Người chèo đò cùng Mẹ Suốt năm xưa

Ảnh tư liệu

Gần 50 năm đã qua, mái tóc đã bạc nhưng ký ức vẫn hiện rõ trong tâm trí ông Lại Tấn Chuyên, người đã cùng mẹ Suốt trong cả một năm trời dưới làn bom đạn chèo hàng ngàn chuyến đò đưa bộ đội qua sông. Năm ấy ông mới 19 tuổi. 

 Mẹ Suốt quý như con

Sau sự kiện Vịnh Bắc Bộ, đế quốc Mỹ tăng cường đánh phá miền Bắc, trong đó có thị xã Đồng Hới và xã Bảo Ninh. Sông Nhật Lệ trở thành một địa điểm bị đánh phá ác liệt.

Con đò trở thành phương tiện đưa cán bộ đi công tác, bộ đội và dân quân đi chiến đấu. Tuy nhiên, lúc này cán bộ, chiến sĩ qua sông ngày càng nhiều mà tuổi Mẹ Suốt đã cao, ông Chuyên lúc ấy là một thanh niên khỏe mạnh, lại có tinh thần dũng cảm, được cử cùng Mẹ chèo đò.

Mẹ Suốt coi anh Chuyên như con đẻ của mình, có những chuyến đò biết là nguy hiểm, Mẹ muốn đi một mình vì lẽ giản đơn: “Tau già rồi, có chết cũng không răng, mi còn trẻ, phải lấy vợ chứ!”.

Anh Chuyên không thể nghe lời Mẹ. Không quản mưa nắng, bất kể ngày đêm, dù có máy bay trên trời, bom đạn dưới sông bất kể lúc nào cần là thuyền của hai mẹ con luôn sẵn sàng phục vụ.

Đầu năm 1965, máy bay Mỹ ồ ạt tập kích vào các vị trí xung yếu dọc bờ biển Quảng Bình. Thị xã Đồng Hới và  vùng phụ cận trở thành tuyến lửa. Ngày  2/3/1965, máy bay Mỹ đánh phá Đồng Hới với quy mô lớn, hơn 150 lần máy bay thả bom oanh tạc gần một ngày liên tục. Nhưng quân dân Quảng Bình đã anh dũng bắn rơi 11 máy bay, làm nên chiến thắng giòn giã. Ngày hôm đó, Mẹ Suốt và anh Chuyên vẫn kiên cường chèo thuyền qua sông hơn chục lần dưới  mưa bom bão đạn.

“Dù biết có thể hy sinh bất cứ lúc nào nhưng mạch máu giao thông không thể bị cắt đứt. Vì vậy hai mẹ con tôi nói với nhau không thể nao núng hay dừng tay chèo”, ông Lại Tấn Chuyên nhớ lại.

 "...Một tay lái chiếc đò ngang/ Bến sông Nhật Lệ quân sang đêm ngày... hình ảnh con đò và Mẹ Suốt đã đi vào thơ ca, trở thành một biểu tượng của ý chí Việt Nam trong đấu tranh bảo vệ tổ quốc, 

Chứng tích về con đò huyền thoại

Ông Lại Tấn Chuyên

Tháng 12/1965, chuyến đò của Mẹ Suốt và Lại Tấn Chuyên đưa nhà một quay phim của điện ảnh quân đội qua sông.

Cảm động trước hình ảnh người mẹ già và chàng trai trẻ đã không quản bom đạn hiểm nguy ngày đêm chèo đò đưa bộ đội qua sông, ông đã quay những thước phim xúc động nhất và dựng thành phim phóng sự do Xưởng  phim Quân đội sản xuất cùng năm với nhan đề “Mỹ muốn chơi với lửa, Mỹ sẽ thiêu thân”.

Hình ảnh Mẹ Suốt và Lại Tấn Chuyên trên con đò lịch sử được khắc hoạ rõ nét gây nên  xúc cảm lớn cho hàng triệu người trong nước và cả trên thế giới sau khi bộ phim được công chiếu.

Cuối năm 1965, anh Chuyên tạm biệt mẹ Suốt và con đò, lên đường tham gia thanh niên xung phong, chuyên bắc cầu treo cho bộ đội và thanh niên xung phong qua sông suối.  

Năm 1975, hòa bình lập lại ông Chuyên xuất ngũ trở về quê hương. Lúc này ông mới hay tin Mẹ Suốt đã hy sinh năm 1968 trong một trận bom bi. Ông tìm về ngôi nhà Mẹ Suốt năm xưa và tìm lại chiếc đò năm nào. Chiếc chèo của Mẹ Suốt còn nguyên nhưng chèo của ông Chuyên bị 5 lỗ bom bi xuyên thủng. Hiện nay mái chèo Mẹ Suốt được trưng bày tại Bảo tàng tổng hợp Quảng Bình. Mái chèo bằng gỗ lim, dài 3,8 mét mang số hiệu BTQB771. Còn mái chèo của ông Chuyên, được tìm thấy trong ngôi nhà của Mẹ Suốt năm xưa, nay là nhà lưu niệm.

“Đó là những năm tháng hào hùng nhất của cuộc đời tôi cũng như của dân tộc ta mà tôi luôn tự hào bao nhiêu năm qua”, ông Chuyên chia sẻ.

Sao Chi