Kiến tạo hệ sinh thái logistics bền vững

Thông tin đưa ra tại Hội thảo "Nâng cao năng lực cạnh tranh của DN cung cấp dịch vụ logistics" do Báo Công Thương và Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức ngày 28/4.

Logistics Việt Nam nhiều tiềm năng, nhưng phân tán

Đề cập đến thực tế này, bà Phạm Thị Lan Hương, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Vinafco chỉ ra, thị trường logistics Việt Nam nhiều tiềm năng, nhưng rất phân tán.

“Chúng ta đang phân tán về quy mô khi số lượng DN vừa và nhỏ làm logistics chiếm đa số, 90% DN đăng ký có vốn dưới 10 tỷ đồng. Phân tán về loại hình dịch vụ khi các DN logistics hoạt động ở nhiều mảng dịch vụ khác nhau. Điều này dẫn đến tình trạng hầu hết DN logistics hàng đầu thế giới đều đã có mặt tại Việt Nam và chiếm tỷ trọng lớn về doanh thu so với các DN nội địa”, bà Lan Hương cho biết.

Một thực tế nữa đó là số lượng DN cung cấp dịch vụ logistics tích hợp (3PL,4PL) tại Việt Nam còn hạn chế. Tỷ trọng DN 3PL, 4PL mới chỉ chiếm 16% tổng số DN trong ngành logistics.

Đặc biệt, điểm trừ rất lớn của logistics Việt Nam được bà Lê Thị Ngọc Diệp, Giám đốc, Trưởng Bộ phận Thương mại, Công ty SLP Việt Nam chỉ ra, đó là chi phí logistics của Việt Nam cao hơn nhiều so với các nước trên thế giới, nhất là so với một số nước trong khu vực. Trong khi Thái Lan, Singapore chi phí logistics đã giảm, thì chi phí cao đang là rào cản cho năng lực cạnh tranh trên thị trường của Việt Nam.

“Theo số liệu của WB, chi phí logistics ở Việt Nam dao động từ 20,9-25% GDP”, bà Lê Thị Ngọc Diệp nêu dẫn chứng.

Là nhà khai thác cảng hàng đầu Việt Nam với thị phần container xuất nhập khẩu chiếm trên 90% khu vực phía Nam và hơn 60% thị phần cả nước, ông Trương Tấn Lộc, Giám đốc Marketing, Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn chia sẻ: Giá nhiên liệu tăng đột biến trong năm 2022 (tăng khoảng 33% so với giá trung bình 2021) ảnh hưởng đến chi phí của DN. Về thủ tục của các cơ quan hữu quan còn chưa tạo điều kiện thuận lợi, như việc kiểm soát hàng quá cảnh qua các cửa khẩu, gây khó khăn cho các hãng tàu, khách hàng…

Đồng tình với những ý kiến của DN, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng cho rằng, ngành logistics Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. DN logistics Việt vẫn chưa phát triển xứng tầm với tiềm năng của ngành.

“Số lượng DN Việt Nam làm logistics nhiều, nhưng chủ yếu là DN nhỏ, quy mô hạn chế cả về vốn và nhân lực cũng như kinh nghiệm hoạt động quốc tế, chưa có sự liên kết giữa các khâu trong chuỗi cung ứng logistics và giữa DN dịch vụ logistics với DN xuất nhập khẩu. Chính vì vậy, ở cả chiều mua và bán, DN logistics trong nước đều bị hạn chế về 'sân chơi', Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá.

Kiến tạo hệ sinh thái logistics bền vững

Đánh giá tích cực về cơ hội phát triển của ngành logistics, đại diện Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết, theo dự báo trong tháng 4/2022 của WB, GDP Việt Nam sẽ đạt 5,3% năm 2022, rồi ổn định quanh mức 6,5% năm 2023. Các hiệp định thương mại tự do dần được thực thi hiệu quả hơn khiến thị trường xuất nhập khẩu của Việt Nam sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là đối với ngành điện tử, máy móc thiết bị, đồ gỗ, nhựa, hàng dệt may và thủy sản…

Việt Nam có thế mạnh về địa kinh tế rất thuận lợi để đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu và dịch vụ logistics do nằm trong khu vực phát triển năng động của thế giới, nơi luồng hàng tập trung giao lưu rất mạnh. Do đó, để nắm bắt cơ hội phát triển, cần triển khai nhóm các giải pháp về phát triển hạ tầng logistics, như tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện qui hoạch tổng thể hệ thống cảng cạn, ICD Việt Nam thời kỳ 2021-2030.

Cùng với đó, rà soát, bổ sung, hoàn thiện quy hoạch tổng thể và chi tiết hệ thống trung tâm logistics trên địa bàn cả nước. Nhanh chóng triển khai các dự án giao thông đường bộ, cụ thể đường vành đai 3, vành đai 4, đường cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu, nâng cấp đường cao tốc TPHCM-Long Thành.

Đối với nhóm các giải pháp hoàn thiện các quy định, cơ chế, chính sách, ông Lộc cho rằng, Chính phủ cần xây dựng cơ chế phát triển logistics xanh theo định hướng cắt giảm ty trọng sử dụng nhiên liệu hóa thạch trên 1km vận tải. Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành xây dựng cơ chế ưu đãi cho các DN về việc giảm các loại thuế; xem xét điều chỉnh Thông tư số 01/2019/TT-BCT về quy định cửa nhập khẩu phế liệu cho mặt hàng giấy…

Bà Phạm Thị Lan Hương nêu ý kiến: Việt Nam cần đầu tư, phát triển quy hoạch, có trung tâm đầu nối vận chuyển; có cơ chế ưu đãi cho các đơn vị họa. DN kỳ vọng sẽ có chương trình về giải pháp công nghệ cho ngành logistics; tăng cường sự liên kết giữa các DN trong ngành một cách lành mạnh.

Còn bà Ngô Thị Trúc Anh, Giám đốc bộ phận vận chuyển của Lazada Logistics Việt Nam nêu quan điểm: Kiến tạo hệ sinh thái logistics bền vững là năng lực cạnh tranh hiệu quả nhất.

Việt Nam cần thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào ngành logistics để nâng cao hiệu quả, tối ưu năng suất hoạt động và tiết kiệm chi phí vận hành cho DN. Kết nối chặt chẽ giữa các đơn vị phát triển và vận hành logistics để nâng cao hiệu quả hoạt động như đơn vị sản xuất, kho vận, 3PLs, vận chuyển; khuyến khích đầu tư vào thị trường logistics Việt Nam…

Yếu tố then chốt để phát triển logistics

Theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 về việc phê duyệt kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 đã đặt ra mục tiêu: Đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5-6%. Tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics đạt 15-20%. Tỉ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50-60%. Chi phí logistics giảm xuống tương đương 16-20% GDP, xếp hạng theo chỉ số LPI trên thế giới đạt thứ 50 trở lên.

Quyết định 221/QĐ-TTg cũng đặt ra 6 nhóm nhiệm vụ chính mà các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội cần thực hiện để đạt được mục tiêu nêu trên. Trong đó, nâng cao năng lực DN và chất lượng dịch vụ là 1 trong 6 nhóm nhiệm vụ chính mà Thủ tướng Chính phủ đã đặt ra.

“Nâng cao năng lực cạnh tranh của DN cung cấp dịch vụ logistics là yếu tố then chốt, là vấn đề tiên quyết cần giải quyết nếu muốn ngành logistics có thể phát triển bứt phá, đạt được vị trí xứng tầm với tiềm năng phát triển của ngành, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang thích ứng, vượt qua khó khăn, phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19”, Thứ trưởng Bộ Công Thương khẳng định.

Phan Trang