Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức cho thanh thiếu nhi là việc hệ trọng

Hội nghị tổng kết 5 năm triển khai thực hiện Quyết định số 1501/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Ảnh: VGP/Nhật Nam

Ngày 11/5, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị tổng kết 5 năm triển khai thực hiện Quyết định số 1501/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt đề án "Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020". Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến.

Đạo đức luôn được đặt lên hàng đầu

Quyết định số 1501/QĐ-TTg được ban hành nhằm tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, giúp thế hệ trẻ Việt Nam bồi đắp tình yêu gia đình, đất nước, kiên định với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, giáo dục thế hệ trẻ có ý thức tuân thủ pháp luật, năng lực và bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; sức khỏe, tri thức và kỹ năng lao động; trở thành những người công dân có ích, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Sau 5 năm, công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh thiếu nhi, học sinh sinh viên đã đạt nhiều kết quả nổi bật, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của thế hệ trẻ Việt Nam và xã hội.

Việc đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh thiếu nhi, học sinh sinh viên (HSSV) được triển khai ở tất cả các cấp học, trình độ đào tạo và trong các hoạt động của tổ chức đoàn thanh niên, tạo hiệu quả rõ rệt.

Chương trình giáo dục phổ thông mới được ban hành theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học; đã bổ sung, thay thế nội dung giáo dục đạo đức trong chương trình giáo dục hiện hành.

Công tác bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, nhà giáo, cán bộ làm công tác đoàn, hội, đội được tăng cường; sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh thiếu nhi, HSSV đã đạt kết quả bước đầu.

Nhiều tấm gương thanh thiếu nhi, HSSV sống đẹp, vượt khó học giỏi, tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng.

Cảnh quan, môi trường giáo dục từng bước được cải thiện theo định hướng an toàn, thân thiện, dân chủ, kỷ cương, tạo sự chuyển biến rõ rệt trong xây dựng văn hóa học đường.

Tuy nhiên, theo Bộ GD&ĐT, quá trình triển khai đề án còn một số hạn chế cần khắc phục. Mức độ quan tâm, đầu tư, triển khai của một số bộ, ngành, địa phương trong thực hiện các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ GD&ĐT về giáo dục đạo đức, lối sống; hoạt động giáo dục, vận động, thi đua; bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ… ở một số địa phương, cơ sở giáo dục còn mang tính áp đặt, hình thức, chưa bảo đảm yêu cầu; việc tổ chức giáo dục đạo đức, lối sống, văn hóa cho HSSV trên môi trường mạng chưa được triển khai, gặp nhiều khó khăn về nhân lực, tài chính…

Trong khi đó, những xu hướng, trào lưu mới có dấu hiệu lệch chuẩn trong giới trẻ hiện nay còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ làm nảy sinh và gia tăng những vấn đề tiêu cực, tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên.

Giai đoạn 2021-2025 tới đây mở ra nhiều cơ hội cũng như khó khăn, thách thức. Bộ GD&ĐT và các bộ, ngành, địa phương xác định, mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện về đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trong đó đạo đức luôn được đặt lên hàng đầu.

Đồng thời, cần nhìn nhận, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh thiếu niên và nhi đồng là quá trình lâu dài, thường xuyên, liên tục. Điều này đòi hỏi sự sáng tạo trong tổ chức thực hiện ở địa phương, cơ sở giáo dục và sự chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành và chính quyền, đoàn thể ở địa phương, sự phối hợp đồng bộ của các lực lượng trong và ngoài trường.

Bộ GD&ĐT tiếp tục đề xuất với Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án giai đoạn tiếp theo với quan điểm tiếp tục tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa và khơi dậy trong thanh niên, học sinh, sinh viên khát vọng cống hiến, niềm tự hào dân tộc, luôn nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão; có tinh thần trách nhiệm với bản thân, với cộng đồng, xã hội, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.

Việc lớn, hệ trọng, lâu dài

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng là một việc lớn, hệ trọng, lâu dài, cho hiện tại và cho cả tương lai.

Đây cũng là một phần của công cuộc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đào tạo, là phần quan trọng cần phải đổi mới trong định hướng nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo mà toàn ngành đã, đang và sẽ triển khai.

Bộ trưởng cho rằng, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng cần được tiếp tục đổi mới cả về nhận thức và hành động, phương pháp và nội dung, quy mô và chiều sâu, số lượng và chất lượng. Ngành giáo dục và đào tạo sẽ đưa nội dung này vào chương trình hành động của ngành để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng.

Để thực hiện thành công nội dung trên, cần có sự phối hợp, chia sẻ hiệu quả của các bộ, ban, ngành từ Trung ương đến địa phương vì giáo dục và phát triển con người là công việc của tất cả chúng ta.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho rằng, trong thời đại ngày nay, cần phải nhận diện và kiến tạo thêm các giá trị. Những giá trị chân, thiện, mỹ của thời kỳ chuyển đổi số cũng không còn giống hoàn toàn với chân thiện mỹ của thời kỳ truyền thống. Đạo đức số, đạo đức mạng xã hội, lối sống số đạo đức của sự kết nối và chia sẻ là điều mà chúng ta cần phải nhận diện, tác động cho trúng và đúng.

Chúng ta cần phải sử dụng các phương tiện hiện đại để phục vụ cho công tác giáo dục chính trị tư tưởng. Phải lấy việc khảo sát, đánh giá thực tiễn để làm căn cứ cho việc đổi mới học tập, giảng dạy các môn lý luận chính trị. Các nội dung giáo dục đạo đức, giáo dục công dân, giáo dục chính trị, dù ở các mức độ và tầm ảnh hưởng khác nhau nhưng phải hiệu quả và đổi mới là yêu cầu quan trọng.

Phải lấy việc giáo dục đạo đức, nhân cách con người cá nhân với các định hướng giá trị tích cực để tạo dựng các cá nhân sống có ý chí, có chí hướng, có khát vọng lành mạnh, phù hợp với các chuẩn mực đạo đức và pháp luật, làm căn cứ tiền đề cho một thế hệ giàu khát vọng. Phương pháp phải đi từ cụ thể đến bao quát, từ nhỏ đến lớn, từ cá nhân đến cộng đồng.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết Bộ GD&ĐT sẽ đặc biệt quan tâm và hướng đến phát triển những con người sống có ý chí, chí hướng, khát vọng, trách nhiệm tại tất cả các cấp học. Sự nghiệp này không chỉ là trách nhiệm của riêng Bộ GD&ĐT mà cần có sự kết nối, hợp tác, phối hợp của các bộ, ban, ngành liên quan.