Kiến nghị giám sát tối cao về bảo đảm trật tự an toàn giao thông

Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga phát biểu tại phiên giải trình. Ảnh: VGP/Lê Sơn

Đây là ý kiến của Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga tại Phiên giải trình về tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm xâm phạm an toàn giao thông đường bộ, đường sắt trong các năm 2017, 2018 và đầu năm 2019 và giải pháp thời gian tới do Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tổ chức ngày 6/3 tại Hà Nội.

Vi phạm nhiều, xử phạt ít

Theo đại biểu Nguyễn Sỹ Cương, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, việc xử phạt vi phạm giao thông hiện nay còn ít so với thực tế vi phạm trên đường. “Tôi đã nhiều lần quan sát thực tế trên đường cho thấy, cứ 10 người vi phạm nhưng chỉ xử phạt được 3-4 người”, đại biểu Cương nói và cho rằng điều này đã làm giảm tính răn đe, giáo dục đối với người vi phạm an toàn giao thông, dẫn đến “nhờn” luật của một bộ phận người dân.

Đại biểu Đỗ Văn Đương, Phó Trưởng Ban Dân nguyện cho rằng luật pháp của ta còn “nuông chiều” vi phạm. Riêng cách tính số liệu thống kê về số người chết vì TNGT tại hiện trường cần tính lại cho khớp hơn, bởi có thể họ chưa chết tại chỗ nhưng có thể chết ở bệnh viện hoặc ở nhà vì TNGT cũng phải tính do TNGT. “Xử phạt nặng bằng cơ chế, luật pháp và ứng dụng công nghệ thông tin như gắn camera để phạt nguội là giải pháp cần làm ngay”, ông Đương kiến nghị.

Phát biểu tại phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho đây là vấn đề lớn, rất quan trọng của ngành GTVT, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để từng bước kéo giảm TNGT. Về thể chế, Bộ trưởng Thể cho biết một số quy định hiện nay chưa bảo đảm sự răn đe như quy định liên quan đến tài xế sử dụng ma tuý nhưng mức phạt vẫn thấp, các quy định về “phạt nguội” chưa hoàn chỉnh, chưa tốt. Sắp tới sửa đổi, bổ sung Luật Giao thông đường bộ và các văn bản hướng dẫn sẽ thiết kế theo hướng nâng cao xử phạt để đủ sức răn đe.

Truy trách nhiệm của chủ doanh nghiệp vận tải khi để xảy ra TNGT

“Cần phải xử lý hình sự nghiêm khắc đối với một số vụ TNGT nghiêm trọng. Đồng thời, cũng xử lý đối với chủ doanh nghiệp vận tải khi để tài xế sử dụng ma tuý điều khiển phương tiện gây TNGT. Có làm như thế thì ý thức người dân mới nâng lên được”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết: Quản lý vận tải tới đây sẽ theo hướng “quy trách nhiệm của chủ doanh nghiệp vận tải khi để xảy ra TNGT”. Trong quá trình vận hành, chủ doanh nghiệp phải có trách nhiệm nếu tài xế gây TNGT. Đối với tài xế gây TNGT nghiêm trọng, ngoài các hình thức xử lý khác thì cần tước bằng lái xe đến 10 năm trở lên hoặc thu bằng vĩnh viễn.

Đối với cơ sở đào tạo, sát hạch lái xe, nếu phát hiện vi phạm, nhẹ thì xử lý, nặng thì đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép đào tạo, sát hạch lái xe.

Bên cạnh đó, nguyên nhân gây TNG do hạ tầng cũng đang được ngành GTVT khắc phục. Bộ GTVT kiên quyết xử lý các “điểm đen” TNGT. Năm 2008 đã xử lý hơn 200 “điểm đen”. Năm 2019, rốt ráo xử lý các “điểm đen” còn lại và xử lý các “điểm đen” tiềm ẩn, đồng thời, công tác duy tu, sửa chữa đường bộ cần được chú trọng để hạn chế TNGT.

Về TNGT đường sắt, Bộ GTVT cho biết hiện nay có hơn 7.000 đường giao cắt qua đường sắt gây tiềm ẩn TNGT. Vì thế, cần quy định rõ trách nhiệm nếu địa phương để lối đi tự mở qua đường sắt.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu câu hỏi với Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể về việc từ khi Luật Đường sắt sửa đổi có hiệu lực từ 1/7/2018 đến nay có bao nhiêu lối mở mới vượt qua đường sắt và đã xử lý trách nhiệm cá nhân, tổ chức như thế nào? Bộ trưởng cho biết vấn đề này được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia thường xuyên quán triệt thực hiện. Trong đó, yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm túc việc mở các lối mở mới qua đường sắt và đưa nội dung này vào công tác đánh giá thi đua cuối năm của địa phương và người đứng đầu để xảy ra tình trạng này.

Tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Sơn cho rằng nội dung thảo luận hôm nay vẫn là những vấn đề cũ đã được bàn luận lâu nay. Cái mới của vấn đề này hôm nay thảo luận chỉ là xử lý tài xế sử dụng ma tuý gây TNGT.

Đề cập đến ý kiến của Ủy ban Tư pháp về lực lượng CSGT phải ra trực tiếp ngoài đường chỉ huy giao thông quá nhiều, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sơn cho rằng lực lượng CSGT cũng rất muốn ngồi ở phòng xử lý vi phạm chứ không phải ra đường để làm việc nhưng do hạ tầng còn yếu kém, ý thức người tham gia giao thông chưa cao nên CSGT vẫn phải ra đường điều tiết giao thông.

Về những tiêu cực của lực lượng thực thi công vụ được nêu trong báo cáo của Ủy ban Tư pháp, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sơn nhấn mạnh “chúng tôi cầu thị, lắng nghe và xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực của lực lượng công an nói chung và CSGT nói riêng trong quá trình thực thi nhiệm vụ”.

Đại diện Ủy ban Tư pháp của Quốc hội phát biểu tại phiên giải trình. Ảnh: VGP/Lê Sơn

Nâng mức phạt vi phạm giao thông để răn đe, giáo dục

Vấn đề “nóng” nhất trong phiên giải trình được nhiều đại biểu quân tâm là nâng mức xử phạt cho nghiêm để răn đe, giáo dục người vi phạm giao thông.

Ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho biết hành lang pháp lý liên quan đến trật tự ATGT nhiều khi chưa rõ ràng. Do đó, đối với một số quy định của pháp luật như vậy thì cần được sửa đổi, bổ sung kịp thời, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống.

Phát biểu kết thúc phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đánh giá trong nhiều năm qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban An toàn giao thông quốc gia đã ban hành nhiều giải pháp đồng bộ để tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo đảm trật tự ATGT, đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận, tình hình TNGT các năm đều giảm trên cả 3 tiêu chí.

Các bộ, ngành, địa phương cần nghiêm túc thực hiện các Chỉ thị của Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cần tái cơ cấu hài hoà vận tải vì đang nghiêng về vận tải đường bộ với áp lực rất lớn.

Tuy nhiên, tình hình vi phạm về trật tự ATGT, TNGT vẫn rất nghiêm trọng, số người chết và bị thương vẫn rất lớn. Gần tương đương tình trạng khẩn cấp nên các giải pháp đặt ra cũng đòi hỏi phải tương đương với tình trạng này.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Tư pháp kiến nghị Quốc hội cần thiết có một cuộc giám sát tối cao việc chấp hành pháp luật về trật tự ATGT.

Ủy ban Tư pháp cũng kiến nghị cần sớm tổng kết việc thi hành Luật Giao thông đường bộ và các văn bản hướng dẫn xem vướng mắc, bất cập như thế nào mà sửa đổi; kiểm tra để làm trong sạch lực lượng thực thi công vụ và xử nghiêm người vi phạm; đề nghị lắp đặt 100% hệ thống camera ở các ngã tư, các điểm giao cắt quan trọng trên đường phố, quốc lộ trong điều hành, xử lý giao thông hiện nay./.

Lê Sơn