Dồn sức chống "giặc"... hạn

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng động viên bà con tại điểm cấp nước sạch Bác Ái, Ninh Thuận. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Hiện nay, Chính phủ, chính quyền địa phương và người dân Ninh Thuận, Khánh Hòa... (khu vực khô hạn nhất nước) đang phải dồn sức chống chọi với nạn hạn hán khốc liệt nhất trong vòng 10 năm qua.

Ngay từ đầu năm nay, tình hình khô hạn ở Ninh Thuận đã hết sức căng thẳng, 20 hồ chứa nước- nguồn sống của bà con Ninh Thuận bị cạn, đất nông nghiệp buộc phải bỏ hoang, nông dân mất dần sinh kế, đời sống đảo lộn.

Do cạn kiệt nguồn nước cho sinh hoạt và sản xuất, nhiều làng, xã ở Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên giờ chỉ còn người già và trẻ con. Đồng ruộng khô cháy, nứt nẻ. Hàng nghìn ha hoa màu, ruộng lúa bị bỏ hoang. Đàn gia súc quay quắt vì thiếu thức ăn, nước uống... Cư dân địa phương buộc phải tha hương... “làm thơ” (giọng địa phương “làm thuê” phát âm nghe giống “làm thơ”) kiếm sống qua ngày, chờ trời đổ mưa.

Theo dự báo, năm nay là năm khô hạn đỉnh điểm trong 10 năm trở lại đây ở Ninh Thuận. Ngay từ đầu tháng 1/2015, tổng dung tích các hồ chứa nước ở Ninh Thuận chỉ còn 40 triệu m3, đạt 20% dung tích thiết kế.

Trong bản tin mới nhất về tình hình hạn hán tại Nam Trung Bộ, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn TW cho biết, một số các sông suối nhỏ ở Ninh Thuận đã khô kiệt, không còn nước. Tình hình khô hạn, thiếu nước vẫn tiếp tục xảy ra ở các tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận.

Tính đến ngày 10/4, dung tích trữ của hầu hết các hồ chứa thủy lợi ở Ninh Thuận chỉ đạt dưới 20% dung tích thiết kế, các hồ ở Khánh Hòa, Bình Thuận đạt trung bình khoảng 30-40% dung tích thiết kế

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải thị sát tình hình hạn hán tại Ninh Thuận. Ảnh: VGP/Nguyên Linh

Lường trước những khó khăn do biến đổi khí hậu, hạn hán diện rộng gây ra, ngay từ đầu năm 2015, Lãnh đạo Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương đã có những chỉ đạo và giải pháp cụ thể để ứng phó với giặc hạn.

Tại địa phương, lãnh đạo tỉnh Ninh Thuận cho biết, các biện pháp tiết kiệm nước đã được tính toán và ráo riết thực hiện song hành với việc tiến hành gieo trồng, tưới tiêu có địa chỉ ngay từ đầu năm. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi cây trồng, vật nuôi theo hướng tiết kiệm nước vốn được thực hiện trong những năm qua, nay lại tiếp tục được thực hiện triệt để…

Tuy nhiên hạn hán kéo dài, dù tiềm lực có hạn, tỉnh phải tiến hành hỗ trợ cứu đói, cấp nước sinh hoạt, bổ sung kinh phí đào ao, hồ cung cấp nước lâu dài đối với hàng loạt địa bàn, hàng ngàn hộ dân trong tỉnh, đồng thời đề nghị Trung ương ứng cứu!

Từ phía cơ quan TW, bên cạnh việc kịp thời văn bản chỉ đạo, gỡ vướng cho địa phương (từ đầu năm), Lãnh đạo Chính phủ và thành viên Chính phủ liên tục thị sát, bám sát cơ sở để có những quyết định kịp thời nhất nhằm tiếp sức cho nhân dân và chính quyền địa phương chống hạn.

Ngay từ những ngày cuối năm 2014, Bộ NNPTNT đã có văn bản chỉ đạo phòng chống thiếu nước cho gia súc các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên; chỉ đạo các địa phương lên kế hoạch ứng phó hạn hán diện rộng. Trong Chỉ thị về tổ chức đón Tết Nguyên đán Ất Mùi (tháng 2/2015), Bộ trưởng Bộ NNPTNT cũng yêu cầu Sở NNPTNT các tỉnh triển khai ngay các biện pháp chống hạn.

Chỉ tính riêng trong tháng 3, đầu tháng 4/2015, Lãnh đạo Chính phủ và thành viên Chính phủ cũng liên tục thị sát, chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương huy động tổng lực chống hạn.

Đàn gia súc quay quắt vì khô hạn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Ngày 10/3/2015, Văn phòng Chính phủ phát công văn số 1634/VPCP-KTN thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải với các Bộ: NN&PTNT, TN&MT, Công Thương, Tài chính về phòng, chống hạn, xâm nhập mặn đảm bảo cấp nước phục vụ, sinh hoạt, sản xuất.

Ngày 14/3, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải trực tiếp thị sát tại các “điểm nóng” về nước ở Ninh Thuận, Khánh Hòa. Trong buổi làm việc với địa phương sau đó, ông yêu cầu “tuyệt đối không để dân đói, dân khát”.

Đồng thời, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải quyết định hỗ trợ 40 tỷ đồng để thực hiện các biện pháp cứu đói, cấp nước cùng 30 tấn ngô giống, 300 tấn gạo cấp cho người dân ở các khu vực đặc biệt khó khăn…

Trong Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2015 (phát hành ngày 5/4), Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ NN&PTNT, các Bộ và địa phương cần tiếp tục tập trung triển khai công tác phòng, chống hạn, hỗ trợ địa phương vượt qua khó khăn do hạn hán trong thời gian tới. 

Ngày 6/4, Bộ trưởng NNPTNT Cao Đức Phát cùng bà Victoria Kwakwa - Giám đốc Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam khảo sát tình hình khô hạn tại Ninh Thuận... Sau đó, đại diện WB cam kết sẽ cử chuyên gia phối hợp với tỉnh bàn thảo cụ thể những giải pháp chống hạn hữu hiệu để có thể tiếp cận các khoản vay từ ngân hàng này.

Hồ chứa nước cạn kiệt. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Ngày 10/4, Văn phòng Chính phủ thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải tại Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2014, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2015. Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu tiếp tục triển khai các biện pháp phòng, chống hạn, nhất là đối với các tỉnh khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân sử dụng tiết kiệm nước trong sản xuất và sinh hoạt, chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp nhằm chủ động ứng phó với tình hình khô hạn.

Hôm nay và ngày mai (13-14/4), ngay sau khi chủ trì Hội nghị tổng kết công tác xây dựng cụm tuyến dân cư vượt lũ tại ĐBSCL, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng trở ra Nam Trung bộ thăm đồng bào, trực tiếp kiểm tra tình hình khô hạn tại một số địa phương ở Ninh Thuận; làm việc với tỉnh Ninh Thuận, Khánh Hòa để tìm giải pháp chống hạn.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định không để đồng bào trong vùng hạn bị khát, bị thiếu ăn. Chính phủ sẽ cấp đủ lương thực và chính quyền địa phương phải đưa gạo đến tận từng hộ dân, công bằng, đúng địa chỉ. Chính phủ đã và đang hết sức quan tâm cân đối nước cho Ninh Thuận và sẽ có các quyết định cụ thể trong đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi và các hồ, đập chứa nước...

Tình hình hạn hán tại Nam Trung Bộ do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu được dự báo ngày càng khốc liệt hơn, nhưng với sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương, sự chung tay của bạn bè quốc tế,… những giải pháp căn cơ, vừa giải quyết khó khăn trước mắt, vừa bảo đảm đời sống ổn định lâu dài cho người dân địa phương chắc chắn sẽ sớm được ban hành, thực thi để tiếp sức cho đồng bào Nam Trung Bộ vượt qua đỉnh hạn, ổn định cuộc sống lâu dài.