Công ty CP Dịch vụ Công nghiệp Trường An (Hà Nội) đã tham khảo quy định tại Điều 62 Luật Đất đai: “Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong các trường hợp sau đây:
1. Thực hiện các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà phải thu hồi đất;
2. Thực hiện các dự án do Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư mà phải thu hồi đất, bao gồm:...
3. Thực hiện các dự án do HĐND cấp tỉnh chấp thuận mà phải thu hồi đất bao gồm:
... d) Dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung; dự án phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng;...”.
Hiện nay, Công ty đang xin chấp thuận thành lập và đầu tư, kinh doanh hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp theo Nghị định 68/2017/NĐ-CP. Nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án theo hình thức nhà đầu tư tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn với các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân (đối với đất đủ điều kiện tham gia vào thị trường bất động sản); thực hiện thỏa thuận mua tài sản gắn liền với đất của người đang sử dụng đất theo quy định (đối với đất không đủ điều kiện tham gia vào thị trường bất động sản).
Theo ý kiến của Công ty, từ “mà phải” trong Điều 62 Luật Đất đai có thể hiểu theo nhiều nghĩa. Do đó, Công ty đề nghị cơ quan có thẩm quyền cho ý kiến về đề xuất của Nhà đầu tư nêu trên. Công ty muốn biết, dự án đầu tư, phát triển cụm công nghiệp có bắt buộc phải thực hiện theo hình thức Nhà nước thu hồi đất hay không? Nhà đầu tư có thể lựa chọn thực hiện dự án theo hình thức tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hay không?
Về vấn đề này, Bộ Tài nguyên và Môi trường có ý kiến như sau:
Theo nội dung kiến nghị, hiện Công ty CP Dịch vụ Công nghiệp Trường An đang xin chấp thuận thành lập và đầu tư, kinh doanh hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp theo quy định tại Nghị định 68/2017/NĐ-CP ngày 25/5/2017 của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp; Công ty đề xuất sử dụng đất để thực hiện dự án cụm công nghiệp thông qua hình thức nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh.
Tại Điểm d, Khoản 3, Điều 62 Luật Đất đai 2013 quy định: “Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong các trường hợp sau đây:
3. Thực hiện các dự án do HĐND cấp tỉnh chấp thuận mà phải thu hồi đất bao gồm:
... d) Dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung; dự án phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng;”.
Tại Khoản 1, Điều 73 Luật Đất đai 2013 quy định: “1. Việc sử dụng đất để thực hiện dự án, công trình sản xuất, kinh doanh không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất quy định tại Điều 61 và Điều 62 của Luật này mà phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt thì chủ đầu tư nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật”.
Căn cứ quy định nêu trên thì việc sử dụng đất để thực hiện dự án cụm công nghiệp thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.