Góp ý Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng: Giáo dục cần trở thành một hệ sinh thái tri thức mở

Kiến tạo nền giáo dục cho khát vọng 2045

Bước vào thế kỷ XXI – thời đại mà tri thức trở thành "nguồn tài nguyên vô giá" định hình tương lai nhân loại, Việt Nam đứng trước yêu cầu lịch sử là phát triển tiềm năng trí tuệ dân tộc, khơi dậy sức mạnh văn hóa và giáo dục con người Việt Nam để hội nhập toàn cầu, cạnh tranh bằng khoa học, công nghệ và sáng tạo. "Giáo dục là nền móng để dân tộc vươn mình sánh vai cùng thế giới trong kỷ nguyên mới", giáo sư phân tích.

Theo giáo sư, trên nền tảng hơn một thập kỷ đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã đặt ra yêu cầu cao hơn: kiến tạo một nền giáo dục Việt Nam hiện đại, công bằng, tiên tiến và hội nhập sâu vào tri thức toàn cầu - đủ tầm đáp ứng mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2045. Giáo sư cho rằng, dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV tiếp tục khẳng định tầm nhìn chiến lược của Đảng về giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, động lực của phát triển, nền tảng để xây dựng quốc gia "phát triển, phồn vinh, hạnh phúc".

GS Dương Quý Sỹ phân tích, tư tưởng chủ đạo của văn kiện là định hình nền giáo dục "chuẩn hóa - hiện đại hóa - dân chủ hóa - hội nhập quốc tế", thích ứng với các xu thế mới như chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, tự chủ đại học và phát triển hệ sinh thái học tập suốt đời. Dự thảo văn kiện Đại hội XIV đã khẳng định tầm nhìn trí tuệ của Đảng ta về giáo dục và đào tạo, những đột phá quyết sách chiến lược mang tính cách mạng, luôn đặt mỗi con người Việt Nam vào trung tâm của sự phát triển về giáo dục và đào tạo, lấy nhà trường làm nôi tri thức, xã hội là môi trường nuôi dưỡng nhân cách con người, khơi dậy khát vọng cống hiến của toàn dân tộc, đề cao trách nhiệm với cộng đồng và sáng tạo của thế hệ trẻ. 

Giáo dục gắn với phát triển nguồn nhân lực và bảo vệ Tổ quốc

GS.TSKH. Dương Quý Sỹ cho rằng, dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV đã đặt giáo dục và đào tạo vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển nhanh, bền vững. Văn kiện xác định giáo dục phải gắn với khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức và coi phát triển con người là nền tảng của tăng trưởng và bảo vệ môi trường.

Theo giáo sư, dự thảo đã khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, khát vọng vươn lên, ý chí tự cường và năng lực sáng tạo của dân tộc; đồng thời định hướng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trọng dụng nhân tài, xây dựng đội ngũ trí thức và lực lượng khoa học - công nghệ tiên phong đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Giáo sư nhấn mạnh, "giáo dục không chỉ là nhiệm vụ phát triển mà còn gắn liền với bảo vệ Tổ quốc và nền tảng tư tưởng của Đảng. Nền giáo dục mới phải đào tạo thế hệ trẻ có tri thức, đạo đức, trách nhiệm công dân, kết hợp phát triển con người với bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế".

Cùng với đó, dự thảo cũng yêu cầu xây dựng hệ thống giáo dục trong sạch, hiện đại, nâng cao năng lực quản trị, phòng chống tiêu cực và chú trọng phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý có phẩm chất, liêm chính học thuật. 

Hướng tới hệ sinh thái tri thức mở

GS.TSKH. Dương Quý Sỹ cho rằng, giai đoạn 2026–2030 và tầm nhìn 2045, giáo dục Việt Nam cần trở thành một hệ sinh thái tri thức mở, nơi chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo được coi là công cụ khai phóng năng lực con người, nuôi dưỡng tinh thần học tập suốt đời. "Đó là con đường để Việt Nam hội nhập mà không hòa tan, sáng tạo mà không đánh mất bản sắc, phát triển nhanh nhưng bền vững - vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và nhân ái", giáo sư bày tỏ.

GS nhấn mạnh, những định hướng mới trong dự thảo văn kiện không chỉ phản ánh tầm nhìn thời đại mà còn là yêu cầu cấp bách để tái thiết nền giáo dục Việt Nam, đưa giáo dục trở thành sức mạnh cốt lõi của quốc gia trong kỷ nguyên tri thức và chuyển đổi số. "Nếu tri thức là tài nguyên vô tận, thì con người Việt Nam mãi là nguồn nguyên khí hùng cường của quốc gia", GS Dương Quý Sỹ khẳng định.

GS Dương Quý Sỹ nhấn mạnh, giáo dục từ ngàn đời nay luôn là cội nguồn sức mạnh của dân tộc Việt Nam, là trụ cột của độc lập và khát vọng hưng thịnh quốc gia. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và tư tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục tiếp tục được khẳng định là quốc sách hàng đầu, là nguồn tài nguyên vô tận và động lực chiến lược cho phát triển đất nước.

Các định hướng và giải pháp mà dự thảo Văn kiện Đại hội XIV xác lập, từ hoàn thiện thể chế, đổi mới quản trị, phát triển đội ngũ nhà giáo tinh hoa, xây dựng hạ tầng số, đến mở rộng cơ hội học tập suốt đời là nền tảng để đưa giáo dục Việt Nam vươn tầm khu vực và thế giới.

Giáo sư cho rằng tầm nhìn chiến lược đó chỉ có thể trở thành hiện thực khi được gắn với quyết tâm chính trị mạnh mẽ, đầu tư tương xứng về nguồn lực con người, tinh thần hành động quyết liệt của Chính phủ và sự đồng lòng của toàn xã hội. "Mỗi nhà giáo, mỗi người học và từng công dân đều phải trở thành tác nhân của đổi mới, biến tri thức thành sức mạnh phát triển quốc gia, hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng năm 2045", GS Dương Quý Sỹ khẳng định. 

Thu Trang