Trong những năm gần đây, tình hình mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua tuyến đường hàng không có xu hướng gia tăng cả về tính chất và mức độ.
Cùng với việc các cảng hàng không ở Việt Nam được đầu tư mở rộng và lợi dụng chính sách đơn giản hóa các thủ tục hải quan trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, các đối tượng đã sử dụng nhiều phương thức ngụy trang cất giấu ma túy thành những hàng hóa là hàng ký gửi, chuyển phát nhanh hay là quà biếu phi mậu dịch bằng đường hàng không để gửi từ các tuyến trọng điểm như châu Âu về Việt Nam tiêu thụ và ngược lại.
Các đối tượng đã sử dụng các phương thức ngụy trang, cất giấu ma túy trong túi xách cá nhân dưới dạng thuốc, thực phẩm chức năng, hộp bánh kẹo, sữa, chè khô, thức ăn cho thú nuôi, trong các gói bột ngũ cốc, mỹ phẩm, sáp thơm, vật dụng gia đình, thậm chí nuốt ma túy trong người...
Từ đó, ma túy được trộn lẫn trong hàng hóa ký gửi, chuyển phát nhanh, hàng thuộc diện quà biếu phi mậu dịch gửi từ các quốc gia thuộc châu Âu (Đức, Hà Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Bỉ), Canada... châu Á (Nhật Bản, Hàn Quốc...), châu Mỹ và châu Úc... về Việt Nam theo đường hàng không, tiếp đó tiêu thụ trong nội địa hoặc trung truyền đi nước thứ ba, hoặc ngược lại.
Trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ, ông Đỗ Văn Nguyên, Phó Giám đốc Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài cho biết, việc vận chuyển ma túy trái phép qua đường hàng không hiện nay ngày càng tinh vi và phức tạp, các đối tượng có nhiều thủ đoạn cất giấu.
Trong năm 2023, Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài phát hiện 4 vụ việc khách hàng vận chuyển trái phép ma túy qua đường hàng không. Các đối tượng giấu ma túy dưới hộp mĩ phẩm sau đó bọc lại niêm phong, hoặc cho vào các lon sữa... nhằm mục đích qua mặt an ninh hàng không.
Trước tình hình trên, Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài đã có nhiều giải pháp để ngăn chặn, phát hiện hành vi của các đối tượng. Đặc biệt là tuyên truyền phổ biến, quán triệt 100% cán bộ, nhân viên ngành hàng không trong công tác phòng, chống ma túy; phối hợp với các cơ quan chức năng như công an, hải quan để có biện pháp ngăn chặn kịp thời, tổ chức các lớp huấn luyện về nhận diện ma túy, các thủ đoạn cất giấu của các đối tượng này.
Về phía ngành hải quan, ông Nguyễn Văn Hoàn, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan, cho biết, trước tình hình buôn bán, vận chuyển ma túy ngày càng phức tạp, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã xây dựng các kế hoạch đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy, trong đó có tuyến hàng không.
Thực tế từ các vụ việc cho thấy, tội phạm ma túy thường sử dụng tên giả; giấy tờ tùy thân (CMND, CCCD) giả; địa chỉ nơi gửi, nơi nhận giả hoặc không rõ ràng, ghi chung chung, mọi liên hệ đều thông qua số điện thoại trên bưu gửi; điện thoại SIM rác; thuê người nhận giúp gói hàng chứa ma túy; gửi hàng tại các bưu cục nội địa; thuê các công ty dịch vụ giao nhận hàng hóa qua nhiều công đoạn để làm thủ tục khai báo hải quan, nếu bị phát hiện thì dễ dàng xóa dầu vết; thuê (hoặc giả) tài xế xe ôm công nghệ vận chuyển ma túy qua nhiều tầng nấc nhằm xóa dấu vết, gây khó khăn cho công tác phát hiện, truy vết. Quá trình giao nhận nếu thấy "không an toàn" sẽ tìm cách từ chối, bỏ hàng... Thực trạng trên dẫn đến việc truy tìm đối tượng, xử lý hình sự là rất khó khăn.
Trong năm 2023, lực lượng hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy bắt giữ 244 vụ, 284 đối tượng. Trong đó, lực lượng hải quan chủ trì 112 vụ.
Trên tuyến đường hàng không và chuyển phát nhanh, lực lượng Hải quan chủ trì bắt giữ tổng cộng 82 vụ, 89 vụ, bắt giữ 50 đối tượng (chủ yếu qua Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài - Cục Hải quan Hà Nội, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất - Cục Hải quan TP. Hà Nội và Chi cục Hải quan quốc tế sân bay Đà Nẵng - Cục Hải quan TP. Đà Nẵng).
Tang vật thu giữ được trên tuyến này gồm 89 kg cần sa, 18 kg heroin, 30 kg cocain, 188,3 kg và 9.495 viên Ketamin; 564 kg và 3.000 viên ma túy tổng hợp; 1,76 kg và 165 viên ma túy khác; 96,36 g cỏ mỹ và 300 túi nước vui.
Trước mắt, dịp cuối năm, Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán là thời điểm các đối tượng gia tăng hoạt động khi lượng hành khách, hàng hóa tăng lên nhiều, do đó, Tổng cục Hải quan đã xây dựng kế hoạch trước, trong và sau Tết Nguyên đán. Để thực hiện nghiêm việc triển khai trong toàn ngành, các cục hải quan địa phương cũng xây dựng các kế hoạch, lập chuyên án và xác định các đối tượng trọng điểm thu thập nguồn thông tin từ nước ngoài để kịp thời phát hiện và ngăn chặn…
Trong thời gian tới, cục điều tra chống buôn lậu và cục hải quan các tỉnh, thành phố tiếp tục làm tốt công tác nghiệp vụ, tăng cường công tác thu thập thông tin, dự báo tình hình, nắm chắc, nhận diện, cảnh báo những phương thức, thủ đoạn buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ, ma túy qua cửa khẩu cảng hàng không quốc tế nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm.
Căn cứ các tuyến bay quốc tế qua cảng hàng không do đơn vị quản lý, các đơn vị xác định tuyến bay trọng điểm để tập trung áp dụng các biện pháp nghiệp vụ thích hợp.
Cùng với đó, các đơn vị tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát đối với hàng hoá xuất, nhập khẩu theo loại hình quà biếu, quà tặng, hành lý cá nhân của người nhập cảnh gửi theo vận đơn đặc biệt tại các sân bay quốc tế Nội bài (Hà Nội), sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (TPHCM)....
Đồng thời, quán triệt đến toàn thể công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức công vụ, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa, giám sát chặt chẽ hoạt động công vụ.
Hoàng Giang