Định vị tiêu chí và chỉ số kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp

Ngày 29/8, Bộ NN&PTNT tổ chức hội thảo tham vấn "Bộ tiêu chí và chỉ số kinh tế tuần hoàn (KTTH) để lồng ghép trong quá trình xây dựng các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, đề án phát triển ngành nông nghiệp".

Tại hội thảo, các chuyên gia đã có những nhận xét và phân tích sơ bộ về mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, đồng thời tổng hợp kết quả từ các địa phương và phương pháp xây dựng bộ tiêu tiêu chí và các chỉ số đánh giá mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp.

Đại diện của Vụ Kế hoạch, Bộ NN&PTNT, ThS Nguyễn Hoàng Linh cho biết, việc xây dựng bộ khung tiêu chí để đánh giá nông nghiệp tuần hoàn (NNTH) cần đảm bảo các yêu cầu: Thống nhất với khung lý thuyết KTTH chung; phù hợp với các hệ thống sản xuất nông nghiệp, có thể đánh giá và đo lường được cho các hoạt động nông nghiệp chính của lãnh thổ và phải đảm bảo các tiêu chí chung của KTTH.

Về dự thảo bộ tiêu chí và chỉ số kinh tế tuần hoàn liên quan đến ngành nông nghiệp, 4 tiêu chí tổng quát để xây dựng bộ tiêu chí và chỉ số KTTH cho nông nghiệp nói chung và từng ngành nói riêng được xác định gồm: Giảm khai thác, tăng sử dụng hiệu quả tài nguyên, nguyên vật liệu, tiết kiệm năng lượng; kéo dài thời gian sử dụng vật liệu, thiết bị, sản phẩm, hàng hóa; giảm chất thải và các tác động xấu đến môi trường và tính mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp.

Theo ông Phạm Quang Hà, chuyên gia thuộc Hội Khoa học đất, cần cụ thể hóa các chỉ số giảm phát thải. Đặc biệt, hiện nay Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao cũng đang vướng mắc về chỉ số này. Xác định chỉ số giảm phát thải phải phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam. Ngoài ra, phương pháp đo chỉ số cần thuộc tiêu chuẩn ngành và các chỉ tiêu cần nằm trong chuỗi giá trị và phát triển thị trường.

Tại hội nghị, các đại biểu Sở NN&PTNT từ nhiều tỉnh thành đều nhất trí cho rằng dự thảo về chỉ số và bộ tiêu chí cần thu gọn chỉ tiêu và xem xét xác định chỉ số tổng hợp. Trên cơ sở đó, đi sâu vào đánh giá và phân tích nguồn số liệu và chỉ số theo hướng định lượng hoặc định tính. Ngoài ra, cần xác định mục đính chính của dự thảo là gia tăng giá trị kinh tế và hiệu quả kinh tế của các hoạt động sản xuất. Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT cũng cần có những hướng dẫn chi tiết về phân bổ nguồn kinh phí và hoạt động thực hiện, triển khai bộ chỉ số.

Bộ tiêu chí về KTTH trong nông nghiệp phải phù hợp với các bộ tiêu chí khác của quốc gia trên các lĩnh vực liên quan. Các vấn đề phát sinh khi thực hiện KTTH trong ngành nông nghiệp có thể liên quan và chịu trách nhiệm bởi Bộ, ngành khác. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng cần thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia nhằm chỉ đạo đồng nhất và giúp các Bộ, ngành phối hợp làm việc một cách có hiệu quả.

Thứ trưởng NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhận định, phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp vừa là yêu cầu, xu hướng tất yếu, đồng thời là giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững, hiệu quả nhằm triển khai các cam kết quốc tế, nhiệm vụ quốc gia và ngành về phát triển xanh.

Thứ trưởng nhấn mạnh vai trò thiết thực của nông nghiệp tuần hoàn, đảm bảo lợi ích kinh tế, xã hội, môi trường khi áp dụng các mô hình nông nghiệp tuần hoàn.

Hơn bao giờ hết, tác động khí hậu, khan hiếm nguồn tài nguyên thiên nhiên, suy thoái môi trường, dịch bệnh… khiến các quốc gia phải thay đổi tư duy phát triển và sản xuất theo nguyên lý cơ bản "mọi thứ đều là đầu vào đối với thứ khác", ông Tiến nói.

Tại COP 26, Việt Nam đã cam kết đến năm 2050 phát thải ròng bằng 0. Để góp phần đạt mục tiêu này, trong ngành nông nghiệp, chăn nuôi sẽ phát triển theo hướng tập trung đại gia súc, thủy sản phát triển nuôi trồng, lúa gạo có đề án một triệu ha...

Trên nguyên tắc tăng cường hợp tác quốc tế đa phương, phối hợp đa ngành, Thứ trưởng kêu gọi cộng đồng quốc tế, sự phối hợp tích cực của các bên để cùng chung tay hỗ trợ ngành nông nghiệp triển khai 10 mục tiêu, 6 nhiệm vụ về nông nghiệp tuần hoàn.

Những mục tiêu này được đề cập tại Đề án Phát triển khoa học và ứng dụng, chuyển giao công nghệ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đến năm 2030 được phê duyệt tại Quyết định số 540/QĐ-TTg ngày 19/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ.

Đỗ Hương