Giải bài toán thiếu hụt nhân lực du lịch

Tại Hội nghị Tuyển sinh - đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực lĩnh vực du lịch, khách sạn, nhà hàng năm 2022 do Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp tổ chức ngày 26/4, Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Trương Anh Dũng cho biết, nhân lực du lịch trở nên thiếu hụt nghiêm trọng sau 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Các doanh nghiệp lữ hành rơi vào khủng hoảng, 90-95% doanh nghiệp dừng hoạt động, chuyển ngành nghề, đổi mô hình kinh doanh, cắt giảm nhân sự. 

Ông Trương Anh Dũng cho biết, nếu như năm 2019, Việt Nam có 4,9 triệu lao động làm việc trong lĩnh vực du lịch thì đến năm 2020, gần 80% nhân sự của ngành này bị cắt giảm bởi ảnh hưởng từ dịch COVID-19. Năm 2021, chỉ 25% lao động trong số còn lại làm việc đủ thời gian.

Có thể thấy, nhân lực ngành du lịch phần lớn bị mất việc làm, số ít còn lại làm việc cầm chừng hoặc bắt buộc phải chuyển đổi sang ngành nghề khác để kiếm sống. Điều này khiến ngành du lịch rơi vào cảnh thiếu nhân lực trầm trọng hậu COVID-19.

Bà Nguyễn Thị Hải Hòa, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Hải Phòng khẳng định, nhu cầu từ các khách sạn, nhà hàng, các tập đoàn du lịch lớn tuyển dụng từ vị trí cấp trung đến các vị trí chuyên môn nghề với số lượng rất nhiều. Chính vì vậy, năm nay, trường dự kiến tuyển sinh tăng từ 20-30% số lượng sinh viên đầu vào.

Không chỉ thiếu về số lượng, các doanh nghiệp du lịch cũng khẳng định, kỹ năng của nhân lực trong ngành phần nào yếu đi sau 2 năm hoạt động cầm chừng.

Vụ trưởng Vụ Đào tạo, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Lê Anh Tuấn cho biết, do ảnh hưởng của dịch bệnh nên việc tổ chức đi thực tập, thực tế của học sinh, sinh viên tại các doanh nghiệp du lịch gặp nhiều khó khăn. Một số doanh nghiệp du lịch phải đóng cửa, không đón khách hoặc chỉ duy trì ở mức tối thiểu nên hạn chế nhu cầu tiếp nhận học sinh, sinh viên thực tập và giải quyết việc làm.

Số liệu của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được thực hiện vào tháng 9/2021 cũng cho thấy, số lượng tuyển sinh của 15 cơ sở giáo dục nghề nghiệp du lịch đã sụt giảm 32%; đến hết năm (tháng 12/2021), kết quả tuyển sinh cũng chỉ bằng 50% so với năm 2019.

Bà Ngô Thị Quỳnh Xuân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Sài Gòn, cho rằng, nguồn nhân lực luôn đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với ngành du lịch, vì đây là yếu tố quyết định sự thành công không chỉ của một sản phẩm du lịch mà còn là thương hiệu du lịch của một quốc gia. Du lịch cũng là ngành kinh tế rất đặc biệt vì khả năng phục hồi nhanh chóng sau đại dịch so với các ngành kinh tế khác, nhất là khi Chính phủ thực hiện chính sách mở cửa du lịch từ ngày 15/3 vừa qua. Vì vậy, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực du lịch trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo nhân lực du lịch

Theo các chuyên gia, để giải quyết bài toán nguồn nhân lực cho ngành du  lịch, rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo nhằm bảo đảm chất lượng, tiết kiệm chi phí... cho cả hai bên.

Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Trương Anh Dũng, việc ký kết hợp tác giữa doanh nghiệp và cơ sở giáo dục nghề nghiệp không phải chỉ diễn ra trong 1-2 năm mà cần được duy trì, phát huy trong những thời gian tiếp theo để các cơ sở giáo dục nghề nghiệp luôn đổi mới, không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, nâng cao kỹ năng làm việc cho người lao động, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp và thị trường lao động nói chung.

Chính vì vậy, ngoài sự kết hợp giữa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các doanh nghiệp, các ngành liên quan cần tăng cường chỉ đạo các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tích cực phối hợp với các doanh nghiệp trong việc đào tạo, đào tạo lại và cung ứng nguồn nhân lực. Phối hợp xây dựng, điều chỉnh chương trình đào tạo cho phù hợp, sát với yêu cầu sử dụng lao động và văn hóa của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thực tế quá trình kết hợp giữa các cơ sở đào tạo với doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn. Du lịch là ngành có sự dịch chuyển lao động lớn, các doanh nghiệp luôn đối mặt với tình hình nhân viên chuyển việc. Để công tác đào tạo nhân lực ngành du lịch giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp hiệu quả, các chuyên gia cho rằng trong quá trình hợp tác, giữa các bên cần có văn bản thỏa thuận và cam kết trách nhiệm, quyền lợi... nhằm đảm bảo lợi ích cho cơ sở đào tạo, học sinh, sinh viên, doanh nghiệp và xã hội.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Huế Vũ Hoài Phương cho rằng, mỗi một cơ sở đào tạo cần chủ động trong việc phối hợp với các doanh nghiệp tham gia vào các khâu của quá trình đào tạo. Mặt khác, các cơ quan quản lý nhà nước cần đẩy mạnh những chính sách, khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp tham gia quá trình đào tạo và nghiên cứu ban hành một số quy định cụ thể quy định trách nhiệm của các doanh nghiệp đối với việc đào tạo nhân lực.

Thu Cúc