Để ESG trở thành ‘tấm hộ chiếu’ nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp

Chiều 22/12, tại Diễn đàn ESG Việt Nam với chủ đề "Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững" do báo Dân trí phối hợp với các đơn vị tổ chức, các chuyên gia, nhà quản lý đã trao đổi sâu rộng về xu hướng ESG mới nhất, các chiến lược chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và những yêu cầu tuân thủ đang nổi lên trong khu vực.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học công nghệ và Môi trường của Quốc hội Trần Văn Khải, Việt Nam đang đứng trước yêu cầu phát triển mới, đòi hỏi sự bứt phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với phát triển bền vững.

"ESG không còn là lựa chọn mà đã trở thành ‘tấm hộ chiếu’ giúp doanh nghiệp hội nhập, thu hút vốn và nâng cao năng lực cạnh tranh, song chỉ phát huy giá trị khi được thực hành thực chất", ông Trần Văn Khải khẳng định.

Để triển khai ESG hiệu quả, ông Khải nhấn mạnh chuyển đổi xanh cần gắn chặt với chuyển đổi số, trong đó công nghệ đóng vai trò chìa khóa giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, minh bạch dữ liệu và tiếp cận vốn xanh, góp phần đưa ESG trở thành năng lực cạnh tranh cốt lõi của doanh nghiệp Việt. Ông Trần Văn Khải cho rằng để ESG đi vào thực chất, có ba việc cần phải làm ngay.

Thứ nhất, xây dựng bộ tiêu chí và hướng dẫn triển khai ESG phù hợp với từng nhóm doanh nghiệp, từng lĩnh vực hoạt động. Theo ông, Nhà nước cần ban hành một khuôn khổ chung, trong khi các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội sớm hoàn thiện các quy định chi tiết, đóng vai trò "đồng hành" và giám sát việc thực hiện.

Thứ hai, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn xanh. Do chi phí đầu tư cho ESG khá lớn nên cần có các cơ chế tài chính phù hợp để giúp doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi, tài chính bền vững nhằm triển khai ESG hiệu quả.

Thứ ba, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Đây được xem là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp có đủ năng lực triển khai ESG trong thực tiễn, từ xây dựng chiến lược, vận hành đến đo lường và báo cáo, bảo đảm ESG không chỉ dừng ở chủ trương mà đi vào hành động cụ thể.

Con theo bà Trần Thị Thu Trang, Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất công nghiệp tỉnh Bắc Ninh, việc thực thi ESG cần được nhìn nhận khác nhau giữa các nhóm doanh nghiệp, thay vì áp dụng một cách tiếp cận cứng nhắc và đồng loạt.

Với nhóm doanh nghiệp lớn, bà Trang cho rằng việc chủ động triển khai ESG là yêu cầu tất yếu. Đây là lực lượng phải tham gia vào "sân chơi lớn" và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế nếu muốn hội nhập sâu vào thị trường toàn cầu.

Trong quá trình đó, các doanh nghiệp lớn không chỉ thực hiện ESG cho riêng mình mà còn cần đóng vai trò dẫn dắt, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ hơn trong chuỗi liên kết. Theo bà, mô hình liên minh giữa doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ đã chứng minh hiệu quả tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Đối với nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, bà Trang khuyến nghị cần lựa chọn những nội dung ESG mang lại hiệu quả rõ ràng nhất, phù hợp với quy mô và điều kiện thực tế của từng đơn vị. Việc lựa chọn hướng đi là yếu tố đặc biệt quan trọng, bởi không phải giải pháp nào cũng thực sự bền vững.

Trao đổi thêm về thực thi ESG tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ông Nguyễn Công Minh - Đồng Chủ tịch ESG Talk Force của Phòng Thương mại Pháp tại Việt Nam (CCIFV) cho rằng, đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa áp lực tuân thủ ESG không chỉ đến từ quy định trong nước mà còn từ thị trường quốc tế. Việt Nam là nền kinh tế có độ mở cao, nhiều doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu và xuất khẩu, do đó phải đáp ứng các yêu cầu ngày càng chặt chẽ như cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) hay các tiêu chuẩn bền vững tại Mỹ và châu Âu. Việc chứng minh sản phẩm thân thiện môi trường, đáp ứng các chỉ số đo lường cụ thể là yêu cầu bắt buộc nếu muốn duy trì thị trường xuất khẩu.

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, ông Bảo cho rằng cần có thêm các quy định, chỉ thị và chiến lược rõ ràng hơn, từ cấp quốc gia đến doanh nghiệp. Các nội dung như chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng bền vững, tiếp cận nguồn vốn xanh, tài chính bền vững phải được đặt trong một chiến lược tổng thể gắn với tăng trưởng xanh.

Thu Cúc