Đào tạo theo nhu cầu xã hội: “Quả đầu mùa”

Hạn chế lớn nhất hiện nay là chưa có cơ chế ràng buộc giữa nhà trường và doanh nghiệp. Ảnh minh họa.

Mô hình đào tạo của của Trường Cao đẳng nghề Việt Đức là một minh chứng cho thấy kết quả của đào tạo nghề theo nhu xã hội.

Với cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, những năm gần đây, trường đã thực hiện tốt mô hình đào tạo gắn nhu cầu doanh nghiệp, thông qua các hợp đồng đào tạo.

Năm 2009, trường đã đưa gần 400 lao động đến làm việc tại các đơn vị: Thủy điện Sông Đà, Tập đoàn Prime, Khu CN Vũng Áng. Theo yêu cầu nhân lực của Tập đoàn Formosa, năm 2011, trường sẽ đào tạo khoảng 1.000 lao động kỷ thuật thuộc các lĩnh vực cơ khí, điện, gò hàn…

Hơn 80% sinh viên có việc làm ngay

Theo thống kê của Tổng cục Dạy nghề, trong lễ tốt nghiệp của khóa học sinh hệ cao đẳng nghề (hệ đào tạo mới với sự tham gia sâu của doanh nghiệp) đầu tiên vừa qua, đã có khoảng 750 doanh nghiệp tham gia tuyển dụng, tỷ lệ sinh viên có việc làm ngay là 80,39%.

Nhiều tập đoàn, công ty đến tận các trường để lựa chọn, ký hợp đồng tuyển dụng với mức lương khởi điểm bình quân 2,5 - 2,7 triệu đồng/tháng đến 4,5 triệu đồng/tháng. Cá biệt có nghững nghề sinh viên vừa tốt nghiệp được doanh nghiệp tiếp nhận với mức lương 300 USD.

Các doanh nghiệp nhận nhiều học sinh là Tổng công ty cơ điện - thủy lợi; Công ty CP vận chuyển và giao nhận Á Châu, Công ty Honda Việt Nam, Công ty Toyota, Tập đoàn Hòa Phát… Điều này cho thấy nhu cầu xã hội về nhân lực qua đào tạo nghề là rất lớn và các trường nghề đã phần nào đáp ứng được cơn khát nhân lực của các doanh nghiệp.

Khác với các hệ đào tạo nghề khác, hệ thống cao đẳng nghề đã mở ra một hướng đi mới, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp ngay từ khâu đầu vào (ký gửi lao động, thực tập), đến khâu đầu ra. Trong đó, các doanh nghiệp cùng tham gia ra đề, chấm thi và liên kết tuyển dụng, sau khi tốt nghiệp những học sinh có tay nghề, có việc làm ngay...

Trên thực tế, các doanh nghiệp cũng rất mừng khi được tham gia với vai trò là "ban giám khảo". Nội dung đề thi có 70% là bám sát chương trình khung của Tổng cục Dạy nghề, 30% là của doanh nghiêp đưa ra... Qua đó, doanh nghiệp có thể lựa chọn, tuyển dụng được lao động theo yêu cầu thực tế của mình, đồng thời trường dạy nghề cũng dễ dàng điều chỉnh chương trình đào tạo cho phù hợp yêu cầu thực tế.

Cần có cơ chế ràng buộc doanh nghiệp

Điều tra của Tổng cục Dạy nghề cho thấy, 240.000 doanh nghiệp trên cả nước đang cần khoảng 1,4 - 1,7 triệu lao động qua đào tạo nghề. Trong khi đó, hiện hệ thống dạy nghề trong cả nước có 118 trường cao đẳng, 294 trường trung cấp nghề và 810 trung tâm dạy nghề. Hằng năm, các trường này đào tạo 1,7 triệu người lao động.

Một số nghề, nhóm nghề đang có nhu cầu cao về lao động qua đào tạo nghề là thợ dệt may; thợ thuộc da và làm giày... Một số nghề, nhóm nghề khác, nhu cầu chưa cao nhưng lại đang rất thiếu đó là lập trình viên, nghề điện... Tuy hiện nay các đơn đặt hàng từ các tổng công ty, tập đoàn và doanh nghiệp tư nhân với trường nghề chưa nhiều, số trường tham gia tổ chức thi tốt nghiệp theo đề thi có sự tham gia của doanh nghiệp cũng chưa cao, nhưng đây là bước đầu đáng mừng cho một định hướng đúng.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Đào tạo nghề - Tổng cục Dạy nghề Phạm Đức Thắng, hạn chế lớn nhất hiện nay là chưa có cơ chế ràng buộc giữa nhà trường và doanh nghiệp trong quá trình đào tạo và tiếp nhận sinh viên sau tốt nghiệp. Các doanh nghiệp hầu như không có hỗ trợ gì đối với các trường nghề trong quá trình đào tạo và thiếu chủ động liên hệ với các trường nghề để "đặt hàng" lao động.

TS Nguyễn Đức Thọ, Phó Hiệu trưởng trường Cao đẳng Nghề và Kỹ thuật công nghệ Hà Nội cũng cho biết, hầu hết các trường nghề đều có mối liên hệ với các doanh nghiệp để tìm chỗ thực tập, giới thiệu việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, bất cập nhất hiện nay là chưa có cơ chế ràng buộc doanh nghiệp tham gia vào quá trình đào tạo nghề. Các doanh nghiệp đang được quyền lựa chọn lao động thoải mái mà không mất gì. Nhiều doanh nghiệp cũng trực tiếp tìm đến các cơ sở dạy nghề để "đặt hàng” song lại chưa đặt thẳng vấn đề đào tạo như thế nào.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, cần khuyến khích các doanh nghiệp, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty thành lập các trường dạy nghề. Đây là mô hình kết hợp tốt giữa nhà trường và doanh nghiệp, vừa tạo cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp, vừa đáp ứng tốt nhu cầu về nguồn nhân lực cho doanh nghiệp.

Vũ Trọng