Nên lấy lại tên Thăng Long cho Thủ đô Hà Nội

Khối óc nhân dân được thôi thúc vươn lên bởi hào khí Thăng Long với ước mơ ngàn đời Rồng Việt sẽ vươn cao, bay xa.

Có lẽ do một sự sắp đặt của Trời, Đất mà Tổ quốc Việt Nam của chúng ta mang hình dáng của một con Rồng đang vươn ra Biển Đông. Phần đầu của Rồng là miền Bắc với chiều rộng lớn hơn, với những chi tiết uy nghi như sừng, bờm và râu. Miền Trung thon, hẹp là thân Rồng uyển chuyển, những móng rồng vững chãi nơi Hoàng Sa, Trường Sa và miền Nam thể hiện những khúc cuộn của Rồng nên có hình thái phình ra to hơn, kết thúc tại mũi Cà Mau có dáng dấp như mỏm đuôi Rồng đang vẫy vùng trong sóng nước...

Dáng nước và ước vọng vươn lên của dân tộc

Bằng trí tuệ anh minh và qua những trải nghiệm lịch sử, các triều vua trị vì đất nước đã sớm nhận ra vị trí trung tâm đầu não của quốc gia phải chính là nơi mắt Rồng. Vào buổi bình minh của đất nước, năm 544 sau Công nguyên Lý Bí xưng Đế dựng nước Vạn Xuân, đã đóng đô ở khu vực Thăng Long – Hà Nội ngày nay. Ông đã cho xây dựng chùa Khai Quốc (Chùa Mở nước), sau đổi tên thành chùa Trấn Quốc ở khu vực Hồ Tây, Hà Nội. Vào mùa xuân năm Canh Tuất (1010) khi vua Lý Công Uẩn viết chiếu dời đô ông đã khẳng định giá trị phong thủy (ngày nay gọi là môn Địa-Vật lý) có một không hai của vùng đất này và sau đó là người đầu tiên đặt tên Thăng Long cho kinh đô nước Việt.

Trên bản đồ Việt Nam vùng đất Thăng Long – Hà Nội nằm đúng vị trí mắt Rồng. Miệng của Rồng mở ra nơi cửa sông Thái Bình và mũi Rồng là vùng Quảng Ninh- Hải Phòng. Với một góc nhìn như vậy thì cái tên Thăng Long – Rồng bay lên được đặt cho Thủ đô một nước có hình dáng đặc biệt của một con Rồng đang vươn ra Biển Đông thật là phù hợp với ước nguyện xây dựng tương lai hưng thịnh và đi lên của các bậc Tổ Tiên và hài hòa trong mối quan hệ Thiên – Địa – Nhân.

Lại nói thêm về chữ Nhân - lòng Nhân, lòng người Việt là lòng tự hào dân tộc, tinh thần yêu nước, đoàn kết chống ngoại xâm và xây dựng đất nước an bình, giàu mạnh.Trong dân gian từ thưở xa xưa đã có niềm tin rằng tên hay đem lại điều tốt, nên vua Lý Công Uẩn lấy tên Thăng Long để thể hiện khát vọng và ý chí vươn lên mạnh mẽ của dân tộc, chứa đựng ý niệm thiêng liêng về nguồn gốc con Rồng cháu Tiên. Chính vì vậy, sau nhiều lần đổi tên như Đông Đô (1397-1407, 1428-1430), Đông Quan (1407- 1427), Đông Kinh (1430- 1789), Bắc Thành (1789- 1831), thì cái tên Thăng Long vẫn lắng đọng lại một cách thân thương và đầy tự hào trong sâu thẳm tình cảm của mỗi người dân Việt Nam. Cái tên Hà Nội giờ đây đối với chúng ta cũng rất thân thuộc và trìu mến, nó có nghĩa là thành phố trong sông (chỉ con sông Hồng ngày nay), là chốn kinh kỳ trên bến dưới thuyền mà vua Minh Mạng năm 1831 khi thực hiện cải cách hành chính chia lại các tỉnh thuộc vùng Đàng Ngoài cũ đã đặt cho. Theo đó, từ Quảng Bình trở ra được chia làm 18 tỉnh, trong đó có tỉnh Hà Nội, còn kinh đô của Việt Nam lúc đó đã chuyển vào Phú Xuân – Huế. Rõ ràng vào thời điểm năm 1831 việc đặt tên cho Hà Nội chỉ đơn thuần là đặt tên cho một tỉnh ở Đàng Ngoài dựa trên vị trí của nó so với một dòng sông. Cái tên đó không mang được tâm thế và ý nghĩa thiêng liêng của người chọn đất, chọn phong thủy định đô mới cho đất nước.

Để khơi dậy lòng tự hào dân tộc mà đất nước láng giềng ASEAN của chúng ta đã lấy tên Singapura (tiếng địa phương là con sư tử) để đặt cho quốc gia non trẻ của mình. Trên thực tế đất nước nhỏ bé này không có sư tử sinh sống như ở châu Phi nhưng những kỳ tích trong phát triển kinh tế- xã hội của nó đã đưa đảo quốc này lên hàng Sư tử hay Rồng trong số các quốc gia mới trỗi dậy ở Á Châu. Có thể nói trên thế giới không có đất nước nào mà hình dáng, truyền thuyết về cội nguồn và địa danh lại có nhiều liên hệ tới Rồng như nước Việt Nam ta. Nào thành Thăng Long, Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long, sông Cửu Long, Hoàng Long, núi Hàm Rồng, đảo Bạch Long Vĩ, sự tích con Rồng cháu Tiên v.v… Phải chăng đây cũng là khát vọng ngàn đời và cũng là sứ mệnh thiêng liêng mà cha ông đã đặt lên vai con cháu – hãy kiên cường vượt qua phong ba bão táp như Rồng và để hóa Rồng ?

Thủ đô cần mang lại tên gọi Thăng Long

Hôm nay đây sau hơn 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước Việt Nam đã đạt được những đổi thay thần kỳ. Thế và lực của chúng ta không ngừng được nâng cao, nhiều người đã bắt đầu nói đến Việt Nam như một con Rồng mới của Châu Á đang vươn ra Đại dương hội nhập quốc tế. Tuy nhiên chúng ta vẫn chưa thoát khỏi nguy cơ tụt hậu so với các nước trong khu vực đang chạy đua tăng tốc. Đã đến lúc phải gióng lên một hồi trống để đánh thức lòng tự tôn dân tộc vốn sẵn có trong huyết quản mỗi người Việt Nam, đánh thức con Rồng Việt vươn mình bay lên, hào sảng một thời Lý, Trần oanh liệt và rạng rỡ. Nhân dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội chúng ta hãy khơi dậy lòng yêu nước và chí khí quật cường vùng vẫy một phương trời của con Rồng Việt Nam bằng việc chính thức lấy lại tên Thăng Long cho Thủ đô đất Việt. Hãy nhắc nhở cho con cháu trong các sách giáo khoa rằng giang sơn gấm vóc này có vóc dáng của một con Rồng vươn ra Biển Đông chứ không chỉ giản đơn là hình chữ S trong bảng chữ cái Latinh. Đây sẽ là một cú hích cần thiết trong nội tâm mỗi chúng ta góp phần tạo nên một khí thế vươn lên trong toàn thể dân tộc. Đối với thế giới, khi nhắc đến Việt Nam  mọi người sẽ liên tưởng ngay tới một đất nước có thủ đô mang tên Rồng bay đầy hào khí đi lên và rất ấn tượng, mang một nét văn hóa đặc thù. Đặc điểm này sẽ có một ý nghĩa tích cực trong việc xây dựng thương hiệu quốc gia cho Việt Nam trong thời kỳ hội nhập quốc tế.  

Vừa qua chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm trong việc thay đổi địa danh các đơn vị hành chính. Thiết nghĩ, nếu có lấy tên Thăng Long làm tên giao dịch chính thức cho Thủ đô thì có thể cũng không gây ra một sự xáo trộn bất lợi và chi phí hành chính quá cao nào. Nếu so sánh với chi phí khi chia tách 2 tỉnh thì việc chỉ đổi tên một thành phố bên cạnh những chi phí bắt buộc liên quan tới việc ra thông báo với trong nước và Quốc tế, làm lại con dấu, biểu mẫu giấy tờ của các cơ quan hành chính thì sẽ không đòi hỏi tới những chi phí cho việc xây dựng thêm một trung tâm hành chính với đầy đủ ban ngành cho một tỉnh mới được thành lập. Ngoài ra chúng ta vẫn có thể áp dụng nhiều biện pháp quá độ uyển chuyển để việc thay đổi tên gọi không gây trở ngại và tốn kém trong các quan hệ dân sự, giao dịch hành chính và ngoại giao. Cái tên Hà Nội vẫn sẽ được dùng trong cuộc sống đời thường, thơ ca, nghệ thuật cũng như cái tên Sài Gòn. Còn cái tên Thăng Long sẽ là tên gọi mới chính thức, mang địa vị, tính chất pháp lý và hành chính như đối với cái tên Thành phố Hồ Chí Minh. Mặt khác, Thủ đô rồi sẽ được mở rộng nhiều ra phía Hà Tây, Bắc Ninh, Hưng Yên... cho nên ý nghĩa thực tế của cái tên Hà Nội – “thành phố trong sông” sẽ không còn phù hợp nữa, chí ít là về mặt không gian địa lý. Trong khi đó nếu lấy tên Thăng Long cho một Thủ đô đang trên đà phát triển, lớn rộng, sẽ tạo nên khí thế đồng tâm, hiệp lực của Thủ đô, của đất nước trong thời kỳ hóa Rồng.

Chưa bao giờ đất nước ta lại đứng trước những vận hội to lớn như hiện nay, đó là thiên thời. Đất nước Việt Nam giờ đây thống nhất, con Rồng Việt nằm trải dài từ Bắc tới Nam. Vóc dáng của nó đã lớn hơn nhiều so với cái buổi ban đầu Tổ tiên  ta dựng nước, đó là địa lợi. Và một khi hơn 80 triệu trái tim, khối óc nhân dân được thôi thúc vươn lên bởi hào khí Thăng Long thì yếu tố nhân hòa sẽ được cộng hưởng, tạo nên một sức bật mãnh liệt. Không còn nghi ngờ gì nữa Rồng Việt sẽ vươn cao, bay xa. 

                                                                                                                        Phạm Gia Minh