Hải quan bối rối với nguyên vật liệu dư thừa tồn kho

Trong thời gian qua, qua công tác thanh tra, kiểm tra, cơ quan Hải quan đã phát hiện nhiều trường hợp nguyên vật liệu còn tồn tại kho của DN so với số hạch toán kế toán, chứng từ kế toán, hồ sơ hải quan mà DN không giải trình được cụ thể nguyên nhân. Những trường hợp này, hiện các đơn vị đang thực hiện ấn định thuế NK, thuế GTGT và xử lý vi phạm hành chính theo quy định.

Theo Phó Tổng cục trưởng Vũ Ngọc Anh, các trường hợp vướng mắc là những trường hợp thực hiện theo phương thức quản lý cũ trước khi Luật Hải quan 2014, Nghị định 08/2015/NĐ-CP và Thông tư 38/2015/TT-BTC có hiệu lực. Hiện xử lý vấn đề này còn nhiều ý kiến khác nhau.

Tuy nhiên, theo quy định tại Khoản 1 Điều 39 Luật Quản lý thuế và Khoản 2 Điều 33 Nghị định 83/2013/NĐ-CP lại chưa quy định cụ thể việc ấn định thuế áp dụng cho các trường hợp thừa/thiếu nguyên vật liệu tại kho DN mà mới chỉ quy định việc ấn định thuế với hành vi DN không chứng minh hoặc quá thời hạn quy định không giải trình được các nội dung liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.

Phó Tổng cục trưởng Vũ Ngọc Anh đã yêu cầu các đơn vị cho ý kiến tập trung vào các nội dung chính.

Đối với nguyên vật liệu dư thừa còn tồn tại kho của DN do nhiều nguyên nhân khác nhau như do định mức cao hơn thực tế, do xuất khống, xuất thiếu, nhập thừa so với khai hải quan… thì có thực hiện ấn định thuế NK, thuế GTGT và xử phạt vi phạm hành chính hay không, cần phải nêu rõ căn cứ pháp lý để ấn định thuế, xử phạt hoặc chưa ấn định thuế, xử phạt theo quy định.

Trường hợp chưa ấn định thuế NK, thuế GTGT và xử phạt thì biện pháp theo dõi lượng nguyên vật liệu dư thừa này như thế nào trên hệ thống? Thực tế xử lý đã có trường hợp nào DN tiếp tục đưa vào sản xuất, gia công hàng hóa XK và đề nghị hoàn thuế không? Biện pháp quản lý, theo dõi đối với lượng nguyên vật liệu này được thực hiện như thế nào: Bằng cách đăng ký tờ khai cho lượng nguyên vật liệu dư thừa hay bằng biên bản ghi nhận số lượng giữa Hải quan và DN?

Theo phân tích của Cục Giám sát quản lý về hải quan, nếu xét về yếu tố vi phạm, hành vi vi phạm của DN đã được cấu thành nhưng hậu quả chưa xảy ra. Mặt khác, với số lượng khoảng 600 DN hoạt động trong lĩnh vực gia công, sản xuất XK, DN chế xuất, trong khi công tác thanh tra, kiểm tra chỉ chiếm một số lượng nhỏ DN được kiểm tra thì tình trạng lợi dụng chính sách để gian lận, trốn thuế vẫn có thể xảy ra.

Do vậy, nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời như không ấn định thuế, xử phạt sẽ sót lọt, tạo điều kiện cho DN có hành vi buôn lậu, gian lận trốn thuế trong trường hợp các đơn vị chức năng không kịp thời thanh tra, kiểm tra phát hiện.

Đa số ý kiến của Hải quan các địa phương đều cho rằng, phải thực hiện ấn định thuế và xử lý theo quy định để tránh tình trạng gian lận, trốn thuế. Riêng ý kiến của đại diện Cục Hải quan Hà Nội cho rằng, cần xác định rõ nguyên nhân để có những xử lý cụ thể.

Tiếp thu các ý kiến, Phó Tổng cục trưởng Vũ Ngọc Anh cho rằng, xử lý vấn đề này, cơ quan Hải quan phải thực hiện minh bạch, rõ ràng, khách quan, không nên xử phạt tràn lan, đồng thời tránh việc tùy tiện và xâm phạm đến quyền giải trình của DN.

Theo đó, để tạo điều kiện cho DN, trong trường hợp DN giải trình được sẽ không xử phạt, trong trường hợp DN không giải trình được, cơ quan Hải quan sẽ thu thuế và cân nhắc những trường hợp xử phạt.

Để thống nhất phương án triển khai trong toàn Ngành, trên cơ sở ý kiến của các đơn vị Hải quan địa phương, Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục họp bàn và đưa ra hướng giải quyết hợp lý nhất.

Theo số liệu thống kê của Cục Kiểm tra sau thông quan, công tác kiểm tra sau thông quan đối với loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu trong năm 2014, đã kiểm tra 284 DN, ấn định thuế trên 300 tỷ đồng, phạt vi phạm hành chính 34 tỷ đồng. Năm 2015 đã thực hiện kiểm tra 300/1800 DN gia công, sản xuất XK, truy thu được 600 tỷ đồng tiền thuế NK, xử phạt 60 tỷ đồng. Số tiền này bằng 1/3 tổng số tiền thu được của toàn lực lượng kiểm tra trong năm 2015.

Các vi phạm dẫn đến ấn định thuế chủ yếu (chiếm đến 90% số thuế ấn định) là do chênh lệch giữa lượng nguyên vật liệu tồn thực tế tại DN so với số tồn theo khai báo hải quan những DN không giải trình được nguyên nhân hoặc giải trình nhưng không được chấp nhận vì không có cơ sở pháp lý.

Thu Trang
Theo báo Hải quan