Hội thảo khoa học Tổng kết 30 năm Đổi mới

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu đề dẫn tại Hội thảo. Ảnh: VGP/Lê Sơn

Đây là hội thảo quan trọng nhằm tập trung đánh giá thực tiễn đổi mới của đất nước, nhất là 10 năm gần đây khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào kinh tế thế giới. Qua đó, đưa ra những cách nhìn mới, giải pháp mới nhằm góp ý cho quá trình tổng kết.

Hội thảo đã nhận được 30 tham luận của các nhà quản lý, chuyên gia trên tinh thần thẳng thắn, khách quan, khoa học, cụ thể và đưa ra những đánh giá, giải pháp đột phá của mình trong bối cảnh đất nước và thế giới đang hết sức sôi động.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ phát triển kinh tế có vai trò nền tảng, quyết định sự thành bại của mọi quốc gia, dân tộc. Sự kiểm chứng của lịch sử và thực tiễn cho thấy, trên thế giới không một quốc gia nào muốn phát triển kinh tế nhanh và hiệu quả, muốn thực hiện hiện đại hoá và có được xã hội thịnh vượng mà không áp dụng kinh tế thị trường.

Kinh tế thị trường định hướng XHCN chính thức được đưa vào văn kiện “Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là đường lối chiến lược nhất quán, là mô hình kinh tế tổng quát trong suốt thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”.

Kiên trì phát triển mô hình này, sau gần 30 năm đổi mới, các yếu tố cấu thành cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam đã được tạo lập và đi vào hoạt động, từng bước hoàn thiện. Những thành tựu đổi mới về kinh tế cùng với đổi mới về chính trị đã tạo bầu không khí dân chủ mới trong xã hội, tạo nên động lực mới đưa đất nước không chỉ thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế-xã hội, mà còn vươn lên nhóm có mức thu nhập trung bình, làm thay đổi căn bản diện mạo kinh tế-xã hội của đất nước. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia tăng lên rõ rệt so với thời kỳ trước đổi mới. Những thành quả đó được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng chỉ rõ, quá trình phát triển chúng ta gặp không ít trở ngại, khó khăn, thách thức và rào cản rất lớn về nhận thức, cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện.

Đó là các nguồn lực của quốc gia như đất đai, tài nguyên, ngân sách Nhà nước chưa được quản lý và phân bổ, sử dụng một cách hợp lý, tiết kiệm. Các tài sản công bị phân tán và cát cứ trong khi thiếu các cơ chế giám sát có hiệu lực và hiệu quả.

Tăng trưởng kinh tế vẫn dựa nhiều vào các yếu tố phát triển theo chiều rộng, chủ yếu dựa trên đầu tư vốn và tăng trưởng tín dụng, trong khi chậm chuyển sang phát triển theo chiều sâu, dựa trên năng suất các yếu tố tổng hợp mà căn bản là khoa học công nghệ và tri thức. Do vậy, nền kinh tế tăng trưởng nhưng chưa bền vững, chất lượng tăng trưởng chưa cao, năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh thấp, các cân đối vĩ mô chưa thật sự vững chắc, hệ thống tài chính non yếu và đang bộc lộ nhiều bất cập.

Đặc biệt, trong 10 năm gần đây, tình hình quốc tế và trong nước có nhiều biến động lớn, như cuộc khủng hoảng tài chính-suy thoái kinh tế toàn cầu, tốc độ tăng trưởng và động lực phát triển của các thành phần kinh tế đang mất dần sự tăng trưởng hoặc đứng trước nhiều thách thức, trở ngại, khiến cho tăng trưởng kinh tế bị suy giảm. Cho đến nay, những điểm “nghẽn” hay “nút thắt” đang cản trở sự phát triển của đất nước và quá trình hội nhập quốc tế theo chiều sâu, cả về thể chế thị trường, chất lượng nguồn nhân lực đến kết cấu hạ tầng vẫn đang là những vấn đề nhức nhối chưa tháo gỡ được.

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: VGP/Lê Sơn

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, những hạn chế, bất cập và những vấn đề đang đặt ra đòi hỏi chúng ta phải tập trung trí tuệ để làm rõ những căn cứ lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam và phù hợp với nguyên tắc chung của kinh tế thị trường trên thế giới. Phương hướng cơ bản là phải dựa trên cơ sở nền tảng khoa học và bắt kịp những xu thế phát triển khách quan của thời đại để giải quyết những bức xúc trước mắt cũng như định ra những đường hướng cho sự phát triển kinh tế dài hạn cho đất nước.

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị các đại biểu thẳng thắn tập trung trao đổi, làm rõ một số vấn đề như mô hình tổng quát phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN hiện nay của Việt Nam cần làm sâu sắc và mới ở những luận điểm, luận cứ, luận chứng nào khi chúng ta hội nhập đầy đủ vào kinh tế toàn cầu vào năm 2018; Việt Nam học tập được những gì từ các mô hình kinh tế thị trường hiện nay của thế giới; các vấn đề cần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN hiện nay như vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, những yếu tố cốt lõi bảo đảm định hướng XHCN trong phát triển kinh tế thị trường ở nước ta…

Lê Sơn