Hoàn thiện Luật Giám định tư pháp bảo đảm khả thi, phù hợp thực tiễn

Phát biểu khai mạc, ông Lê Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ Tư pháp (Bộ Tư pháp) cho biết, việc sửa đổi, bổ sung Luật Giám định tư pháp là cần thiết nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập của luật hiện hành, đồng thời tạo cơ sở pháp lý mang tính đột phá, phát triển bền vững cho tổ chức và hoạt động giám định.

Mục tiêu quan trọng của dự luật là góp phần giải quyết vụ án kịp thời, khách quan, đúng pháp luật; nâng cao chất lượng hoạt động tố tụng; nâng cao năng lực của đội ngũ giám định viên, tổ chức giám định và hiệu quả thực hiện giám định tư pháp. Đồng thời, tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước và trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng trong lĩnh vực này.

Dự thảo Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) gồm 7 chương với 45 điều. Nội dung tập trung vào các điểm đổi mới như: Bổ sung tiêu chuẩn giám định viên tư pháp, theo đó người đề nghị bổ nhiệm phải tham gia khóa bồi dưỡng kiến thức pháp lý và nghiệp vụ giám định tư pháp; quy định rõ hơn về việc thành lập Văn phòng giám định tư pháp, mở rộng phạm vi các lĩnh vực được thành lập văn phòng; bổ sung quy định về Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; quy định cụ thể về trình tự, thủ tục giám định tư pháp…

Ngoài ra, dự thảo luật bổ sung quy định về hủy bỏ công nhận người giám định tư pháp theo vụ việc, trường hợp không được công nhận người giám định tư pháp theo vụ việc; quyền và nghĩa vụ của người giám định tư pháp theo vụ việc; công nhận, hủy bỏ công nhận tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc; quy định về quyền của người giám định tư pháp, tổ chức giám định tư pháp khi thực hiện giám định.

Những điểm sửa đổi này nhằm tăng tính minh bạch, trách nhiệm và bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các chủ thể tham gia hoạt động giám định.

Từ thực tiễn ngành y tế, TS Nguyễn Hồng Long, Phó Viện trưởng Viện Pháp y Quốc gia, Bộ Y tế cho biết, ở trung ương, Viện Pháp y Quốc gia có 110 viên chức và người lao động; riêng năm 2024, Viện đã thực hiện hơn 8.000 vụ giám định, còn 6 tháng đầu năm 2025 đã giám định trên 5.000 vụ việc.

Ở địa phương, hiện có 28/34 tỉnh, thành phố thành lập Trung tâm pháp y, với tổng số khoảng 25.000 vụ việc giám định chỉ trong nửa đầu năm 2025. Những số liệu này cho thấy áp lực công việc rất lớn, đòi hỏi phải hoàn thiện cơ chế pháp lý, tăng cường nguồn lực và mở rộng hệ thống tổ chức giám định…

Việc sửa đổi Luật Giám định tư pháp lần này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc nảy sinh trong quá trình thi hành, đồng thời mở ra cơ chế mới để nâng cao chất lượng giám định và vai trò của hoạt động này trong các vụ án dân sự, hình sự, hành chính.

Với phạm vi điều chỉnh rộng, tập trung vào tiêu chuẩn giám định viên, tổ chức, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể, dự luật khi được thông qua sẽ tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho công tác giám định, góp phần bảo vệ công lý, bảo đảm quyền con người và sự công bằng trong xã hội.

Bích Phương