Giải pháp hạn chế "lệ thuộc" túi nilon

Việc sử dụng một cách quá mứctúi nilontrong cuộc sống do thuận tiện, rẻ… đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường. Cũng như nhiều nước khác trên thế giới, các nhà quản lý, khoa học của Việt Nam đang đề xuất, thực hiện nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu việc "lệ thuộc" vào túi nilon trong cộng đồng.

Lạm dụng quá mức túi nilon

Do tính tiện dụng, rẻ tiền và dễ tìm, túi nilon đang được sử dụng rộng rãi và quá mức cần thiết, loại túi này có mặt ở mọi nơi, từ các siêu thị, trung tâm thương mại đến các khu chợ buôn bán nhỏ lẻ. Ước tính, mỗi năm Việt Nam sử dụng 12.000 tấn túi nilon.

Theo kết quả khảo sát tại 5 tỉnh/ thành phố đại diện cho 3 vùng miền của Cục Kiểm soát ô nhiễm (Bộ TN&MT) năm 2010, mỗi hộ gia đình đã sử dụng 223 túi/ tháng, tương đương 1 kg túi nilon/hộ/tháng. Chỉ tính riêng TP.HCM, mỗi ngày sử dụng khoảng8 - 10 triệutúi nilon, tương đương 60 - 70 tấn/ ngày.

Hiện nay, trên địa bàn TP.HCMcó hơn 10.000 cơ sở tư nhân sản xuất bao bì nhựa, túi nilon hoạt động, trong khitổng số lượng cơ sở sản xuất bao bì giấy hoặc các loại túi đựng làm từ chất liệu khác được sử dụng nhiều lần chưa bằng 1/5 số lượngcơ sở sản xuất túi nhựa.

Túi nilon rất khó phân hủy, có thể tồn tại trong môi trường tới 500 năm và đặc biệt làm thay đổi tính chất vật lý của đất gây xói mòn đất, làm cho đất không giữ được nước, dinh dưỡng, ngăn cản ôxy đi qua đất ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây trồng. Thành phần hóa học của nhiều loại túi nilon còn ngấm vào nguồn nước, nếu dùng nước này để đun nấu, chất hóa học sẽ xâm nhập vào cơ thể người gây rối loạn chức năng và dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ…

Hạn chế sử dụng túi nilon bằng cách nào ?

Cấm sử dụng túi nilon là giải pháp nhiều quốc gia đã tiến hành. Ở Việt Nam , cộng đồng đã dần quan tâm đến giảm thiếu sử dụng loại vật liệu kém thân thiện môi trường này.

Bộ TN&MT đang triển khai Dự án "Kiểm soát ô nhiễm môi trường do việc sử dụng bao bì khó phân hủy (túi nilon)", định hướng xây dựng Đề án Quốc gia về "Khắc phục triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường do các loại bao bì khó phân hủy" trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2012. Tại TP.HCM, Chương trình Giảm sử dụng túi nilon trên địa bàn giai đoạn 2011 - 2015 với mục tiêu đến năm 2015 giảm 40% lượng túi nilon (loại dùng một lần) sử dụng tại các siêu thị và trung tâm thương mại sovới lượng sử dụng năm 2010.

Tại Hội thảo "Kiểm soát ô nhiễm môi trường do việc sử dụng bao bì nilon khó phân hủy" vừa được Cục Kiểm soát ô nhiễm - Tổng cục Môi trường tổ chức tại TP.HCM, TS. Lê Văn Khoa - Giám đốc Quỹ Tái chế chất thải TP.HCM cho rằng, cần triển khai nhiều chương trình nâng cao nhận thức cộng đồng về giảm sử dụng túi nilon, điển hình như các chiến dịch "nói không với túi nilon", "ngày không túi nilon"; đồng thời vận động các siêu thị, trung tâm thương mại tham gia chương trình giảm sử dụng túi nilon, không phát cho khách hàng "thoải mái" cho khách hàng như thời gian qua.

Một giải pháp được nhiềunhà khoa học đưa ra tại Hội thảo là cần khuyến khích nghiên cứu, sản xuất các loại túinilon tự hủy, thân thiện với môi trường.Một sốcông ty sản xuấtbao bì được quảng bá là tự phân hủy trên địa bàn TP.HCM như các Công ty sản xuất bao bì Tân Tiến , Nam Việt, Lotus, Công ty Nhựa Rạng Đông…Tuy nhiên, thách thức hiện nay theo PGS. TS. Phùng Chí Sỹ - Viện trưởng Viện Kỹ thuật nhiệt đới và Bảo vệ môi trường, là chưa công ty nào dám khẳng định chính thức thành phần nguyên liệu 100% có nguồn gốc hữu cơ; trong khi giá thành loại bao bì này cao hơn bao bì nilon 3 -4 lần.

Cần đánh thuế thật nặng đối với mặt hàng túi nilon cũng là một giải pháp hiệu quả để hạn chế túi nilon. Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết: Cuối năm 2010, Luật Thuế bảo vệ môi trường đã được Quốc hội thông qua sẽ có hiệu lực ngày 01/ 01/2012 quy định ngoại trừ bao bì đóng gói hàng hóa sẵn và túi nilon đáp ứng tiêu chí thân thiện với môi trường, tất cả các loại túi nilon còn lại sẽ chịu mức thuế từ 30.000-50.000 đồng/kg.

Nguyễn Thanh