Nâng cao chất lượng hoạt động thẩm tra dự thảo nghị quyết kỳ họp của HĐND

Theo quy định của pháp luật hiện hành, các Ban của HĐND giúp HĐND thẩm tra dự thảo nghị quyết, báo cáo, tờ trình do UBND cùng cấp trình. Trên cơ sở sự phân công của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tiến hành thẩm tra tính hợp Hiến, hợp pháp khả năng thực thi của dự thảo nghị quyết, tờ trình, báo cáo do UBND trình HĐND. Đây là khâu quan trọng đối với chất lượng các nghị quyết của HĐND. Hoạt động thẩm tra của các Ban của HĐND là hoạt động xem xét, kiểm tra, đánh giá về sự cần thiết và các tiêu chí chất lượng nội dung của dự thảo Nghị quyết, các báo cáo, tờ trình, do UBND trình HĐND; tính hợp hiến, hợp pháp, khả năng thực thi, những vấn đề quan trọng về nội dung, kết cấu dự thảo văn bản và những kiến nghị thay đổi nội dung dự thảo văn bản. Nghị quyết, báo cáo, tờ trình của UBND tỉnh được thông qua có bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính khả thi, đúng thẩm quyền, thể thức, nội dung, có chất lượng, hiệu quả hay không? được phản ánh thông qua chất lượng thẩm tra của các Ban của HĐND. Kinh nghiệm thực tiễn hoạt động thẩm tra của các Ban của HĐND trong những năm qua cho thấy vai trò, vị trí của các Ban của HĐND là rất quan trọng, tác động trực tiếp, quyết định chất lượng các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết của HĐND. Theo quy định tại khoản 2, điều 55, Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003 thì các Ban của HĐND có nhiệm vụ, quyền hạn thẩm tra các báo cáo, dự thảo nghị quyết do HĐND hoặc Thường trực HĐND phân công. Tại điều 77 của Luật quy định các ban của HĐND tổ chức phiên thẩm tra báo cáo của UBND, các cơ quan chuyên môn của UBND, Tòa án Nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp theo sự phân công của HĐND hoặc Thường trực HĐND. Điều 27, điều 31 của Luật ban hành văn bản QPPL của HĐND, UBND năm 2004 quy định việc thẩm tra dự thảo Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh, cấp huyện. Tại khoản 2, điều 16 Quy chế hoạt động của HĐND quy định: Trưởng ban của HĐND được giao nhiệm vụ thẩm tra dự thảo Nghị quyết, báo cáo trình bày báo cáo thẩm tra; ở cấp xã thì đại diện Thường trực HĐND trình bày ý kiến của Thường trực HĐND. Điều 36 của Quy chế quy định: Để chuẩn bị cho việc thẩm tra, Ban có thể cử thành viên tham gia nghiên cứu dự thảo nghị quyết, báo cáo; yêu cầu cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan cung cấp tài liệu và trình bày về vấn đề mà Ban thẩm tra, tổ chức lấy ý kiến của những người am hiểu về vấn đề đó, khảo sát tình hình thực tế tại địa phương về những nội dung liên quan đến dự thảo nghị quyết, báo cáo. Nội dung báo cáo phải nêu được ý kiến đánh giá của Ban về dự thảo nghị quyết, báo cáo những vấn đề được Ban nhất trí, không nhất trí và còn có ý kiến khác nhau, những kiến nghị sửa đổi, bổ sung; sự phù hợp của nội dung dự thảo nghị quyết với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, với tình hình, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; Tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của dự thảo nghị quyết với hệ thống pháp luật. Báo cáo thẩm tra phải được gửi đến Thường trực HĐND chậm nhất là bảy ngày trước ngày khai mạc kỳ họp. Mặc dù Luật đã quy định hoạt động thẩm tra của các Ban của HĐND, nhưng trên thực tế trong những năm qua, việc thẩm tra của các ban của HĐND vẫn còn bộc lộ những bất cập, lúng túng trong quy trình, thời gian, nội dung, cơ sở pháp lý và nhiều vấn đề khác về nghiệp vụ chuyên môn cần phải được hoàn thiện. Trong giai đoạn hiện nay, để góp phần nâng cao chất lượng thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết của các Ban của HĐND thì phải đổi mới hoạt động thẩm tra theo hướng: Muốn thẩm tra có chất lượng các Ban của HĐND phải có sự chủ động nghiên cứu các báo cáo tờ trình, dự thảo nghị quyết, tổ chức khảo sát thực tế trước khi tiến hành thẩm tra nhằm bảo đảm tính khách quan trong nội dung báo cáo, dự thảo nghị quyết, tờ trình của UBND tỉnh. Trong quá trình tiến hành thẩm tra, các Ban của HĐND tỉnh có quyền yêu cầu cơ quan soạn thảo văn bản, báo cáo những vấn đề thuộc nội dung dự thảo văn bản, nêu những ý kiến phản biện, yêu cầu cơ quan soạn thảo giải trình các vấn đề cần thẩm tra. Các Ban của HĐND thẩm tra toàn diện trên tất cả các mặt, như sự cần thiết phải ban hành văn bản, đối tượng, phạm vi tác động điều chỉnh, tính hợp hiến, hợp pháp, tính khả thi của văn bản, hình thức, thể thức, nội dung dự thảo văn bản. Do vậy, các Ban của HĐND phải có căn cứ thực tiễn , thông tin tư liệu thực tế để thẩm tra. Nếu thiếu các thông tin thực tiễn và căn cứ pháp lý thì chất lượng báo cáo thẩm tra của các Ban sẽ không bảo đảm, thiếu căn cứ pháp lý thuyết phục khi đưa ra các quan điểm của mình đối với vấn đề cần thẩm tra. Phải có sự phân công, điều hòa, phối hợp thẩm tra của Thường trực HĐND và các Ban của HĐND cho phù hợp với từng dự thảo văn bản. Trong đó cần giao trách nhiệm của từng Ban, và trách nhiệm của Ban chủ trì thẩm tra. Theo quy định của pháp luật thì đối với dự thảo nghị quyết được giao cho nhiều Ban phối hợp thẩm tra thì Ban được giao chủ trì thẩm tra có trách nhiệm tổ chức họp liên tịch để thẩm tra. Nội dung báo cáo thẩm tra phải phản ánh đầy đủ ý kiến của các Ban phối hợp thẩm tra nhất là các ý kiến khác nhau. Việc thẩm tra của các Ban của HĐND cần được tiến hành toàn diện trên các mặt của dự thảo nghị quyết, báo cáo, tờ trình của UBND. Tại cuộc họp thẩm tra, các Ban thảo luận, thẩm tra các nội dung cụ thể của dự thảo văn bản, những vấn đề còn có ý kiến khác nhau, để HĐND, đại biểu HĐND đưa ra thảo luận tại kỳ họp HĐND để làm cơ sở chỉnh sửa dự thảo các nghị quyết HĐND tỉnh. Khi thẩm tra các Ban kết thúc hoạt động thẩm tra bằng việc biểu quyết theo đa số tại cuộc họp thẩm tra, làm báo cáo kết quả thẩm tra trình kỳ họp HĐND tỉnh. Báo cáo thẩm tra phải thể hiện rõ quan điểm của cơ quan tiến hành thẩm tra. Phải bảo đảm nguyên tắc làm việc tập thể, quyết định theo đa số trong hoạt động thẩm tra. Các Ban của HĐND khi tiến hành cuộc họp thẩm tra phải triệu tập đã đủ các thành viên của Ban, nhất thiết không được để thiếu vắng tỷ lệ thành viên theo pháp luật quy định. Thẩm tra của các Ban của HĐND chỉ được thực hiện khi cơ quan soạn thảo các văn bản gửi tài liệu hồ sơ, dự thảo văn bản cho các Ban của HĐND đúng thời hạn do pháp luật quy định. Theo quy định của luật tổ chức HĐND và UBND, Luật ban hành văn bản QPPL của HĐND và UBND, Quy chế hoạt động của HĐND năm 2005 thì chậm nhất là 15 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp HĐND, UBND phải gửi báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết tới các Ban của HĐND để tiến hành thẩm tra. Thực tế Thường vi phạm chậm thời gian làm ảnh hưởng đến chất lượng các báo cáo thẩm tra của các Ban cần phải khắc phục kịp thời, bảo đảm tính nghiêm túc của pháp luật. Tăng cường chất lượng của đại biểu HĐND trong thẩm tra, thảo luận thông qua các báo cáo tờ trình, dự thảo nghị quyết. Để nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND trong thực hiện chức năng quyết định và giám sát các vấn đề kinh tế - xã hội mà thể hiện cụ thể thông qua việc ban hành các nghị quyết tại các kỳ họp, thì một trong những giải pháp quan trọng đó là nâng cao năng lực, chất lượng của đại biểu HĐND trong thẩm tra, thảo luận, biểu quyết thông qua nghị quyết của HĐND. Thực tế hiện nay, nhận thức về vị trí, vai trò của đại biểu HĐND tỉnh chưa thực sự đúng đắn. Vì vậy cần phải có sự chuyển biến nhận thức về vai trò, vị trí của đại biểu HĐND trong cấp ủy, chính quyền và mỗi người dân, để có ý thức lựa chọn những đại biểu đủ năng lực đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, đặc biệt chú trọng cơ cấu tăng tỷ lệ đại biểu chuyên trách có chất lượng, kinh nghiệm, kỹ năng về văn bản quy phạm pháp luật. Đối với đại biểu cũng phải nhận thức đúng đắn, nghiêm túc về trách nhiệm, vai trò của mình khi được nhân dân tín nhiệm bầu vào cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Để thực hiện tốt nhiệm vụ, đại biểu HĐND phải là người có năng lực, trình độ hiểu biết pháp luật, kinh nghiệm thực tiễn, và các vấn đề kinh tế - xã hội, có tầm nhìn, trí tuệ, khách quan, toàn diện, lịch sử, phát triển, phân tích, đánh giá, thể hiện rõ chính kiến, quan điểm của mình khi tham gia thẩm tra, thảo luận, đóng góp ý kiến, biểu quyết thông qua các báo cáo, tờ trình, dự thảo Nghị quyết của HĐND tại các kỳ họp với mục đích phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương và lợi ích của nhân dân./. Trần Văn Mão Phó trưởng Ban pháp chế HĐND tỉnh. » Luật Thuế bảo vệ môi trường cần sớm ban hành(01/06/2010) » Quyền tự ứng cử của công dân và việc đảm bảo để công dân thực hiện quyền ứng cử.(20/12/2009) » Tham vấn ý kiến nhân dân để có quyết sách đúng đắn(18/12/2009) » Chất lượng các kỳ họp HĐND huyện và của các xã, thị thực trạng và nguyên nhân(12/08/2008) » Hoạt động giám sát của Ban thanh tra nhân dân xã, phường, thị trấn sau hai năm thực hiện Luật thanh tra(12/08/2008) » Để việc tiếp xúc cử tri của Đại biểu HĐND các cấp đạt kết quả tốt(11/08/2008) » Tiếp xúc cử tri: Thực trạng và nguyên nhân(30/03/2008) » Một số kinh nghiệm về công tác tiếp xúc cử tri của Đại biểu Quốc hội(25/03/2008) » Nói và Làm(08/03/2008) » Bàn về thực hiện kiến nghị sau giám sát(08/03/2008)