Hải Phòng: Đổi mới việc thu thuế đất nông nghiệp - Giải pháp khắc phục những hạn chế trong sử dụng đất

Hiện trạng sử dụng thay đổi nhiều

Theo Nghị định 64/CP ngày 27-3-1993 của Chính phủ và vấn đề thời hạn, hạn mức tích tụ đất đai, đất nông nghiệp trồng cây hằng năm, trong đó có đất lúa được giao đồng loạt cho người dân từ năm 1993 và sẽ hết hạn sử dụng vào năm 2013, số đất mỗi gia đình được giao căn cứ vào số người có trong nhà (sổ hộ khẩu). Tùy theo quỹ nông nghiệp của từng xã, mỗi suất đất khoảng 1-3 sào. Sau 20 năm, có gia đình 10 người chỉ có 2 sào; nhưng có gia đình 2 người vẫn giữ 10 sào, điều đó là bất hợp lý. Bởi từ khi giao đất nông nghiệp đồng loạt vào năm 1993 đến nay, ở mỗi gia đình với số người mới phát sinh như lấy vợ, lấy chồng, sinh thêm con… không được cấp thêm đất. Nhiều gia đình không đủ đất sản xuất phải đi thuê, mượn. Trong khi đó, nhiều gia đình khác lại có số người giảm do con cái kết hôn và chuyển đến sinh sống ở nơi khác hoặc có người đã mất. Chưa kể, nhiều người tìm việc làm khác hoặc già yếu không làm nông nghiệp nữa nhưng vẫn giữ đất cho thuê, cho mượn hoặc bỏ hoang. Như vậy, có sự bất hợp lý, bất bình đẳng về quyền lợi giữa gia đình có số người tăng lên và gia đình có số người giảm hoặc không tiếp tục làm nông nghiệp.

Bên cạnh đó, thời gian qua, khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp có bồi thường để xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật, khu công nghiệp…làm hiện trạng sử dụng thay đổi nhiều. Nhiều hộ gia đình được giao đất nông nghiệp nhưng đã chuyển nhượng; rồi việc đổi điền dồn thửa…Thực tế sử dụng đất thời gian qua đòi hỏi cần có giải pháp phù hợp để điều chỉnh hạn mức sử dụng đất khi thời hạn giao đất gần kề. Tuy nhiên, việc điều chỉnh thực hiện theo phương thức nào, để vừa bảo đảm quyền và lợi ích của người dân, nhưng nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng. Đây là vấn đề lớn đang đặt ra cho tiến trình sửa đổi Luật Đất đai 2003, đặc biệt khi thời hạn giao đất 2013 sắp hết.

Đánh thuế sử dụng đất

Tại cuộc làm việc với Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết thi hành Luật Đất đai 2003, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hải Phòng Bùi Quang Sản kiến nghị: qua thực tiễn thi hành Luật Đất đai 2003 phát sinh một số nội dung cần điều chỉnh. Một trong những vấn đề quan tâm hiện nay là chính sách giao đất nông nghiệp; thời hạn sử dụng đất nông nghiệp trồng cây hằng năm giao theo Nghị định 64 và vấn đề thời hạn, hạn mức tích tụ đất đai.

Trong điều kiện hiện trạng sử dụng thay đổi nhiều sau gần 20 năm được giao sử dụng rất cần có giải pháp phù hợp điều kiện hiện nay; đồng thời khuyến khích người dân nâng cao hiệu quả sử dụng. Báo cáo về việc tổng kết thi hành Luật Đất đai của Sở Tài nguyên và Môi trường có đề xuất về giải quyết vấn đề này. Đó là chỉ thực hiện gia hạn thời gian sử dụng đất đã giao theo Nghị định 64 có thể 30 hoặc 50 năm. Việc không giao đất lâu dài cho người dân và giao theo hạn mức là điều phù hợp với thông lệ quốc tế và của quy định đất đai sở hữu toàn dân. Để giải quyết những hạn chế trong việc sử dụng đất nông nghiệp hiện nay, có thể áp dụng biện pháp thu thuế. Người sử dụng đất nông nghiệp trong hạn mức được giao không thu thuế, còn vượt hạn mức thì phải nộp thuế theo lũy tiến. Thu thuế nếu được triển khai hiệu quả sẽ tạo ý thức nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Nếu sử dụng không hiệu quả người sử dụng phải trả lại đất đó để Nhà nước điều tiết cho gia đình khác; và hạn mức tùy theo từng vùng không vượt quá 5 ha.

Đất đai là tài nguyên có hạn, do đó rất cần có những quy định quản lý, điều tiết phù hợp để bảo đảm quyền lợi của người dân; đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý.

H.Phòng