Hướng dẫn viên tiếng Nhật: Cái khó bó cái khôn

Du khách Nhật Bản thăm quan Dinh Độc lập, TPHCM. Ảnh: VGP/Nguyệt Hà

HDV Việt chưa biết cách phục vụ người Việt

Nhật Bản hiện đang là một trong 2 thị trường có tốc độ tăng trưởng nóng nhất của du lịch Việt Nam. Đặc biệt từ khi Chính phủ Nhật Bản gia hạn và nới lỏng thủ tục visa cho khách Việt thì thị trường này càng “hot” và có mức tăng trưởng tốt nhất trong các thị trường nước ngoài của nhiều DN lữ hành.

Nhưng để duy trì phát triển lượng khách thị trường khách có mức chi trả cao này, các DN du lịch Việt đang tìm cách giải bài toán thiếu hướng dẫn viên (HDV) giỏi tiếng và thạo nghề.

Ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam (VITA) cho biết, Việt Nam hiện có 500 HDV tiếng Nhật nhưng chỉ 1/3 phục vụ tốt du khách Nhật, số còn lại, do học tiếng Nhật tại Việt Nam nên yếu cả về tiếng và nghiệp vụ, không hiểu tâm lý, văn hóa của người Nhật.

Còn các DN du lịch Nhật Bản cũng chưa có sự chuẩn bị cho thị trường khách Việt nên 130 ngàn khách Việt đến Nhật Bản trong năm 2014 mà không có ai hướng dẫn. Vì vậy, các DN lữ hành phải sử dụng HDV người Việt và gặp nghịch lý HDV thạo văn hóa, thói quen, tâm lý của du khách Việt thì không biết tiếng Nhật trong khi HDV chuyên phục vụ khách Nhật lại không “thạo việc”.

Giám đốc điều hành của Vietrantour Nguyễn Thị Huyền chia sẻ: “Với kinh nghiệm đưa khách đưa khách Việt sang Nhật Bản của Vietrantour, chúng tôi thấy trừ những bạn đã có kinh nghiệm lâu năm, còn hầu hết những bạn HDV tiếng Nhật quen phục vụ khách Nhật thì chưa đáp ứng được yêu cầu của khách Việt”.

Bà Huyền so sánh: Nếu như khách Nhật đã lên lịch trình thì họ sẽ không có sự thay đổi, nhưng khách Việt lên xe rồi vẫn có thể thay đổi. Khách Việt Nam, ngoài đối tượng muốn đi để tham quan, tìm hiểu thì còn nhiều mục đích khác như mua sắm, chụp ảnh…, thường đó là những người chịu chi tiền. Tuy nhiên, nếu HDV không tâm lý, nhiệt tình, kiên nhẫn, hiểu biết, chiều được những đối tượng khách đó thì doanh thu của DN lữ hành sẽ bị ảnh hưởng rất mạnh.

“Chúng tôi đã từng nhận được nhiều phàn nàn về việc buổi tối khách yêu cầu HDV đưa đi mua sắm thì các bạn ấy bảo hết giờ; hoặc có du khách muốn ở lại 1 điểm cảnh đẹp để chụp hình, song HDV lại cho rằng lịch trình đã khớp rồi, không thay đổi được”, bà Huyền cho biết.

Vòng luẩn quẩn

HDV tiếng Nhật, yếu và thiếu về cả tiếng lẫn nghiệp vụ là điều ai cũng nhận thấy nhưng để cải thiện tình tạng này thì các DN lữ hành gặp rất nhiều khó khăn. Đầu tiên là không dễ trẻ hóa khi đội ngũ HDV tiếng Nhật chủ yếu ở 40-50 tuổi. Độ tuổi này không thể phục vụ khách đoàn với cường độ cao, dài ngày. Trong khi nhiều sinh viên, học viên tiếng Nhật thường lựa chọn làm việc tại các DN Nhật Bản tại Việt Nam thay vì làm HDV du lịch vốn vất vả, đòi hỏi kỹ năng tổng hợp, ngoại ngữ tốt nhưng mức thu nhập không cao.

Thứ hai là do đặc thù mùa vụ của ngành du lịch nên nhiều công ty lữ hành lựa chọn phương án sử dụng HDV tự do vào thời gian cao điểm thay vì duy trì số lượng HDV cơ hữu thường xuyên. Bên cạnh đó, lượng khách Nhật đến Việt Nam và ngược lại, dù có sự tăng trưởng ấn tượng thời gian qua, nhưng về con số tuyệt đối vẫn còn thấp nếu so với Thái Lan hay Malaysia (từ 2-3 triệu người/năm) nên không tạo được động lực mạnh mẽ để phát triển lực lượng HDV tiếng Nhật đầy đủ và chất lượng ở Việt Nam.

Thực tế này lại tác động tiêu cực trở lại đến tốc độ tăng trưởng của thị trường du lịch, tạo thành một vòng luẩn quẩn

Không thể buông xuôi

Lạc quan về tương lai của thị trường Nhật, ông Vũ Thế Bình cho rằng khi đạt được mục tiêu 1 triệu khách Nhật đến Việt Nam và 200.000 khách Việt đến Nhật sẽ thu hút sự quan tâm của lực lượng HDV lành nghề thạo tiếng. Đồng thời tạo thêm động lực để họ có đầu tư trau dồi về tiếng và nghiệp vụ.

Còn hiện tại, với vai trò kết nối, hỗ trợ DN, VITA cũng đang cố gắng lấp khoảng trống HDV cho thị trường Nhật thông qua những sáng kiến, chương trình kết nối đào tạo nghiệp vụ, nâng cao ngoại ngữ cho HDV tiếng Nhật.

“Trước hết, chúng tôi đang phối hợp với trường Cao đẳng ngoại ngữ Nhật Bản để đào tạo tiếng cho HDV. Vì để hướng dẫn cho người Nhật chúng ta phải nói tiếng Nhật theo giọng Nhật, phục theo văn hóa của người Nhật và hiểu tâm lý của họ. Không học ở đâu tốt bằng bằng tại chính nước Nhật. Tất nhiên, nếu các DN lữ hành thực sự coi trọng và ý thức được vấn đề này thì phải có đầu tư cho đội ngũ HDV “ruột” của mình bằng cách bồi dưỡng cho họ cả về nghiệp vụ và tiếng. Có như vậy chúng ta mới vươn lên được tại thị trường khó tính và đầy tiềm năng này”, ông Bình chia sẻ.

Nguyệt Hà