Hoàn thiện pháp luật về quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự tại phiên họp, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc cho biết, công trình quốc phòng và khu quân sự (CTQP và KQS) là tài sản nhà nước, giao cho quân đội và chính quyền các cấp tổ chức xây dựng, quản lý, sử dụng, bảo vệ để phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Việc quản lý, bảo vệ CTQP và KQS là trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp và toàn thể nhân dân, nòng cốt là lực lượng quân đội.

Khắc phục những tồn tại, bất cập của Pháp lệnh Bảo vệ CTQP và KQS

Ngày 19/5/1994, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh Bảo vệ CTQP và KQS (Pháp lệnh); quá trình triển khai thực hiện Pháp lệnh, công tác quản lý, bảo vệ CTQP và KQS đã đạt được những kết quả quan trọng, bảo đảm cho thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, góp phần tích cực vào củng cố, xây dựng thế trận khu vực phòng thủ, tăng cường tiềm lực quốc phòng để bảo vệ Tổ quốc và phát triển kinh tế-xã hội.

Tuy nhiên, sau 28 năm thực hiện, Pháp lệnh đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập, một số nội dung chưa theo kịp với tình hình phát triển kinh tế-xã hội và các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. 

Bên cạnh đó, thời gian qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục được ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung, trong đó, có nhiều nội dung liên quan đến công tác quản lý, bảo vệ CTQP và KQS. Vì vậy, việc xây dựng Luật Quản lý, bảo vệ CTQP và KQS là cần thiết nhằm khắc phục những tồn tại, bất cập của Pháp lệnh; đồng thời, để thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện hệ thống pháp luật về quốc phòng, góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Bố cục dự thảo Luật gồm 6 chương, 33 điều. Nội dung của dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở 4 nhóm chính sách đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 50/2022/QH15 ngày 13/6/2022 và chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 22/NQ-CP ngày 28/2/2022.

Cụ thể, chính sách 1: Hoàn thiện quy định về nội dung quản lý, xác định phạm vi bảo vệ CTQP và KQS. Chính sách 2: Chế độ quản lý, bảo vệ đối với khu vực cấm, khu vực bảo vệ, vành đai an toàn, vành đai an toàn kho đạn dược, hành lang an toàn kỹ thuật hệ thống anten quân sự của các CTQP và KQS. Chính sách 3: Chuyển đổi mục đích sử dụng, phá dỡ, di dời CTQP và KQS. Chính sách 4: Chế độ, chính sách đối với địa phương, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tại địa bàn, khu vực phạm vi bị ảnh hưởng do yêu cầu của công tác quản lý, bảo vệ CTQP và KQS.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương khẳng định, về cơ bản, các nội dung quy định tại dự thảo Luật bảo đảm phù hợp, thống nhất và không trái với quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có liên quan. Các nội dung trong dự án Luật sẽ không thay thế các luật hiện hành mà sẽ bổ sung vào những khoảng trống của hệ thống pháp luật; trường hợp pháp luật đã có quy định cụ thể liên quan đến quản lý, bảo vệ CTQP và KQS (như Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Đất đai, Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước…) thì áp dụng theo quy định của pháp luật đó. Trường hợp pháp luật hiện hành không có quy định cụ thể thì áp dụng các nguyên tắc, biện pháp được quy định tại Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự.

Với nguyên tắc áp dụng pháp luật như trên, các quy định của dự thảo Luật sẽ bảo đảm không chồng chéo, mâu thuẫn với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Nhất trí với sự cần thiết xây dựng và ban hành Luật

Thẩm tra sơ bộ về dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ và cho rằng CTQP và KQS có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong thực hiện chiến lược quốc phòng, chiến lược quân sự thời bình và thời chiến; là một bộ phận trong chuỗi thế trận liên hoàn phòng thủ bảo vệ Tổ quốc.

Việc ban hành Luật là nhằm tiếp tục cụ thể hóa đầy đủ chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến bảo vệ Tổ quốc, quân sự, quốc phòng; khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc, bất cập sau 28 năm thực hiện Pháp lệnh; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của dự thảo Luật với pháp luật có liên quan; tạo hành lang pháp lý đầy đủ, khả thi để hoạt động quản lý, bảo vệ CTQP và KQS có hiệu quả, hiệu lực;…

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới đề nghị cần rà soát kỹ lưỡng từng luật, pháp lệnh có liên quan trong đó có những dự án Luật đang được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới để xác định cụ thể các nội dung nào chồng chéo, mâu thuẫn, xung đột và đề xuất phương án xử lý; rà soát các quy định chuyển tiếp giữa Pháp lệnh và dự thảo Luật Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự để tránh có khoảng trống pháp lý trong triển khai thực hiện Luật;…

Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhận thấy, dự thảo Luật có 11 nội dung giải thích từ ngữ; các giải thích này có ý nghĩa rất quan trọng, làm cơ sở quy định các nội dung khác của dự thảo Luật. Tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục làm rõ cơ sở thực tiễn, khoa học, ngữ nghĩa, để quy định cho cụ thể, thống nhất, chặt chẽ.

Về chính sách của Nhà nước trong quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí như dự thảo Luật và đề nghị tiếp tục rà soát kỹ lưỡng để thể chế hóa đầy đủ các chính sách của Đảng và Nhà nước có liên quan, bảo đảm thống nhất, chặt chẽ.

Về xác định phạm vi bảo vệ bảo vệ CTQP và KQS, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí như dự thảo Luật, nhưng đề nghị làm rõ thêm về các quy định này và tiếp tục rà soát quy định chặt chẽ, cụ thể, thống nhất giữa các khoản và bảo đảm tính khả thi.

Nguyễn Hoàng