Không chú trọng sở hữu trí tuệ sẽ không có sản phẩm công nghệ cao, mang thương hiệu

* Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt: Việt Nam không còn thuần túy là nước ‘sử dụng tài sản trí tuệ’

Đây là ý kiến chung của các đại biểu tại Hội nghị Sở hữu trí tuệ năm 2022 do Bộ KH&CN phối hợp với UBND tỉnh Bắc Giang tổ chức sáng 17/3.

Năm 2021, mặc dù chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch COVID-19, hoạt động quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ ở cả Trung ương và địa phương đã đạt được một số kết quả tích cực; ngày càng gắn kết với hoạt động chung của Chính phủ, Bộ KH&CN, các bộ, ngành và địa phương. Sở hữu trí tuệ trở thành công cụ quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội.

Công tác xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ được thực hiện đúng tiến độ đề ra; việc triển khai Chiến lược Sở hữu trí tuệ quốc gia và Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đã giúp nâng cao vai trò, vị thế của KH&CN ở bộ, ngành và địa phương.

Dù bị ảnh hưởng mạnh bởi dịch COVID-19 và giãn cách xã hội nhưng lượng đơn sáng chế và kiểu dáng công nghiệp vẫn tăng khá cao (tương ứng là 9,1% và 11,9%) so với năm 2020; kết quả xử lý đơn sở hữu công nghiệp tăng 3,8%, trong đó kết quả xử lý đơn nhãn hiệu quốc gia tăng 6,3%. Kết quả giải quyết đơn khiếu nại về sở hữu công nghiệp tăng 29% và các loại đơn/yêu cầu liên quan đến văn bằng bảo hộ tăng trên 15%.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho rằng, thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội qua các thời kỳ cho thấy sở hữu trí tuệ đóng vai trò hết sức quan trọng đối với từng quốc gia, nhất là trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Để phù hợp với bối cảnh đó, Chiến lược Sở hữu trí tuệ quốc gia đến năm 2030 đã được ban hành kèm theo Quyết định số 1068/QĐ-TTg ngày 22/8/2019 của Thủ tướng Chính phủ theo hướng lồng ghép sở hữu trí tuệ trong từng lĩnh vực kinh tế-xã hội nhằm xây dựng và phát triển được một số ngành kinh tế thâm dụng tài sản trí tuệ. Quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ là một trong những hoạt động quan trọng, đóng vai trò dẫn dắt trong quá trình thực hiện mục tiêu đó.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, Bộ KH&CN sẽ tổng hợp các ý kiến tại Hội nghị để có những luận cứ xác thực, giải trình những vấn đề sửa đổi trong Luật Sở hữu trí tuệ để hoàn thiện trình Quốc hội ban hành trong thời gian tới, cũng như có những định hướng đúng đắn trong công tác chỉ đạo thực hiện Chiến lược Sở hữu trí tuệ đến năm 2030 và Chương trình phát triển tài sản trí tuệ giai đoạn 2022-2030.

Từ thực tiễn tại Bắc Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Lê Ô Pích cho hay, trong thời gian qua, hoạt động sở hữu trí tuệ đóng vai trò rất tích cực, giúp nâng cao nhận thức của chính quyền, doanh nghiệp và người dân trong tạo lập, bảo vệ và khai thác tài sản trí tuệ, tăng sức cạnh tranh và giá trị sản phẩm; góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương.

Đặc biệt, trong nông nghiệp, Bắc Giang đã xây dựng được 766 mô hình xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; đã hình thành một số vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao tạo ra chuỗi giá trị như: Vùng chăn nuôi gà đồi Yên Thế, vùng chăn nuôi và tiêu thu lợn sạch Tân Yên…

Bắc Giang cũng đang hình thành vùng cây ăn quả trọng điểm quốc gia theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, quy mô gần 50.000 ha, với các sản phẩm chủ lực như vải thiều, cam, bưởi, ổi, táo... được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, GlobalGap...

Đến nay, Bắc Giang đã đăng ký bảo hộ được 3 chỉ dẫn địa lý, 5 nhãn hiệu chứng nhận và 66 nhãn hiệu tập thể cho các sản phẩm hàng hóa nông sản tiêu biểu của tỉnh. Nhiều sản phẩm của tỉnh được bảo hộ thành công tại nước ngoài như Trung Quốc, Lào, Campuchia, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Mỹ, Australia... Đặc biệt, vải thiều Lục Ngạn là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam được cấp chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản.

"Hiện tại, tỉnh Bắc Giang đã có 2.288 đơn đăng ký và được Cục Sở hữu trí tuệ cấp 1.180 văn bằng bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp cho các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ – được xem là nhiều nhất cả nước", ông Lê Ô Pích thông tin.

Ông Lê Ô Pích cũng khẳng định, không thể có các sản phẩm công nghệ cao được làm ra tại Bắc Giang hoặc mang thương hiệu Bắc Giang nếu tỉnh không tôn trọng và thực thi nghiêm túc các hoạt động sở hữu trí tuệ. Việc tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ hay nói cách khác là tôn trọng chất xám, tôn trọng kết tinh lao động, tôn trọng sự sáng tạo của người lao động trong và ngoài Bắc Giang chính là góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo ra các sản phẩm chủ lực, đặc trưng, tiềm năng trong lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp cho Bắc Giang.

Đưa sở hữu trí tuệ vào phát triển các sản phẩm OCOP

TS. Đào Đức Huấn, Trưởng phòng Quản lý quốc gia Chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm), Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương cho hay, hiện nay có gần 7.000 sản phẩm OCOP, số lượng tăng nhanh nhưng chưa thực sự bền vững. Trong đó, nhiều chủ thể OCOP chưa quan tâm đến vấn đề sở hữu trí tuệ, năng lực về sở hữu trí tuệ còn hạn chế, sở hữu trí tuệ chưa được quan tâm đúng trong đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP ở các địa phương…

Ông Huấn đề xuất Bộ KH&CN xây dựng tài liệu đào tạo, tập huấn, hướng dẫn phát triển tài sản trí tuệ đối với sản phẩm OCOP; xem xét đưa mục tiêu phát triển các sản phẩm OCOP vào các dự án phát triển tài sản trí tuệ thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ giai đoạn 2022-2030; các địa phương hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã OCOP khai thác các thương hiệu cộng đồng (chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận)…

Tại Hội nghị, các đại biểu cũng tập trung thảo luận về hoạt động quản lý nhà nước đối với tài sản trí tuệ là kết quả của nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước; xác thực, truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông nghiệp - ứng dụng trong thiết lập và quản lý các sản phẩm được bảo hộ sở hữu trí tuệ; việc sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ...

Nội dung sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ tập trung vào 7 nhóm chính sách lớn với khoảng 100 điều được sửa đổi, bổ sung, trong đó một vấn đề nhận được sự quan tâm lớn của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và đặc biệt là các Sở KH&CN đó là quy định về giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí và giống cây trồng là kết quả của nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước.

Theo ông Đinh Hữu Phí, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN), trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ để trình Quốc hội thông qua vào tháng 6/2022; tiếp tục hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương triển khai có hiệu quả Chiến lược Sở hữu trí tuệ đến năm 2030.

Đồng thời triển khai có hiệu quả các Kế hoạch xử lý đơn sáng chế, nhãn hiệu và khiếu nại; cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh công nghệ thông tin trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp; xây dựng và đưa vào hoạt động Bộ phận kiểm soát chất lượng thẩm định đơn sở hữu công nghiệp.

Bộ KH&CN sẽ chủ động tham gia đàm phán và bảo đảm thi hành có hiệu quả nội dung sở hữu trí tuệ trong các Hiệp định thương mại quốc tế; tăng cường hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp trong việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở nước ngoài...

Cho rằng tình trạng vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ hiện nay ngày càng gay gắt, ông Đinh Hữu Phí cũng đề nghị các cơ quan tăng cường phối hợp trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Hoàng Giang