Đất nước giữa biển khơi

Trên vùng biển Đông mênh mông sóng nước, trên bất cứ đảo nổi, đảo chìm nào thuộc quần đảo Trường Sa, bất cứ nhà giàn nào trên Cụm kinh tế - khoa học - dịch vụ (DK1) cũng phấp phới lá cờ Tổ quốc lồng lộng tung bay trong gió.

Bài 1: Sống động Trường Sa

Tàu HQ 957 của Quân chủng Hải quân rúc ba hồi còi âm vang hùng tráng chào đất liền, đoàn chúng tôi vượt sóng ra khơi, háo hức đến với những đảo nổi, đảo chìm. Những cái tên Trường Sa Lớn, Trường Sa Đông, An Bang, Đá Lát, Đá Tây, Tốc Tan, Núi Le, Thuyền Chài dần hiển hiện sống động trước mắt, không phải chỉ là những bức ảnh, những lời giới thiệu ngắn ngủi trong tài liệu.

Thế đấy giữa Trường Sa…

"Lần đầu tiên tôi tới Trường Sa là năm 1988. Sau hơn 20 năm trở lại, cảm động vô chừng bởi những thay đổi nơi đây. Sức mạnh của bàn tay, khối óc, ý chí của quân dân đã làm bừng sáng vùng đảo xa xôi", Đại tá Đỗ Minh Thái, Phó Tham mưu trưởng Quân chủng Hải quân - vị chỉ huy của đoàn công tác, xúc động nói khi tới đảo Trường Sa Lớn - "thủ đô" của quần đảo Trường Sa.

Ông bảo, đặt chân lên Trường Sa, trong ông cứ văng vẳng câu thơ của nhà thơ Phạm Tiến Duật: Thế đấy giữa chiến trường/ Nghe tiếng bom rất nhỏ. Còn ông, khi đứng giữa đất trời Trường Sa, cảm giác về sự cách trở của một vùng đảo xa đang mờ dần.

So sánh Trường Sa nay và Trường Sa chỉ 3 năm về trước thì nay đã có một diện mạo khác hẳn. Những tiến bộ khoa học công nghệ đã làm nên những thay đổi, nối đảo xa gần với đất liền. Có thể xem 3 đột phá đó là rau xanh, điện và viễn thông.

Lá rau mồng tơi to bằng bàn tay, gieo hạt rau cải chỉ một tuần đã nhú lên 5-6cm, rau muống, cải bẹ, bạc hà, rau thơm… đều lên xanh tốt. Trồng rau ở Trường Sa bây giờ đã thành công nghệ. Cách đây 4 năm, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga đã nghiên cứu thành công mô hình và kỹ thuật trồng rau năng suất cao cho các vùng đảo. Các đảo nổi có thể trồng rau thành khu vườn có lưới che với đất từ đất liền chuyển ra còn đảo chìm có thể trồng rau trong khay bằng composite nhẹ, độ bền cao. Trong báo cáo của các đảo, đảo nào cũng có thành tích về trồng rau, đảo ít thì mỗi năm 500-600 kg, đảo nhiều thì hàng tấn. Đĩa rau muống luộc, bát canh mồng tơi nấu tép đậm đà hương vị đất liền thường xuyên có mặt trong bữa ăn bộ đội đảo xa.

Trung tá Trịnh Văn Long, Phó Chỉ huy trưởng Đảo Trường Sa cho biết, từ khi có điện gió và điện mặt trời, Trường Sa chưa bao giờ bị thiếu điện, không có chuyện cắt điện luân phiên như ở trong đất liền.

Từ đầu năm 2011, toàn bộ 9 đảo nổi và 12 đảo chìm thuộc quần đảo Trường Sa đều được lắp các tấm pin năng lượng mặt trời hoặc các tua-bin điện gió. Nếu trước đây, các đảo chỉ được dùng máy nổ phát điện trong 2-3 tiếng mỗi ngày vào buổi tối, chủ yếu phục vụ các nhiệm vụ chính trị thì nay, điện thắp sáng suốt đêm, điện đủ dùng để xem tivi, dùng máy vi tính, đọc báo mạng cả ngày. Tới đây, Hải quân còn trangbị máy lọc nước biển thành nước ngọt cho các đảo và nhà giàn. Với khoảng 300 ngày nắng mỗi năm, gió mùa Đông Bắc, Tây Nam hoạt động liên tục, việc tìm kiếm nguồn năng lượng cho đảo đã có lời giải.

Điện không chỉ mang đến nhiều hoạt động giải trí cho cán bộ, chiến sĩ mà ánh điện làm rực sáng cả một vùng đảo, xua đi ý niệm về vùng đảo xa xôi cách trở. Ánh điện khiến hòn đảo trở thành tâm điểm giữa biển khơi.

Sự xa xôi cách trở trên đảo mà Đại tá Đỗ Minh Thái đang cảm thấy mờ dần được rút ngắn nhanh nhất bằng chiếc điện thoại di động. Lên tới đảo nào, các thành viên trong đoàn đều rút điện thoại gọi về cho người thân trong đất liền. Xa đất liền chỉ hơn tuần lễ mà nghe giọng người thân thân thường, yêu mến vô cùng. Ở lính đảo ở đây, khi nhớ nhà có thể gọi về nghe tiếng cha, tiếng mẹ, tiếng vợ, tiếng con, tưởng như họ đang trò chuyện ở bên.

Đảo chìm đã nổi

Chuẩn bị cho chuyến đi Trường Sa, tôi tìm đọc cuốn "Đảo chìm" của Trần Đăng Khoa để có những hình dung ban đầu về những hòn "đảo nhỏ quá, nói một câu là hết". Trên 5 đảo chìm Đá Lát, Đá Tây, Tốc Tan, Núi Le, Thuyền Chài chúng tôi đặt chân tới, cái tính tếu táo, lạc quan của lính đảo ngày ấy giờ vẫn còn nguyên vẹn. Những kỷ luật quân sự, tinh thần cảnh giác lúc nào cũng ở mức cao độ, "buông neo" cho Tổ quốc khỏi dạt trôi.

Chỉ khác, không còn hình ảnh lều bạt dã chiến dựng trên bãi cát to bằng nong thóc mà giờ là những ngôi nhà ba tầng kiên cố; không còn cảnh rận chui vào chăn cắn chiến sĩ mỗi ngày mà giờ, mỗi người có một góc riêng, không còn cảnh nước thủy triều lên thì ôm chăn chiếu lên cao chạy nước…

Những đột phá về trồng rau xanh, có điện sinh hoạt và có sóng di động đã khiến cuộc sống người lính đảo chìm bớt khó khăn. Trần Đăng Khoa kể chuyện ngày đó mỗi người được 2 lít nước ngọt thì nay phần nước đã tăng tới 6 lần. Hay mơ ước nhìn thấy bóng vài cô gái giờ cũng không quá xa xôi bởi hàng năm, có cả chục đoàn văn côngra đảo biểu diễn phục vụ bộ đội.

Thiếu tá Đào Văn Kha, Đảo trưởng Đảo Thuyền Chài cho biết, đời sống sinh hoạt có phần ổn định càng củng cố thêm quyết tâm của người lính. Chiến sĩ ở đây đều tập bơi và tập võ. "Bơi giỏi trong sông chưa chắc đã bơi tốt trên biển, bởi bơi được trên biển phải biết lựa sóng, lựa gió. Ban đầu, ai xuống biển bơi, mắt cũng đỏ hoe vì nước mặn đập vào, xót không chịu được. Riết rồi quen. Giờ, chiến sĩ ở đảo này ai cũng bơi ngược dòng, ngược gió tốt", anh Kha nói.

Một tình huống bất ngờ xảy ra khi đoàn cập đảo Đá Lát sáng 17/4. Đó là một thành viên trong đoàn công tác chuyển đến anh Nguyễn Văn Doanh - cán bộ cơ yếu của đảo - bức thư của con gái từ Bắc Giang. "Tôi mới đi đảo có hơn một năm mà cháu chững chạc hơn. Có lẽ là chị cả, nhà lại vắng bố, nên cháu suy nghĩ cũng già hơn một chút", anh Doanh tâm sự. Bức thư của cô con gái 14 tuổi kể chuyện đi học tiếng Anh, chuyện thi học sinh giỏi, chuyện nghỉ hè, chuyện bị bố phạt, chuyện làm bài văn tả người cha… mà cô rất đỗi tự hào. "Bố còn nhớ hồi lớp 5 không? Hồi ấy con bị 5 điểm môn toán. Con sợ mẹ đánh con đã không dám lên nhà. Nhưng bố lại không đánh, bố giảng giải cho con đến tận 10 giờ mới đi ngủ… Những điều đó đã dạy con, đã là bài học cho con. Con thật may mắn có một người bố yêu thương con cái…".

Đại úy Phan Hữu Chi, Điểm trưởng Điểm B đảo Tốc Tan ra đảo lần đầu nhưng giờ đã quen và yêu không gian ngoài đảo. Với anh, cái quý nhất nơi đảo nhỏ là tình anh em đồng chí, trăm người như một, như anh em trong nhà.

Đảo chìm, nơi những người lính ngày đêm đối mặt với những biến động thất thường nhất của biển khơi; nơi chiều dài hòn đảo không bằng một con sóng cả, cuộc sống của người lính trên đảo chìm vẫn vươn lên kiên cường giữa nắng, giữa gió của biển khơi...

Kết

Nam quốc sơn hà nam đế cư/ Tiệt nhiên định phận tại thiên thư/ Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm/ Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư… Bài Thơ Thần của danh tướng Lý Thường Kiệt được khắc trang trọng trong am thờ của vị tướng này ở Khu Hậu cần nghề cá trên đảo chìm Đá Tây.

Bài thơ đã hàng thế kỷ vẫn nguyên giá trị như một lời tuyên ngôn về bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc…

Nhật Tân

Bài 2: Trên “đảo nhà lô”