KINH TẾ TẦM THẤP: Bước đột phá từ Nhật Bản

Nhật Bản lên kế hoạch đưa vào sử dụng "taxi bay" điện

Mới đây nhất, ngày 7/8/2025, hãng hàng không ANA cho biết cùng với công ty khởi nghiệp Joby Aviation của Mỹ, hãng hy vọng sẽ đưa vào sử dụng những chiếc "taxi bay" chạy bằng điện trên bầu trời Nhật Bản sớm nhất là vào năm 2027.

Người phát ngôn của ANA cho biết máy bay trên được thiết kế để chở 1 phi công và tối đa 4 hành khách, với tốc độ lên tới 320 km/h, có thể được đưa vào sử dụng sớm nhất là vào năm 2027. Hiện chưa có thông tin chi tiết về giá, nhưng ANA muốn cung cấp dịch vụ với mức giá phải chăng nhất cho công chúng.

Hãng ANA và công ty Joby Aviation, có trụ sở tại California (Mỹ), sẽ thành lập một liên doanh và triển khai hơn 100 chiếc máy bay 5 chỗ ngồi này. Dự án chủ yếu dự kiến các chuyến bay giữa các sân bay Narita - Haneda - Tokyo, mặc dù các tuyến bay có thể đa dạng hóa trong tương lai.

ANA và Joby sẽ có một buổi trình diễn bay công khai các phương tiện này tại Triển lãm Osaka Expo vào tháng 10 tới. Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành (CEO) của ANA, ông Koji Shibata nhấn mạnh taxi bay sẽ "cách mạng hóa phương tiện di chuyển trên không".

ANA cho biết hiện một chuyến đi bằng ô tô hoặc tàu giữa trung tâm Tokyo và Narita thường mất 1 giờ hoặc lâu hơn, nhưng chiếc máy bay 5 chỗ ngồi của Joby Aviation có thể rút ngắn thời gian này xuống còn khoảng 15 phút.

Cảnh báo sóng thần bằng máy bay không người lái

Máy bay không người lái giờ đây có thể phát cảnh báo sóng thần và động đất tại Nhật Bản – tự động, không cần người điều khiển.

Tại Nhật Bản – quốc gia vốn có nhiều kinh nghiệm ứng phó với động đất, sóng thần và lũ lụt – công ty công nghệ Blue Innovation đã triển khai một giải pháp mới mang tính đột phá: Hệ thống Phòng ngừa thảm họa cảng BEP, sử dụng máy bay không người lái (drone) để cảnh báo và ghi hình các khu vực nguy hiểm trong thời gian thực, mà không cần đến sự can thiệp trực tiếp của con người trong tình huống khẩn cấp.

Khi hệ thống cảnh báo quốc gia J-Alert phát tín hiệu về nguy cơ thiên tai như sóng thần, động đất hoặc mưa lớn, máy bay không người lái sẽ tự động cất cánh từ "cảng UAV" được bố trí sẵn tại các thị trấn ven biển.

Chiếc drone này không chỉ bay dọc bờ biển để phát cảnh báo sơ tán qua loa phóng thanh tích hợp, mà còn đồng thời ghi hình thực địa và truyền dữ liệu trực tiếp về trung tâm chỉ huy – giúp chính quyền có được cái nhìn toàn cảnh về khu vực bị ảnh hưởng.

Điểm nổi bật là hệ thống này có thể hoạt động hoàn toàn tự động, không cần con người điều khiển tại chỗ, nhờ vào phần mềm đi kèm. Nhờ đó, trong các tình huống khẩn cấp, tốc độ phản ứng được rút ngắn đáng kể và nhân lực không phải đối mặt với các vùng nguy hiểm.

Triệu hồi được sét bằng máy bay không người lái

Thí nghiệm vừa được công bố gần đây bởi Tập đoàn Viễn thông Nippon (NTT) tại Nhật Bản đã đánh dấu lần đầu tiên trên thế giới con người có thể sử dụng máy bay không người lái để dẫn dụ tia sét một cách có chủ đích.

Các kỹ sư đã phóng một chiếc máy bay nhỏ bay lên độ cao 300 m, nơi những đám mây đen đang cuộn xoáy. Chiếc máy bay, được nối với mặt đất bằng dây dẫn điện, lơ lửng lặng lẽ trong không khí cho đến khi sét đánh thẳng xuống, tạo ra ánh chớp xanh điện kèm theo tiếng nổ mạnh đến mức làm tan chảy lớp bảo vệ của nó.

Dù bị tổn thương, nhưng chiếc máy bay vẫn tiếp tục bay, chứng minh sự bền bỉ của hệ thống và sự chính xác trong tính toán của các kỹ sư.

Mỗi năm, sét gây thiệt hại hàng tỷ đô la trên toàn thế giới và ảnh hưởng đến hàng nghìn sinh mạng. Riêng tại Nhật Bản, ước tính sét gây tổn thất lên tới 1,4 tỷ USD mỗi năm. Sét có thể đánh vào bất kỳ đâu, từ cánh đồng hẻo lánh đến các khu công nghiệp công nghệ cao khiến việc dự đoán và bảo vệ trở nên khó khăn.

Các hệ thống thu lôi truyền thống chỉ hoạt động hiệu quả trong phạm vi cố định và không thể triển khai đến những địa điểm có địa hình phức tạp như các trang trại gió ngoài khơi hay các sân vận động lớn.

Điều này đã thúc đẩy NTT nghiên cứu và phát triển một giải pháp táo bạo hơn: Đưa thiết bị thu sét lên trời để chủ động tiếp cận nguồn nguy hiểm.

Trung tâm của hệ thống mới này là một chiếc máy bay không người lái đa cánh quạt, được bọc bên trong lồng Faraday (một cấu trúc bảo vệ khỏi điện trường) và được trang bị các ăng-ten nhọn để "mời gọi" tia sét.

Máy bay được nối với mặt đất bằng dây dẫn dài 300 m, đóng vai trò là kênh truyền điện an toàn. Hệ thống hoạt động dựa vào cảm biến đặt trên mặt đất, phát hiện các biến động điện trường báo hiệu sét sắp xảy ra.

Khi điều kiện đủ, máy bay sẽ được điều khiển bay lên gần các đám mây tích điện. Tại thời điểm điện áp đạt ngưỡng, hệ thống sẽ nối dây dẫn với mặt đất có điện trở thấp, tạo ra một lối đi hấp dẫn cho các điện tích trong khí quyển – và sét sẽ đánh xuống đúng nơi đã định.

Nhưng mục tiêu của dự án không dừng lại ở việc bảo vệ các cơ sở hạ tầng quan trọng như nhà máy điện, sân bay, địa điểm tổ chức sự kiện hay các giàn khoan ngoài khơi. NTT còn đang theo đuổi một giấc mơ lớn hơn: Thu thập và lưu trữ năng lượng từ sét.

An Bình