Hoạt động giám sát, phản biện cần coi trọng chất lượng, thực chất, không hình thức

Sáng 6/7, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị trực tuyến sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch số 403/2017/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTƯMTTQVN ngày 15/6/2017 (NQLT số 403) quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. 

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội nghị có lãnh đạo các ủy ban của Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, các ban, bộ, ngành, các tổ chức thành viên của MTTQ Việt Nam, lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam 63 tỉnh, thành phố tại các điểm cầu.

Có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trong triển khai thực hiện

Theo báo cáo tại Hội nghị, trong quá trình thực hiện NQLT số 403, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam luôn phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ trong việc thực hiện các quy định của Nghị quyết. 

Trong đó, thường xuyên trao đổi, thống nhất trong xây dựng kế hoạch giám sát, phản biện xã hội hằng năm; việc phối hợp, tham gia các đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội, UBTVQH; việc nghiên cứu, xem xét các loại văn bản thực hiện chính sách, pháp luật của cơ quan có thẩm quyền liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân... 

Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cử đại diện tham gia đầy đủ các hội nghị phản biện xã hội do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức; việc xem xét, trả lời kiến nghị từ kết quả giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội theo quy định của pháp luật.

Nhiều ý kiến đóng góp, kiến nghị và phản biện của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam có giá trị cả về lý luận và thực tiễn, được Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao; là cơ sở quan trọng để các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan của Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu, bảo đảm các luật, pháp lệnh, nghị quyết được thông qua phù hợp với thực tiễn và có tính khả thi cao; các bộ, ban, ngành thực hiện các quy định trên thực tế bảo đảm hiệu quả; góp phần nâng cao hiệu quả công tác của UBTVQH, Chính phủ và Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Ở địa phương, Ủy ban MTTQ tỉnh đã ký kết quy chế phối hợp công tác với đoàn đại biểu Quốc hội, Thường trực HĐND, UBND và các cơ quan, ban ngành cùng cấp. Căn cứ vào các nội dung phối hợp đã ký kết, hằng năm các cơ quan phối hợp đều triển khai thực hiện nghiêm túc, đồng thời thường xuyên cung cấp, trao đổi thông tin có liên quan, cụ thể như: Chương trình giám sát; hằng năm MTTQ Việt Nam tỉnh có đề xuất nội dung giám sát với HĐND cùng cấp để xem xét đưa vào nội dung chương trình giám sát của HĐND, đồng thời, chương trình giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội được gửi đến đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND, UBND cùng cấp và các cơ quan, tổ chức, đơn vị liên quan để phối hợp triển khai, thực hiện. 

Nhấn mạnh, giám sát phản biện xã hội là một trong những chức năng nhiệm vụ cơ bản, quan trọng hàng đầu của MTTQ Việt Nam, qua đó, góp phần phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng cũng như góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà khẳng định: "Sau 5 năm thực hiện NQLT số 403, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức thành viên ngày càng đi vào chiều sâu, cụ thể hơn, chặt chẽ hơn, phát huy hiệu quả thiết thực, được cấp ủy, chính quyền ghi nhận, đánh giá cao; vị trí, vai trò của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp ngày càng được khẳng định, phát huy trong hệ thống chính trị và đời sống xã hội".

Nhiều bài học kinh nghiệm

Từ thực tiễn 5 năm triển khai NQLT số 403, nhiều bài học kinh nghiệm đã được rút ra. 

Cụ thể, cấp uỷ, chính quyền, Uỷ ban MTTQ và các tổ chức thành viên các cấp cần có nhận thức đầy đủ, đúng đắn ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác giám sát, phản biện xã hội nói chung, NQLT số 403 nói riêng; thường xuyên kết hợp việc thực hiện NQLT số 403 với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đồng thời coi trọng tính chủ động của MTTQ, phát huy có hiệu quả sự phối hợp giữa chính quyền với Uỷ ban MTTQ, các tổ chức thành viên trên các lĩnh vực. 

Tăng cường tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, NQLT số 403 nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân về mục đích, ý nghĩa và quy trình thực hiện hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội.

Phát huy vai trò chủ động, chủ trì của Ban Thường trực UBMTTQ các cấp trong hiệp thương, xây dựng kế hoạch, kết hợp linh hoạt, sáng tạo nhiều hình thức giám sát, phản biện xã hội phù hợp với tình hình thực tế và yêu cầu của nộng dung giám sát, phản biện xã hội.

Cấp uỷ các cấp thường xuyên quan tâm và làm tốt công tác lãnh đạo, chăm lo, xây dựng tổ chức, bộ máy, đội ngũ cán bộ MTTQ, nhất là cán bộ làm công tác giám sát, phản biện xã hội. Chính quyền cần bảo đảm các điều kiện cần thiết cho MTTQ thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội có hiệu quả thiết thực. 

Hoạt động giám sát, phản biện xã hội phải được tiến hành theo đúng quy trình của NQLT số 403, phù hợp với khả năng của Mặt trận; đồng thời phát huy vai trò các hội đồng tư vấn, tranh thủ ý kiến những người có uy tín, kinh nghiệm trong công tác giám sát, phản biện xã hội... Không ngừng củng cố tổ chức, đổi mới phương thức hoạt động theo hướng đa dạng hoá, mở rộng các hình thức tập hợp, xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận để đáp ứng yêu cầu giám sát, phản biện xã hội trong tình hình mới.

Giám sát, phản biện xã hội - Kênh thông tin quan trọng góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước

Phát biểu kết luận Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh giám sát, phản biện xã hội đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các tổ chức thành viên, là một phương thức thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, là kênh thông tin quan trọng để góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh.

Trên cơ sở các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam, để tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa công tác giám sát, phản biện xã hội nói chung và Nghị quyết liện tịch 403 nói riêng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến đề nghị hệ thống MTTQ từ Trung ương tới cơ sở phải tiếp tục nghiên cứu, quá triệt sâu sắc các văn bản chỉ đạo của Đảng, pháp luật của Nhà nước để thấm nhuần, nâng cao hơn nữa về nhận thức về tầm quan trọng của công tác giám sát, phản biện xã hội. Cùng với đó làm tốt hơn công tác tham mưu, tuyên truyền phổ biến đến các tổ chức, cá nhân, toàn xã hội hiểu rõ và tạo điều kiện để các tổ chức trong hệ thống chính trị phối hợp với MTTQ Việt Nam thực hiện nhiệm vụ này.

Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị, "dám nói, dám làm", "nói đúng, làm đúng" vì lợi ích của Đảng, của Nhà nước, nhân dân.

"Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên. MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên phải chủ động đề xuất với Đảng, Nhà nước, các cơ quan chức năng xây dựng luật gì, sửa đổi luật nào, khoản nào? Nếu chúng ta chỉ kiến nghị chung chung thì không biết tiếp thu thế nào, kể cả có sửa đổi, bổ sung, thay thế NQLT 403", Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nêu vấn đề.

Theo ông Đỗ Văn Chiến, việc hoàn thiện thể chế pháp luật là cơ sở quan trọng để MTTQ Việt Nam các tổ chức chính trị - xã hội làm tốt hơn nữa công tác giám sát, phản biện xã hội; đồng thời tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy, nội dung phương thức hoạt động, tăng cường hơn nữa công tác phối hợp với các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đảm bảo "tròn vai, thuộc bài" như chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng để phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy, phát huy sức sáng tạo của nhân dân, thực hiện tốt phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng" như Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã nêu.

Nhấn mạnh về yêu cầu MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội phải làm tốt hơn nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội, ông Đỗ Văn Chiến cho rằng trong thời gian tới, việc triển khai công tác giám sát, phản biện xã hội phải có tính hệ thống, có chuyên đề toàn quốc như giám sát tối cao của Quốc hội. Trên cơ sở tổng hợp ở phạm vi toàn quốc, tiếng nói của Mặt trận mới giúp cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ có cái nhìn tổng quát và đạt được yêu cầu hoạt động giám sát, phản biện có trọng tâm, trọng điểm, coi trọng chất lượng, thực chất, không hình thức.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến tin tưởng trong thời gian tới, trên cơ sở phát huy những bài học kinh nghiệm, khắc phục hạn chế, khó khăn, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội sẽ được nâng lên tầm cao mới, thực chất hơn, hiệu quả hơn.

Nguyễn Hoàng