Đây là một nội dung được các đại biểu trao đổi tại Lễ Công bố Báo cáo ASXH Thế giới giai đoạn 2024-2026 do Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) tổ chức ngày 30/10, tại Hà Nội.
GS.TS Phạm Hồng Chương – Hiệu trưởng NEU nhấn mạnh: Để một quốc gia phát triển một cách bền vững thì các mục tiêu về ASXH là một trong những mục tiêu then chốt mà các quốc gia cần hướng tới và cần đạt được. Những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng nhằm tạo cơ sở cho việc từng bước mở rộng mức độ bao phủ ASXH.
Nghị Quyết 42-NQ/TW (năm 2023) về Đổi mới chính sách xã hội, sửa đổi Luật BHXH (2024) và đang sửa đổi Luật BHYT và Luật Việc làm... đưa Việt Nam tiếp cận gần hơn đến việc đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), phù hợp với các Tiêu chuẩn Lao động Quốc tế (ILS) và các thông lệ quốc tế tốt nhất.
Tuy nhiên, trên toàn thế giới, các xu hướng lớn như biến đổi khí hậu, xu hướng nhân khẩu học và phát triển công nghệ tiếp tục mang đến những thách thức mới cho xã hội và các nhà hoạch định chính sách và Việt Nam cũng không ngoại lệ.
Theo báo cáo ASXH thế giới 2024-2026 của Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam (ILO), Việt Nam đang vẫn còn nhiều thách thức đối với việc mở rộng ASXH cho toàn dân, như thị trường lao động phi chính thức còn lớn và già hoá dân số nhanh trong điều kiện thu nhập trung bình. Đặc biệt, Việt Nam là một trong những nước bị ảnh hưởng nhiều nhất về biến đổi khí hậu.
Bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam (ILO Việt Nam) cho rằng, dù có nhiều cải thiện, Việt Nam cũng cần tiếp tục tăng cường cam kết và đầu tư cho hệ thống bảo trợ xã hội để có thể tiếp tục tận dụng những tiến bộ kinh tế vượt trội của mình. "Đặc biệt, các cơn bão Yagi và Trami gần đây đã làm nổi bật tính dễ bị tổn thương của Việt Nam trước biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan, mang lại những tác động tiêu cực lâu dài", bà Ingrid Christensen nói.
Ông André Gama, Giám đốc Chương trình ASXH ILO lưu ý thêm: ASXH có vai trò trọng yếu hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang kinh tế xanh. Hệ thống ASXH nếu được thiết kế tốt sẽ "tự động" đối phó với các cú sốc nhờ các tính năng sẵn có của hệ thống.
ASXH giúp bảo vệ thu nhập, sức khỏe và việc làm của người dân cũng như các doanh nghiệp khỏi các cú sốc khí hậu và các tác động bất lợi.
"Cần có hành động chính sách để tăng cường hệ thống ASXH và thích ứng với thực tế mới, đặc biệt là ở các quốc gia, vùng lãnh thổ dễ bị tổn thương nhất bởi biến đổi khí hậu...", ông André Gama khuyến nghị.
Theo Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam (ILO Việt Nam), vẫn còn khoảng trống rất lớn khi có tới 3,8 tỷ người trên toàn thế giới nằm ngoài diện bao phủ ASXH. Khoảng trống này ở châu Á- Thái Bình Dương là 211 triệu người. Đáng lưu ý là ở những nước chịu rủi ro nhiều về biến đổi khí hậu lại có diện bao phủ ASXH thấp. Thế giới cần thêm 1.400 tỷ USD hay 3,3% GDP để bao phủ ASXH. Trong đó châu Á- Thái Bình Dương cần 554 tỷ USD hay 2,0% GDP.
Anh Minh