Mức thu học phí của các Trường Công lập

Bài 1: Những chính sách cũ và mới

Mức thu học phí của các trường công lập từ năm 1998 đến nay được thực hiện theo Quyết định số 70/1998/QĐ-TTg về việc thu và sử dụng học phí ở các cơ sở giáo dục và đào tạo công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Ngày 14/5/2010, Chính phủ ban hành Nghị định số 49/2010/NĐ-CP quy định về miễn, giảm học phí, hỗ trợ về chi phí học tập và cơ chế thu, sử dụng học phí đối với các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân từ năm học 2010-2011 đến năm học 2014-2015.

Thu không đủ bù chi

Một tiết học tiếng Việt của cô và trò Trường tiểu học Làng Sen (Nam Đàn) Ảnh: Bùi Văn Dũng.

Học phí và tiền vận động xây dựng cơ sở vật chất trường lớp học do cha mẹ học sinh đóng góp đã tăng thêm nguồn lực đáng kể cho giáo dục. Cùng với ngân sách nhà nước, các khoản đóng góp của nhân dân đã góp phần làm cho chất lượng giáo dục được giữ vững, học sinh được học trong môi trường giáo dục tốt hơn cơ sở vật chất đảm bảo. Tuy nhiên, mức học phí áp dụng cho những năm học trước ra đời cách đây gần 12 năm, đến nay không còn phù hợp, nhất là trong bối cảnh có nhiều chế độ chính sách mới, biến động lương nhiều lần và giá cả sinh hoạt tăng nhanh. Số tiền thu được không đủ để các trường bù đắp vào chi phí hoạt động giáo dục.

Ông Hồ Ngọc Dũng, Trưởng phòng GD&ĐT huyện Quỳnh Lưu cho rằng: mức học phí hiện đang thực hiện là mức được quy định cách đây gần 12 năm, thực tế rất lỗi thời không đảm bảo cho nhà trường tổ chức các hoạt động giáo dục.

Theo ông Trần Văn Các, Hiệu trưởng Trường THPT Phạm Hồng Thái (Hưng Nguyên), vừa rồi Chính phủ cho nâng mức học phí là đúng, đáng lẽ phải nâng sớm hơn mới phải. Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, nhà trường không phải chỉ dạy văn hóa mà phải tổ chức nhiều hoạt động giáo dục khác. Ai cũng biết hoạt động dã ngoại mang lại hiệu quả rất lớn trong việc giáo dục hình thành và phát triển nhân cách của học sinh, nhưng kẹt một nỗi là phải có kinh phí. Muốn tổ chức cho học sinh cắm trại, thi hát dân ca, đưa học sinh đến thăm các di tích lịch sử, Bảo tàng... tất cả đều phải có kinh phí.

Từ năm 2008 Chính phủ quy định bỏ thu tiền xây dựng trường, tỉnh cho phép các trường vận động trên tinh thần tự nguyện, để huy động tiền xây dựng cơ sở vật chất, sửa chữa nhỏ. Nhưng thực tế không hoàn toàn như thế. Chính trong vài ba năm nay đã nảy sinh lạm thu, thu nhiều khoản không có trong quy định, hay tự nguyện trở thành bắt buộc...

Nhiều đối tượng được miễn, giảm và hỗ trợ

Ngày 14/5/2010, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 49/2010/NĐ-CP quy định về miễn, giảm học phí, hỗ trợ về chi phí học tập và cơ chế thu, sử dụng học phí đối với các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân từ năm học 2010-2011 đến năm học 2014-2015.

Nếu như trước đây chỉ có các đối tượng học sinh tiểu học, học sinh, sinh viên sư phạm thuộc diện được miễn học phí thì nay NĐ 49 quy định thêm đối tượng người theo học các khóa đào tạo nghiệp vụ sư phạm để đạt chuẩn nghề nghiệp cũng không phải đóng học phí. Đối tượng được miễn học phí tại NĐ 49 cũng nhiều hơn, cụ thể đến từng số phận, hoàn cảnh, thành phần... Ví như không chỉ trẻ em học mẫu giáo và học sinh, sinh viên có cha mẹ thường trú tại các xã biên giới, vùng cao, hải đảo mà các xã có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn cũng được miễn giảm; trẻ mồ côi cả cha lẫn mẹ nhưng bị khuyết tật có khó khăn về kinh tế; trẻ em có cha và mẹ hoặc cha hoặc mẹ đang trong thời gian chấp hành hình phạt tù tại trại giam, không còn người nuôi dưỡng; người chưa thành niên từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi nhưng đang đi học văn hóa, học nghề, có hoàn cảnh như trẻ em trên; là con của hạ sĩ quan và binh sĩ, chiến sĩ đang phục vụ có thời hạn trong lực lượng vũ trang nhân dân.

Những đối tượng trước đây chỉ được giảm 50% học phí, nay được miễn không đóng học phí. Đối tượng trước đây như trẻ em học mẫu giáo và học sinh phổ thông có cha mẹ thuộc diện hộ có thu nhập tối đa bằng 150% thu nhập của hộ nghèo không thuộc diện miễn, giảm học phí thì nay được giảm 50% học phí. NĐ 49 còn giảm 50% học phí cho đối tượng mới là học sinh tốt nghiệp THCS đi học nghề.

Nhiều ngành học được miễn giảm 70% học phí từ năm 2010 gồm: học sinh, sinh viên các chuyên ngành nhã nhạc cung đình, chèo, tuồng, cải lương, múa, xiếc và một số chuyên ngành, nghề nặng nhọc, độc hại.
Đặc biệt, Nghị định 49 hỗ trợ chi phí học tập mỗi năm 630.000 đồng (700 ngàn đồng/tháng, mỗi năm 9 tháng) cho hầu hết các đối tượng được miễn nộp học phí trước đây. Như vậy NĐ 49 đã quan tâm hơn đến các đối tượng, hoàn cảnh của mỗi học sinh, nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ em, học sinh, sinh viên đều được đi học và học nghề. Đây là một nghị định giàu tính nhân văn của Đảng và Nhà nước quan tâm đến sự học của thế hệ tương lai của đất nước.

Học kỳ một năm học đầu tiên thực hiện NĐ 49 đã đi qua 2/3 thời gian. Năm học này hiệu trưởng các trường vẫn chỉ đạo thu học phí theo quyết định cũ và các đối tượng được miễn, giảm học phí theo Nghị định 49/2010/NĐ-CP cũng chưa thể thực hiện, bởi nếu thực hiện triệt để quả thật sẽ là một khó khăn cho các nhà trường, tuy nhiên như vậy thì số học sinh có hoàn cảnh khó khăn lại đang chịu thiệt thòi. Thế nên cùng với việc thực hiện Nghị định 49/2010/NĐ-CP để áp dụng chính sách học phí mới của Nhà nước, tạo điều kiện hỗ trợ nhiều hơn cho các đối tượng học sinh khó khăn, cần phải điều chỉnh tăng mức học phí để đảm bảo duy trì nguồn thu phục vụ hoạt động giáo dục của các nhà trường, để nhà trường có điều kiện nâng cao chất lượng dạy học một cách toàn diện nhất.

Thảo Nhi
Nguồn: Báo Nghệ An 10/12/2010