Hoàn thiện Hồ sơ Đề án đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn

Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 515/TB-VPCP ngày 26/9/2025 kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 26 tháng 6 năm 2022 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Tại Thông báo trên, Phó Thủ tướng đánh giá cao Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tích cực xây dựng Đề án đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Trung ương theo chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính - Bí thư Đảng ủy Chính phủ. Đánh giá cao các ý kiến góp ý của các Ban, Bộ, ngành, địa phương, đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiêm túc tiếp thu các ý kiến xác đáng, phù hợp với thực tiễn và định hướng phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta trong giai đoạn mới để bổ sung vào đề án.

Phải đánh giá khách quan, toàn diện kết quả thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW từ năm 2022 đến nay

Phó Thủ tướng khẳng định, Đề án đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Trung ương là nhiệm vụ quan trọng, là cơ sở để đề xuất các chủ trương, quyết sách mang tính đột phá đáp ứng yêu cầu thực tiễn, trước mắt phục vụ cho việc sửa đổi hoàn thiện thể chế pháp luật về đất đai, quy hoạch, kế hoạch, tài chính - ngân sách... Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần tập trung bám sát kết luận chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Đảng ủy Chính phủ, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và các cơ quan liên quan ngày 17 tháng 9 năm 2025; đánh giá khách quan, toàn diện tình hình, kết quả thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW từ năm 2022 đến nay; nghiên cứu kỹ lưỡng những vấn đề mới đặt ra sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính (sáp nhập, hợp nhất cấp tỉnh, cấp xã) và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp; đối chiếu với yêu cầu, nhiệm vụ phát triển trong giai đoạn mới, nhất là dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và các chủ trương, quyết sách mang tính đột phá đã và đang được triển khai; nghiên cứu những xu hướng mới của phát triển nông thôn hiện đại trên thế giới và kiến nghị Bộ Chính trị kết luận chỉ đạo những chủ trương mới liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư.

Phó Thủ tướng lưu ý cần hoàn thiện hồ sơ gồm: (i) Đề án đánh giá 03 năm tình hình thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW; (ii) Tờ trình đề án không quá 10 trang; (iii) Dự thảo Kết luận của Bộ Chính trị ngắn gọn, xúc tích. Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và Môi trường trao đổi với các cơ quan giúp việc của Văn phòng Trung ương để thống nhất hoàn thiện thiện theo đúng quy định.

Cần phân tích các tác động nhiều chiều đến phát triển nông thôn trong giai đoạn mới

Về nội dung Đề án, việc đánh giá kết quả đạt được, tồn tại hạn chế cần bám sát các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm của Nghị quyết số 19-NQ/TW và Nghị quyết số 26/NQ-CP ngày 27 tháng 02 năm 2023 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW và kết quả thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia: về phát triển nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; trong đó làm rõ những kết quả, mục tiêu đạt được, nhiệm vụ đã hoàn thành, nhiệm vụ chưa hoàn thành; tồn tại, hạn chế (có các số liệu minh chứng) và nguyên nhân chủ yếu (do chủ trương, quan điểm của Nghị quyết, do chính sách pháp luật, do tổ chức thực hiện…).

Đồng thời, bổ sung phân tích, đánh giá về môi trường xã hội, môi trường tự nhiên, bản sắc văn hóa, quá đô thị hóa, chuyển dịch cơ cấu lao động ở nông thôn, xu hướng già hoá trong lao động nông nghiệp và các tác động nhiều chiều đến phát triển nông thôn trong giai đoạn mới; bổ sung nghiên cứu về xu thế mới trong phát triển nông nghiệp, nông thôn trên thế giới.

Bổ sung bối cảnh khu vực và quốc tế, trong đó nhấn mạnh những thay đổi mang tính thời đại, tác động của khoa học, công nghệ, chủ nghĩa bảo hộ, chính sách thuế quan, hàng rào phi thuế quan dựa trên các tiêu chuẩn môi trường tác động đến sản xuất, chuỗi cung ứng toàn cầu của sản phẩm nông nghiệp.

Bổ sung bối cảnh trong nước nhất là khi đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh và nhiều chủ trương lớn mang tính đột phá đã được ban hành đã được nêu trong dự thảo văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; yêu cầu tăng trưởng hai con số…; dư địa cho phát triển nông nghiệp, nông thôn trong bối cảnh xã hội nông thôn đang có những chuyển dịch mạnh mẽ, đất đai, lao động ngày càng thu hẹp do chuyển dịch sang các ngành kinh tế khác.

Cần tập trung vào những vấn đề mới có tính đột phá

Về quan điểm, chủ trương, nhiệm vụ giải pháp trọng tâm thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu cần tập trung vào những vấn đề mới có tính đột phá, trong đó, lưu ý:

- Nông nghiệp, nông dân, nông thôn tiếp tục có vai trò, vị trí rất quan trọng trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nông nghiệp cần được nhìn nhận như là một ngành công nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp không chỉ là trụ đỡ mà là ngành kinh tế chiến lược, lợi thế quốc gia để Việt Nam hội nhập, tham gia sâu vào hội nhập kinh tế thế giới và chuỗi giá trị toàn cầu; phát triển hệ sinh thái kinh tế nông nghiệp đa mục tiêu, đa giá trị bao gồm công nghiệp, dịch vụ, du lịch, dược liệu, kinh tế carbon, kinh tế xanh, chế biến sâu, phát triển chuỗi giá trị; phát triển các vùng chuyên canh sản xuất theo tiêu chuẩn bền vững gắn với chỉ dẫn địa lý, từng bước tự chủ toàn bộ chuỗi cung ứng (chọn tạo giống, vật tư nông nghiệp - sản xuất - chế biến - tiêu thụ) đối với các ngành hàng Việt Nam có thế mạnh; chuyển đổi tư duy từ sản xuất sang kinh tế nông nghiệp, từ phát triển đơn ngành sang hợp tác, phát triển đa ngành; chuyển từ chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển các chuỗi ngành hàng.

Xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm mang tính đột phá để phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong thời gian tới, góp phần đắc lực thực hiện tăng trưởng 2 con số và các mục tiêu sẽ trình Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV. Tập trung hoàn thiện thể chế, kịp thời sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật để giải phóng nguồn lực, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống cơ quan quản lý nhà nước tạo động lực phát triển nông nghiệp, nông thôn. Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển đổi số trong nông nghiệp, tổ chức lại sản xuất theo hướng chuyên môn hóa, chuyên nghiệp hóa gắn với thị trường tiêu thụ, thúc đẩy liên kết chặt chẽ 6 nhà là đột phá. Đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp theo tinh thần của Nghị quyết số 68-NQ/TW; hợp tác xã và doanh nghiệp làm hạt nhân và động lực, nông dân là chủ thể trong quá trình phát triển nông nghiệp; phấn đấu đến năm 2030 Việt Nam phải xây dựng được một số doanh nghiệp nông nghiệp mạnh thuộc nhóm dẫn đầu khu vực và thế giới.

- Nhấn mạnh yêu cầu về hoàn thiện quy hoạch sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn đồng bộ, gắn kết chặt chẽ giữa nông thôn với đô thị theo hướng "làng trong phố, phố trong làng", giàu bản sắc, gắn kết không gian sống, môi trường sinh thái, sản xuất phù hợp với vùng cận đô thị, nông thôn, ven biển, miền núi,… thích ứng với biến đổi khí hậu, chống chịu tốt với các rủi ro về thiên tai.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục khẩn trương hoàn thiện Hồ sơ đề án trong ngày 29 tháng 9 năm 2025.

*Theo dự thảo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sau 3 năm thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW, 14/14 chỉ tiêu bảo đảm tiến độ thực hiện mục tiêu đến năm 2030.

Trong đó, 2 chỉ tiêu vượt (tốc độ tăng trưởng GDP ngành; tỷ lệ che phủ rừng); 8 chỉ tiêu có khả năng đạt và vượt (tốc độ tăng năng suất lao động nông nghiệp; các chỉ tiêu về xây dựng nông thôn mới; tỷ trọng lao động nông nghiệp trong tổng lao động xã hội; tỷ lệ che phủ rừng; tỷ lệ hộ gia đình nông thôn được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn; đầu tư ngân sách nhà nước cho nông nghiệp, nông thôn); 4 chỉ tiêu cần phấn đấu và có các giải pháp đột phá, hiệu quả để đạt được mục tiêu đến năm 2030 (thu nhập dân cư nông thôn; đào tạo nghề cho lao động nông thôn; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt nông thôn được thu gom, xử lý theo quy định; tốc độ tăng trưởng công nghiệp, dịch vụ nông thôn).

Nông nghiệp được cơ cấu lại thực chất, hiệu quả hơn, chuyển biến tích cực theo thế mạnh của vùng, miền và nhu cầu thị trường, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu. Toàn ngành đã chuyển đổi tư duy từ sản xuất sang kinh tế nông nghiệp, từ phát triển đơn ngành sang hợp tác, phát triển đa ngành, tích hợp đa giá trị; chuyển từ chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển các chuỗi ngành hàng.

Tuy nhiên việc triển khai Nghị quyết thời gian qua vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Trong lĩnh vực "tam nông" chưa khắc phục được triệt để, như: Tăng trưởng nông nghiệp chưa ổn định; chất lượng và khả năng cạnh tranh của một số sản phẩm chưa cao; đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là công nghệ cao chưa nhiều; cơ sở hạ tầng cho phát triển nông nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu.

Một số mục tiêu đến năm 2030 tại Nghị quyết số 19-NQ/TW không còn phù hợp với tình hình bối cảnh hiện nay cần điều chỉnh cho phù hợp để góp phần vào tăng trưởng "2 con số"; thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp...

Phương Nhi