Ghi từ những ngày trên đất Mỹ - Bài 4: Tản mạn Seattle…

Thành phố Seattle được xây dựng trên các ngọn đồi và nổi tiếng về khung cảnh đẹp... Bác Phan Lâm, phiên dịch của Đoàn, đang định cư ở Seattle giới thiệu...

1. Máy bay giảm độ cao chuẩn bị hạ cánh xuống sân bay Seattle . Hơn 11h (giờ địa phương), trời trong xanh, nắng vàng rực. Từ trên cao nhìn xuống thành phố Seattle hiện ra với núi đồi và những hồ nước…Thành phố này chúng tôi đã được nghe giới thiệu khá nhiều bởi đó như là quê hương thứ hai của bác phiên dịch già và là nơi bác từng gắn bó hơn 30 năm. Mỗi chúng tôi đều cảm thấy háo hức, chờ đợi...

Là thành phố thuộc tiểu bang Washington , nằm ở phía trên của bờ Tây nước Mỹ, Seattle cách Washington DC 4,500km về phía Tây. Thành phố có 3 hồ: Lake Union , Lake Washington và Green Lake . Các trung tâm thương mại và sản xuất nằm dọc theo vịnh Elliott và dọc theo sông Duwamish. Khu vực dân cư bao quanh các ngọn đồi của thành phố Seattle bao phủ diện tích 217 km2. Dân số ở Seattle khoảng 3.265.000 người, trong đó da trắng chiếm 75,4%, châu Á và các cư dân đảo Thái Bình Dương chiếm 11,9%, người nói tiếng Tây Ban Nha chiếm 3,3%.

Seattle là một hải cảng duyên hải Thái Bình Dương (Pacific Coast) quan trọng và là trung tâm thương mại, chế tạo, sản xuất các thiết bị phi thuyền không gian, máy bay phản lực và kỹ thuật sinh học. Khu vực nội thành và ngoại thành Seattle là nơi tập trung nhiều ngành công nghiệp như máy bay (Boeing), phần mềm máy tính (3.000 công ty phần mềm trong đó có Microsoft, Nintendo of America ...), viễn thông (AT&T), công nghệ thông tin sinh học, gien học, thiết bị y tế và môi trường. Sự phát triển phần mềm vi tính quan trọng đối với kinh tế của thành phố cũng như ngành du lịch và các hoạt động thương mại, đánh bắt cá, sửa chữa tàu. Sân bay quốc tế Seattle Tacoma và các tuyến đường xe lửa, đường cao tốc lớn. Cảng Seattle là một cửa ngõ chính dành cho việc thông thương với châu Á đã được mở rộng nâng cấp vào thập niên 1990. Cảng thuận tiện của Seattle gồm một cảng nước ngoài và một cảng nội địa tập trung ở vịnh nước ngọt Salmon, nơi nhiều đoàn tàu buôn đánh cá bỏ neo. Vịnh Salmon, hồ Union (phục vụ như một sân bay dành cho thủy phi cơ) và hồ Washington nối liền với Puget Sound nhờ hồ cầu Cảng Washington và Hiram M.Chittenden Locks. Cầu nổi hồ Washington và Evergreen Point nối liền Seattle với phía Đông của hồ Washington và một hệ thống phà nối liền thành phố với quần đảo Kitsap và các bán đảo ở Puget Sound. Các chuyến phà thương mại liên kết thành phố với các bán đảo Victoria, British Columbia và San Juan một trung tâm hội nghị của thành phố đã hoạt động vào 1988.

2. Khách sạn Ed Water nằm trên bờ vịnh của biển, gần Thương cảng Seattle . Buổi làm việc đầu tiên của chúng tôi ở Seattle là tạiThương cảng. Chỉ 5 phút đi bộ chúng tôi đã có mặt ở tòa nhà nơi Thương cảng làm việc. Tổ chức này do nhân dân bầu ra gồm có 5 người, làm việc trong nhiệm kỳ 4 năm. Đây là một trong những Tổ chức cảng lớn nhất ở Hoa Kỳ và là nơi duy nhất do dân bầu ra, ở những bang khác những chức vụ này đều là chỉ định.

Thành phố Seattle

Chúng tôi đã gặp ông Pob Holland, Giám đốc. Năm 2010, ông tham gia Đoàn của Thống đốc bang Washington thăm Việt Nam . Ông đã đến làm việc với cảng Hải Phòng, thăm TP. Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh. Cảng Seattle kết nghĩa với cảng Hải Phòng. Năm nay, cảng vụ của ông vừa tròn 100 tuổi.

Trao đổi với chúng tôi hôm đó là hai phụ nữ nổi tiếng lo về phi trường và hải cảng của Thương cảng. Đây là những người đại diện cho cảng vụ lo về vấn đề môi trường. Với họ phải bảo đảm cân đối giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Họ đưa ra những mục tiêu cụ thể để đạt được sự cân đối này.

Bang Washington có những tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường. Hàng năm bang chi 100 triệu USD cho việc xử lý nước thải của phi trường…

Đối với vấn đề hải cảng, do dàn trải trên địa bàn lớn nên người ta bố trí 2 nhà máy xử lý nước thải: Nước gần sông; bến đỗ. Tại hai địa điểm đó có máy dò nước, tránh các chất đồng, kẽm nhiễm ra biển. Cảng vụ xác định trọng tâm là tuyên truyền giáo dục, quảng bá thông tin để quản lý cho tốt.Một quan tâm nữa của cảng vụ là chất lượng không khí như vấn đề xe chạy thải diezen trong không khí, chất thải gây ra hiệu ứng nhà kính thải ra từ ống khói máy bay…

Cảng vụ đã làm việc với Công ty hàng không để vận chuyển hành lý bằng xe điện không dùng xăng, dùng xăng sinh học (bio). Bang Washington trồng trọt cây quả biến thành nhiên liệu tiêu thụ cho cả vùng này. Những dự án này đều là ý tưởng của Cảng vụ. Bởi lẽ càng tiết kiệm nhiên liệu thì càng tiết kiệm được kinh phí. Việc di chuyển bằng hàng không quan trọng đối với mọi người trong khi đó giá thành của nguyên liệu hàng không lại cao. Bằng các giải pháp trên ba năm qua cảng vụ đã không thải ra không khí hàng nghìn tấn chất độc ô nhiễm.

Ngoài ra, những năm qua, tại hải cảng người ta còn áp dụng hệ thống thiết bị bốc dỡ dùng điện vàgas. Những xe chạy trong cảng đều chạy bằng gas, điện để không tác động đến cuộc sống của cộng đồng.

Năm 2011, người ta tiến hành một cuộc nghiên cứu khác cho vùng này làm sao khi xây dựng nhà cửa phải bền vững và bảo tồn năng lượng. Bang đã tập trung vào việc xây nhà thông minh hơn, hiệu quả hơn. Tại phi trường phòng kiểm soát không lưu được chứng nhận là tòa nhà xanh. Phi trường sắp khai trương một tòa nhà xanh. Đây là cơ sở nhà xanh đầu tiên ở Mỹ.

Có một điều đặc biệt là tất cả năng lượng dùng ở vùng Đông Bắc này đều từ thủy điện nên rất sạch. Tuy nhiên, tiền điện một ngày mấy chục ngàn USD. Ở những phi trường người ta tìm cách bảo tồn năng lượng tiết kiệm. Đối với cảng, thay thế bằng bóng đèn tiết kiệm ở hầm đậu xe.

Việc minh bạch với cộng đồng, chia sẻ thông tin về chương trình cảng đã giúp cho nhân dân biết những việc cảng vụ đã làm và đưa ra những mục tiêu, phương án để đo lường sự thành công và thất bại.

Kinh phí cho hoạt động của Thương cảng được lấy từ nguồnthu phí tại phi trường. Hải cảng thu phí từ những cá nhân và công ty: bến bãi, thuế…Thuế từ bất động sản; thuế gián thu khi mua xăng.

3. Bà Kery McHugh, Giám đốc truyền thông của Tổ chức Môi trường Washington - người đã từng sang dạy tiếng Anh ở Đại học Tổng hợp Huế tiếp chúng tôi tại đại bản doanh của mình. Bà kể, tổ chức của bà chú trọng đến vấn đề biến đổi khí hậu và nước. Tổ chức của bà là tổ chức phi Chính phủ (NGO), ra đời từ thập niên 60. Cùng với tổ chức của bà còn có 22 nhóm NGO mức bang, mỗi năm gặp nhau 1 lần bàn về 4 vấn đề ảnh hưởng đến bang; liên quan đến trẻ em; đến việc những công ty sản xuất điện tử trả tiền mua lại chất thải để tái tạo; nhân dân muốn vứt đồ điện tử cũ không mất tiền; vấn đề tái tạo chất thải ngay trong nước...Tất cả việc làm đó của Tổ chức Môi trường đã tác động đến luật về môi trường.

Khúc sông Duwamish

Tổ chức của bà Kery có nhóm làm về biến đổi khí hậu, liên hệ mật thiết với Bộ Sinh thái ở đây để thực thi các luật đã ra đời nhằm bảo vệ nguồn nước và không khí; thúc đẩy thực hiện luật tốt hơn…

Tổ chức Môi trường còn hợp tác chặt chẽ với Hội Cử tri ở bang Washington, có Hội đồng Quản trị gồm 24 người thuộc các ngành nghề như : Bác sĩ, luật sư, kiến trúc sư…Họ đã tác động để ra bộ luật quản lý khí thải của xe máy, chú ý nhiều về lĩnh vực xây dựng để không ảnh hưởng đến môi trường...

Kỳ họp Quốc hội vừa qua, Tổ chức Môi trường đã kiến nghị bang có nhà máy điện dùng than đá để đốt;kiến nghị công ty dùng ít than đá …để hạn chế ô nhiễm môi trường.

Những năm qua, bà Kery đã làm nhiều việc cho truyền thông. Nâng cao nhận thức của những người làm báo và nhờ họ chuyển tải dự án của Tổ chức Môi trường đã làm…đến cộng đồng.

Cùng với Tổ chức Môi trường, còn có một Tổ chức làm sạch khúc sông Duwamish. Đây là khúc sông mà hai bên bờ là nơi cư trú của những người dân da đỏ từ nhiều đời nay. 15 năm về trước khúc sông này là nơi cư dân sống yên ổn cùng với nghề trồng trọt, nuôi cá tôm, chim chóc líu lo suốt từ sáng đến tối và từ năm này qua năm khác…Nhưng con sông này bỗng nhiên bị ô nhiễm trầm trọng bởi những công ty, hãng xưởng…đã thải xuống dòng sông những hóa chất trong quá trình công nghiệp hóa. Nhiều người dân ở ven sông bị ốm, bị ung thư.. Tổ chức làm sạch sông (Duwamish river clean) đứng đầu là ông James đã đứng ra kêu gọi bà con đấu tranh để bảo vệ môi trường, bảo vệ dòng sông. Dự án nạo vét dòng sông đã được thực hiện bằng nguồn vốn của Chính phủ, của các công ty…Và những nỗ lực ấy đã đạt được kết quả. Khúc sông khoảng 10 km ấy đã xanh trong trở lai. Chim chóc đã trở về với dòng sông, người ta đã nuôi cá hồi sinh sôi nẩy nở…

Những ngày ở Seattle là những ngày đầy thú vị của chúng tôi. Thực trạng về bảo vệ môi trường cũng như các hoạt động để bảo vệ môi trường ở Seattle là những bài học sống động với chúng tôi. Đây cũng là điểm dừng chân cuối cùng trong cả chuyến công tác của Đoàn chúng tôi. Với mỗi nơi đều đọng lại trong tôi những kỷ niệm và riêng với Seattle - thành phố của thiên nhiên với đồi núi, hồ và biển… tạo nên ấn tượng sâu đậm hơn cả trong những ngày trên đất Mỹ của tôi.

Phạm Mỵ

Hà Nội, những ngàycuối tháng 9/2011