Kiến tạo mô hình phân bổ không gian phát triển quốc gia hiệu quả, bền vững

Cơ hội bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển

Phát biểu tại Hội nghị Hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy nhanh tiến độ quy hoạch và tham vấn về Định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ chủ trì, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định: "Xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ hội bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển của quốc gia để đạt mục tiêu, khát vọng mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao".

Đây là lần đầu tiên Quy hoạch tổng thể quốc gia được triển khai lập ở nước ta. Theo ông Nguyễn Chí Dũng, mục tiêu tổng quát của xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia là kiến tạo một mô hình phân bổ không gian phát triển quốc gia hiệu quả, bền vững, hình thành được các vùng kinh tế động lực, các trung tâm kinh tế, đô thị chiến lược, mạng lưới kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn, tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế.

Trong khi các nguồn lực dành cho phát triển có hạn, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cho rằng trong một giai đoạn nhất định cần ưu tiên, tập trung đầu tư cho một số lãnh thổ có điều kiện thuận lợi nhất về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực và cơ sở vật chất kỹ thuật sẵn có để các lãnh thổ đó phát triển đi trước một bước, tạo động lực và làm đầu tàu lôi kéo các vùng khác cùng phát triển. Định hướng tổ chức lãnh thổ quốc gia dự kiến tập trung hình thành và phát triển các hành lang kinh tế và vùng động lực.

Về phát triển các hành lang kinh tế, tập trung hình thành và phát triển hành lang kinh tế Bắc–Nam và các hành lang kinh tế Đông–Tây. Trên các hành lang kinh tế sẽ định hướng bố trí các trung tâm kinh tế, trung tâm dịch vụ, du lịch gắn với các đô thị lớn, các cửa khẩu, các đầu mối giao thông quan trọng trên hành lang.

Về các vùng động lực, hiện nay cả nước có 4 vùng kinh tế trọng điểm với quy mô khá lớn, gồm 24/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Do quy mô các vùng kinh tế trọng điểm quá lớn, chưa có cơ chế chính sách ưu đãi vượt trội nên chưa thực sự trở thành các vùng động lực, nhiều địa phương thuộc các vùng kinh tế trọng điểm có trình độ phát triển dưới hoặc tương đương mức trung bình cả nước.

Trên cơ sở các vùng kinh tế trọng điểm hiện nay, lãnh đạo Bộ KH&ĐT cho rằng cần lựa chọn một số địa bàn có vị trí thuận lợi nhất, có sân bay quốc tế cửa ngõ và cảng biển cửa ngõ quốc tế kết hợp trung chuyển, có tiềm lực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhân lực chất lượng cao để hình thành các vùng động lực của quốc gia.

"Sau khi xác định các hành lang kinh tế ưu tiên, các vùng động lực, cần bố trí không gian phát triển các ngành, lĩnh vực sản xuất kinh doanh, mạng lưới kết cấu hạ tầng, hệ thống đô thị, phát triển các vùng gắn với các hành lang kinh tế và hình thành, phát triển các vùng động lực", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Tiến độ lập các quy hoạch đã được đẩy nhanh hơn

Thông tin từ Bộ KH&ĐT, tiến độ lập các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia đã được đẩy nhanh và đạt kết quả tích cực hơn. Dự kiến, Bộ KH&ĐT báo cáo Ban Cán sự Đảng Chính phủ về Quy hoạch tổng thể quốc gia trong tháng 3/2022 để xem xét trình Bộ Chính trị trong tháng 4/2022, trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng trong tháng 5/2022. 

Tiếp thu ý kiến của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Bộ KH&ĐT sẽ khẩn trương phối hợp ngay với các bộ, ngành để hoàn thiện quy hoạch tổng thể quốc gia, dự kiến trình Chính phủ xem xét, thông qua trong tháng 7/2022, trình Quốc hội khóa XV phê duyệt tại Kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022).

Ngoài ra, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia đã được Quốc hội Khóa XV phê duyệt, Quy hoạch không gian biển quốc gia đang được Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai xây dựng, dự kiến trình Chính phủ báo cáo Quốc hội thông qua trong năm 2022.

Liên quan đến quy hoạch ngành quốc gia, đến nay, 04/38 quy hoạch đã được phê duyệt; 14/38 quy hoạch đã hoàn thành lập quy hoạch, lấy ý kiến trình thẩm định quy hoạch. Còn 20/38 quy hoạch, các bộ đã có báo cáo về tiến độ, kế hoạch cụ thể việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch để Bộ KH&ĐT tổng hợp, phấn đấu hoàn thành trình phê duyệt trước ngày 31/12/2022 theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 119/NQ-CP.

Đáng chú ý, Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 287/QĐ-TTg ngày 28/02/2022. Quy hoạch của 05 vùng còn lại hiện đang trong quá trình hoàn thiện để trình phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch trong tháng 3/2022, phấn đấu hoàn thành dự thảo gửi xin ý kiến trong tháng 7-8/2022, hoàn thiện, trình tổ chức thẩm định trong tháng 9-10/2022 và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 12/2022.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, kết thúc Hội nghị, Bộ KH&ĐT sẽ phối hợp với Văn phòng Chính phủ tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ có văn bản chỉ đạo và giao những nhiệm vụ cốt lõi, trọng tâm, cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương./.

Minh Ngọc