Giáo dục phổ thông bước vào năm học 2025 - 2026: Đổi mới sâu rộng

Bộ GDĐT vừa có Công văn số 4555/BGDĐT-GDPT gửi các Sở GDĐT về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục phổ thông năm học 2025–2026, trong đó nêu rõ 5 nhiệm vụ trọng tâm cùng các định hướng cụ thể nhằm triển khai hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông (CTGDPT) trong bối cảnh mới.

5 nhiệm vụ trọng tâm 

Một là, các sở GDĐT tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông (CTGDPT); triển khai dạy học 2 buổi/ngày đối với giáo dục tiểu học và tại các cơ sở giáo dục trung học cơ sở (THCS), trung học phổ thông (THPT) có đủ điều kiện theo quy định.

Hai là tăng cường các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục, phát triển mạng lưới trường lớp, xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, đầu tư xây dựng trường phổ thông nội trú (theo mô hình mới) tại các xã biên giới; bố trí đội ngũ giáo viên hợp lý; có giải pháp phù hợp, kịp thời để hỗ trợ chính quyền địa phương cấp xã thực hiện hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục trong bối cảnh sáp nhập địa giới hành chính và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Ba là đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, tạo cơ hội, điều kiện để học sinh được phát triển toàn diện; đẩy mạnh giáo dục STEM/STEAM, năng lực số, trí tuệ nhân tạo (AI), giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau THCS, THPT; nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường.

Bốn là củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục; thực hiện hiệu quả giáo dục dân tộc và giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật.

Năm là đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới quản trị trường học; tăng cường kiểm tra, giám sát theo thẩm quyền; tập trung tham mưu cấp ủy địa phương đưa giáo dục nói chung và phổ thông nói riêng vào chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội các cấp với các nhiệm vụ, chỉ tiêu cụ thể phù hợp với điều kiện của từng địa phương.

Thực hiện CTGDPT phù hợp với bối cảnh địa phương

Đối với nhiệm vụ cụ thể, Bộ GDĐT yêu cầu các địa phương chỉ đạo các cơ sở giáo dục phổ thông xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường bảo đảm phù hợp với đội ngũ giáo viên, điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện có; tổ chức dạy học các môn học, hoạt động giáo dục nhằm phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực, thể chất, thẩm mỹ và kỹ năng sống cho học sinh.

Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và thực hiện chuyển đổi số trong dạy học, kiểm tra, đánh giá nhằm đáp ứng yêu cầu của CTGDPT.

Bố trí thời gian thực hiện chương trình một cách khoa học, sư phạm, hiệu quả, không gây áp lực đối với học sinh; bảo đảm đến cuối năm học, học sinh đạt được yêu cầu cần đạt theo quy định của chương trình.

Hướng dẫn giáo viên chủ động rà soát, điều chỉnh ngữ liệu trong bài học, chủ đề, ngữ liệu thực hành trong sách giáo khoa nhằm phù hợp với thực tiễn địa phương, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp địa giới hành chính và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Việc bố trí thời gian học cần khoa học, không gây áp lực cho học sinh. Giáo viên chủ động điều chỉnh ngữ liệu trong sách giáo khoa theo thực tế địa phương, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp địa giới hành chính. Kế hoạch giáo dục nhà trường phải thể hiện rõ phương án tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, phân công giáo viên hợp lý.

Đầu tư trường lớp, chính sách cho học sinh vùng khó khăn

Tại các khu vực biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, cần tập trung sử dụng hiệu quả nguồn lực để xây dựng, củng cố trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú và trường nội trú liên cấp, tạo điều kiện để học sinh ở xã biên giới được hưởng chính sách phù hợp. 

Trường học được xây dựng phải bảo đảm đồng bộ, có đủ phòng học bộ môn, khu nội trú, nhà bếp, nhà vệ sinh, sân chơi, nước sinh hoạt, chỗ ở cho giáo viên và các điều kiện cần thiết phục vụ học tập, sinh hoạt và an toàn cho học sinh.

Các trường cũng cần đăng ký, phối hợp đảm bảo cung ứng sách giáo khoa đầy đủ, kịp thời, đúng tiến độ.

Bảo đảm đội ngũ và huy động nguồn nhân lực chất lượng cao

Về phát triển mạng lưới trường, lớp, Bộ GDĐT đề nghị các sở GDĐT tham mưu thực hiện hiệu quả việc tổ chức rà soát, sắp xếp, quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục phổ thông theo hướng dẫn của Bộ GDĐT, bảo đảm thực hiện giáo dục tiểu học là giáo dục bắt buộc theo Luật Giáo dục năm 2019, thực hiện hiệu quả các giải pháp để bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Việc tổ chức lại trường, lớp cần kế thừa các yếu tố ổn định, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, bảo đảm thuận lợi cho việc học của học sinh, gắn với các điều kiện nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu đổi mới theo CTGDPT.

Địa phương cần có giải pháp khắc phục tình trạng thiếu giáo viên bằng cách hợp đồng, biệt phái, điều chuyển phù hợp. Đồng thời, huy động các chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên, tình nguyện viên… tham gia giáo dục văn hóa, nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống tại nhà trường.

Các cơ sở giáo dục chủ động huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực để nâng cao chất lượng đội ngũ, đặc biệt giáo viên dạy ngoại ngữ, tích hợp, song ngữ, hướng tới đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai. 

Tăng cường năng lực số, AI, dữ liệu lớn

Về kiểm tra, đánh giá, nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp, phân luồng và phát triển năng lực số, Bộ GDĐT yêu cầu các địa phương thực hiện linh hoạt các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học; thực hiện hiệu quả các phương pháp và hình thức kiểm tra, đánh giá; nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp, định hướng phân luồng; thực hiện giáo dục kỹ năng số, triển khai học bạ số.

Bộ GDĐT chỉ đạo tiếp tục triển khai học bạ số bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, phục vụ chuyển đổi số ngành giáo dục. Tổ chức tốt phong trào "Bình dân học vụ số" đối với giáo dục phổ thông, kết nối dữ liệu ngành giáo dục với hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia nhằm hiện đại hóa công tác quản lý và nâng cao chất lượng dạy học. Năng lực số cho học sinh cũng được chú trọng trong quá trình này bảo đảm hình thành và phát triển các năng lực thiết yếu của công dân số, đáp ứng yêu cầu nhân lực trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0.

Tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn trong quản lý và dạy học. Khai thác, sử dụng hiệu quả AI trong hỗ trợ tư vấn hướng nghiệp, cá nhân hóa học tập, nhận diện học sinh cần hỗ trợ, đánh giá chính sách góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả quản trị nhà trường.

Đảm bảo công bằng trong giáo dục, chú trọng học sinh yếu thế

Về giáo dục đối với trẻ khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, chỉ đạo các cơ sở giáo dục phổ thông thực hiện hiệu quả giáo dục hòa nhập đối với học sinh khuyết tật, các cơ sở giáo dục đối với người khuyết tật thực hiện phương thức giáo dục chuyên biệt theo quy định; xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục cá nhân cho học sinh khuyết tật thông qua việc điều chỉnh chương trình học phù hợp với nhu cầu, khả năng của từng em.

Với giáo dục dân tộc, Bộ GDĐT đề nghị tiếp tục chỉ đạo triển khai hiệu quả các giải pháp tăng cường tiếng Việt cho học sinh tiểu học vùng đồng bào dân tộc thiểu số, phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương. Tổ chức dạy học tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số trước khi vào lớp Một; thực hiện thí điểm tăng cường kỹ năng nghe, nói cho học sinh dân tộc thiểu số đầu lớp 1 trên cơ sở tiếng mẹ đẻ tại một số cơ sở giáo dục.

Tăng cường kiểm tra, giám sát, quản lý dạy thêm, học thêm

Bộ GDĐT yêu cầu các Sở GDĐT tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong tổ chức, quản lý các hoạt động chuyên môn tại cơ sở giáo dục phổ thông; thực hiện nhập liệu, khai thác, sử dụng thống nhất cơ sở dữ liệu toàn ngành về trường, lớp, học sinh, giáo viên, trường chuẩn quốc gia và các thông tin khác phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo.

Cùng với đó, tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và hướng dẫn thực hiện chính sách, pháp luật về giáo dục và đào tạo trong bối cảnh điều chỉnh địa giới hành chính, sắp xếp, tinh gọn bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Tập trung kiểm tra việc triển khai CTGDPT; tổ chức lựa chọn, sử dụng sách giáo khoa và xuất bản phẩm tham khảo; quản lý dạy thêm, học thêm; hoạt động của các cơ sở giáo dục phổ thông tư thục; thực hiện chương trình giáo dục tích hợp, chương trình giáo dục của nước ngoài, giảng dạy CTGDPT Việt Nam bằng tiếng nước ngoài và các nội dung giáo dục bắt buộc đối với học sinh Việt Nam tại cơ sở giáo dục tư thục được phép thực hiện chương trình giáo dục của nước ngoài.

Thu Trang