp trong nước.

Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, trong tầm nhìn 2050, để khắc phục triệt để tồn tại, hạn chế lớn nhất là việc chưa làm chủ công đoạn chế tạo, chúng ta cần xây dựng lộ trình và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thu hút hoặc đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất chip bán dẫn, từng bước làm chủ công nghệ lõi và khẳng định vị thế quốc gia.

Cùng với Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số được ban hành tháng 6/2025 đã đặt nền móng pháp lý để phát triển công nghiệp công nghệ số và công nghiệp bán dẫn.

Theo đại diện Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ KH&CN), Luật Công nghiệp công nghệ số cùng với một số huật như đầu tư, thuế thu nhập doanh nghiệp, xuất nhập khẩu,… đã dành những cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đặc biệt cho hoạt động công nghiệp bán dẫn. 

Theo đó, dự án nghiên cứu sản xuất sản phẩm bán dẫn với vốn đầu tư chỉ từ 6.000 tỷ đồng sẽ được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi đối với các dự án đặc biệt theo Luật đầu tư; miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước của dự án; miễn thuế thu nhập cá nhân cho nhân lực chất lượng cao trong 5 năm; miễn giấy phép lao động và visa 5 năm cho nhân lực chất lượng cao là người nước ngoài… 

Đây là những chính sách ưu đãi đầu tư đặc thù, vượt trội. Trong khi các ngành, lĩnh vực ưu tiên khác phải có quy mô vốn đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên mới được áp dụng chính sách ưu đãi này.

Bên cạnh đó, trong tháng 11/2025, Bộ KH&CN đã ban hành 6 Thông tư hướng dẫn Luật Công nghiệp công nghệ số và hiện nay, Bộ KHCN đã trình Chính phủ 02 Nghị định hướng dẫn Luật và dự kiến sẽ có hiệu lực đồng thời với Luật vào ngày 01/01/2026

Tại Hội thảo, các đại biểu được cập nhật những cơ chế chính sách hỗ trợ, ưu đãi thúc đẩy phát triển hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn Việt Nam trong các văn bản pháp luật được ban hành trong thời gian qua; đồng thời, trao đổi, cập nhật các mô hình hay về thúc đẩy nguồn nhân lực chip bán dẫn, hệ giải pháp đóng gói thiết kế mạch tích hợp tiên tiến 2.5D/3D…

Với vị thế là đô thị đặc biệt, TPHCM xây dựng mô hình “HCM+” (liên kết TPHCM - Bình Dương - Bà Rịa Vũng Tàu) có tiềm năng trở thành cực tăng trưởng bán dẫn với 4 trụ cột: Nhân lực, hệ sinh thái, R&D công nghệ lõi, thể chế. 

Thành phố cũng đề xuất 4 nhóm chính sách đột phá, trọng tâm là hỗ trợ tài chính trực tiếp cho đầu tư hạ tầng, sản xuất, thúc đẩy thiết kế mạch tích hợp, phát triển công nghiệp phụ trợ và thu hút, đào tạo nhân lực chất lượng cao, nhằm triển khai hiệu quả chiến lược bán dẫn.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Mạnh Cường cho biết, thành phố ưu tiên sản phẩm có lợi thế, xây dựng cơ chế thử nghiệm, nâng cấp việc nghiên cứu và phát triển vật liệu mới/ Thành phố cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư, tận dụng các cơ chế đặc thù để thiết lập các khu chức năng trong khu thương mại tự do...

Thu Giang