Đổi mới sáng tạo mở xã hội: Kích hoạt sức mạnh cộng đồng

Trong khuôn khổ Ngày hội Khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia (TECHFEST Việt Nam) 2025, ngày 12/12, Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ, Bộ KH&CN tổ chức Hội thảo “Đổi mới sáng tạo mở xã hội – Thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo toàn dân”. 

TECHFEST 2025 là điểm nhấn quan trọng trong giai đoạn cả nước đang sơ kết triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Nghị quyết 57-NQ/TW nhấn mạnh vai trò của người dân, doanh nghiệp và tổ chức xã hội như các chủ thể trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Những định hướng này đặt ra yêu cầu thúc đẩy mô hình hợp tác đa bên, phát huy dữ liệu mở, thử nghiệm chính sách (sandbox) và ứng dụng các giải pháp công nghệ – xã hội nhằm tạo ra giá trị bền vững và bao trùm.

Đổi mới sáng tạo mở – chìa khóa giải bài toán phát triển bền vững

Ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ nhấn mạnh đổi mới sáng tạo mở là động lực giúp Việt Nam vượt qua nhiều thách thức như bẫy thu nhập trung bình, già hóa dân số, ô nhiễm môi trường hay áp lực đô thị. Lấy hình tượng Thánh Gióng làm cảm hứng cho TECHFEST 2025, ông cho rằng sức mạnh tập thể và tinh thần đồng lòng sẽ là nền tảng để hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển mạnh mẽ.

Ông nhấn mạnh việc phối hợp triển khai Cộng đồng Đổi mới Sáng tạo Mở Xã hội tại TECHFEST 2025 sẽ góp phần tạo ra các giải pháp công nghệ mang giá trị thực tiễn cho nhiều nhóm cộng đồng. 

Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ cam kết đồng hành cùng các cộng đồng đổi mới sáng tạo mở xã hội và các hiệp hội liên quan nhằm thúc đẩy các mô hình phát triển nhanh, bền vững và hướng đến đô thị xanh, thông minh.

Đại sứ Vương quốc Hà Lan tại Việt Nam Kees van Baar đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo toàn dân và chuyển đổi số. Ông nhấn mạnh công nghệ phải gắn với con người và bảo đảm quyền tiếp cận bình đẳng cho mọi nhóm yếu thế. 

Theo Đại sứ, đổi mới sáng tạo chỉ diễn ra trong một xã hội cởi mở, nơi mỗi người được tự do thử nghiệm và sáng tạo. Ông khẳng định Hà Lan sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong các sáng kiến đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Mở không gian đổi mới – kết nối nhu cầu thật và dữ liệu thật

Tại hội thảo, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) phân tích hệ sinh thái khởi nghiệp xã hội tại Việt Nam còn đối mặt nhiều rào cản về dữ liệu, cơ chế hợp tác và đo lường tác động. Theo bà, Việt Nam cần tập trung vào 4 trụ cột: Đổi mới – Mở – Kết nối – Bao trùm, cùng tinh thần “Bay lên”.

Bà Nguyễn Phương Linh nhấn mạnh đổi mới sáng tạo không chỉ nằm ở công nghệ tiên tiến, mà ở khả năng mở ra không gian để người dân tham gia đồng kiến tạo giải pháp. Khi các nhóm yếu thế như người khuyết tật, phụ nữ, người cao tuổi hay học sinh vùng sâu được tham gia tạo dữ liệu và phản hồi, các giải pháp đổi mới sáng tạo sẽ trở nên thực tế, công bằng và bền vững hơn. 

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Sun Sukkun, Giám đốc Shinhan Square Bridge chia sẻ kinh nghiệm triển khai mô hình đổi mới sáng tạo mở tại Hàn Quốc và Việt Nam. Mô hình này hoạt động như nền tảng liên kết liên ngành, nơi startup và cộng đồng cùng thiết kế và thử nghiệm giải pháp. Ông nhấn mạnh giao tiếp cởi mở và đội ngũ cố vấn là yếu tố quyết định giúp startup hợp tác hiệu quả với doanh nghiệp lớn, hướng đến giá trị kinh tế gắn liền với tác động xã hội.

Bà Lê Mỹ Nga, Chủ tịch Quỹ WeAngels Capital cho rằng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam đang phát triển mạnh, song start-up cần tập trung tạo giá trị thực chất và hiểu rõ nhu cầu cộng đồng. Đổi mới sáng tạo, theo bà Nga, là yếu tố sống còn trong hai năm đầu khởi nghiệp và phải gắn với mô hình quản trị phù hợp, hướng đến các mục tiêu ESG.

Những ý kiến và đề xuất tại hội thảo là cơ sở quan trọng để TECHFEST 2025 tiếp tục thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở xã hội, hướng tới phát triển bền vững, bao trùm và sự tham gia của toàn dân. 

Cũng tại chương trình, Cộng đồng Đổi mới Sáng tạo Mở Xã hội TECHFEST đã chính thức giới thiệu sáng kiến đánh giá và đo lường tác động xã hội SOAR (Social Open Innovation for All Resilience) - Mô hình Đổi mới Sáng tạo Mở Xã hội thúc đẩy hệ sinh thái hợp tác có trách nhiệm tại Việt Nam.

Thu Giang