Đề án tổng thể bảo vệ môi trường lưu vực sông Nhuệ - Đáy: Gắn kết các địa phương "giải cứu" những dòng sông ô nhiễm

Ủy ban Bảo vệ môi trường sông Nhuệ - Đáy vừa đánh giá, sau gần 3 năm triển khai thực hiện "Đề án tổng thể bảo vệ môi trường lưu vực sông Nhuệ-sông Đáy", đến nay, Đề án đã góp phần giảm thiểu được đáng kể các nguồn xả thải trực tiếp gây ô nhiễm nghiêm trọng của hai con sông.

Theo kết quả điều tra, hàng ngày, lưu vực sông Nhuệ - Đáy đang phải tiếp nhận khoảng 610.000m3 nước thải sinh hoạt, trong đó, TP. Hà Nộichiếm 48,8% tổng các nguồn thải; Nam Định chiếm 17,8%; Ninh Bình chiếm 14%; Hà Nam chiếm 15% và Hòa Bình 4,4%. Kết quả quan trắc cho thấy, lượng ô nhiễm chất hữu cơ của nước thải rất cao đã làm chất lượng nước sông Nhuệ và một đoạn của sông Đáy bị ô nhiễm nghiêm trọng, nhất là vào mùa khô.

Trước thực trạng môi trường sông Nhuệ - Đáy ngày càng có xu hướng ô nhiễm gia tăng, Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) đã tổ chức Đoàn công tác kiểm tra tình hình triển khai Đề án và thực hiện thanh tra tại 5 tỉnh, thành phố: Hòa Bình, Hà Nội, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình đối với 33 cơ sở và 23 KCN.

Tổng kết công tác thanh, kiểm tra trên lưu vực sông Nhuệ - Đáy liên tục từ năm 2008 đến nay, cho thấy ý thức tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường của các cơ sở, KCN đã có nhiều tiến bộ, tỷ lệ các cơ sở lập báo cáo ĐTM và bản cam kết bảo vệ môi trường tăng qua các năm, tỷ lệ các cơ sở xây dựng hệ thống xử lý nước thải năm sau cao hơn năm trước.

Theo Quyết định 64, trên địa bàn các tỉnh, thành phố thuộc lưu vực sông Nhuệ - Đáy có 43 đơn vị sản xuất kinh doanh, dịch vụ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng phải thực hiện xử lý triệt để. Đến nay, đã có 31/43 cơ sở được chứng nhận đã hoàn thành việc xử lý triệt để ô nhiễm chiếm 72,1%, trong đó, TP. Hà Nội có 18 cơ sở, Hà Nam xử lý 3 cơ sở; Nam Định 3 cơ sở; Hòa Bình 3 cơ sở; Ninh Bình 7 cơ sở.

Sau khi Đề án tổng thể bảo vệ môi trường lưu vực sông Nhuệ - Đáy được phê duyệt, công tác theo dõi, đánh giá diễn biến hiện trạng ô nhiễm môi trường lưu vực sông cũng từng bước được tăng cường và hoàn thiện. Tổng cục Môi trường đã tiến hành quan trắc môi trường với tần suất định kỳ12 lần/năm. Kết quả quan trắc cho thấy, các thông số ô nhiễm môi trường chính trong năm 2010 cao hơn so với năm 2009, nhiều đoạn sông đã bị ô nhiễm lên đến mức báo động, đặc biệt vào mùa khô.

Ngoài số liệu quan trắc môi trưởng của TƯ, các địa phương cũng xây dựng và tiến hành quan trắc môi trường riêng. Cụ thể, TP. Hà Nội đã tiến hành quan trắc 48 cửa xả trực tiếp vào sông Nhuệ trên địa bàn huyện Từ Liêm và quận Hà Đông, trong đó, đã đánh giá chất lượng và lưu lượng xả thải của 24/48 cửa xả; Ninh Bình quan trắc với tần suất 4 lần/ năm tại các vùng có nguy cơ ô nhiễm cao như sông Đáy, Hoàng Long, Vạc; Nam Định tiến hành quan trắc môi trường định kỳ 2 lần/ năm; tại Hà Nam do sử dụng nguồn nước sông Đáy làm nguồn cung cấp nước phụ vụ cho TP. Phủ Lý nên thường xuyên theo dõi, lấy mẫu phân tích đánh giá chất lượng nước sông.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo vệ môi trường trên sông Nhuệ - Đáy vẫn còn nhiều hạn chế như : Công tác tuyên truyền mới chỉ hoạt động ở bề nổi; thanh tra, kiểm tra mới chỉ dừng ở xử phạt mà chưa yêu cầu tổ chức, doanh nghiệp vi phạm có biện pháp khắc phục; chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe.

Lý giải điều này, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Thế Thảo - Chủ tịch Ủy ban Bảo vệ môi trường lưu vực sông Nhuệ - Đáy cho rằng, nguyên nhân chính là bộ máy tổ chức của Ủy ban chưa hoàn thiện, việc lập dự án đề án bảo vệ môi trường trên lưu vực sông còn chậm triển khai...

Giai đoạn tiếp theo, Chủ tịch Ủy ban Sông Nhuệ - Đáy Nguyễn Thế Thảo đề nghị, các thành viên của Ủy ban Sông Nhuệ - Đáy cần tiếp tục bám sát kế hoạch hành động của Đề án tổng thể, các kế hoạch cụ thể của từng địa phương, qua đó đẩy nhanh tiến độ thực hiện, huy động nguồn lực, chú trọng khắc phục ô nhiễm nguồn nước, các khu, cụm CN, xác định chỉ giới cắm mốc hành lang trên lưu vực để tăng cường giám sát, quản lý về đất đai, trật tự xây dựng. Cùng với đó, phải tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền có chiều sâu, tăng cường thanh tra kiểm tra, chế tài xử phạt...

Phạm Xuân