Người dân lựa chọn xe buýt - vừa là cơ hội, vừa là thách thức

Ông Nguyễn Phi Thường. Ảnh: Chinhphu.vn

Ông Nguyễn Phi Thường, đại biểu Quốc hội Hà Nội, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) cho biết như vậy khi trả lời phóng viên Báo Điện tử Chính phủ bên lề phiên họp tổ tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIII diễn ra sáng 24/10.

Ông Thường cho biết, trước những vấn nạn ùn tắc giao thông, trong chức năng của mình, ngành vận tải công cộng Hà Nội đã và đang vào cuộc rất mạnh để tăng cường năng lực vận chuyển hành khách, đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân.

Những năm 2001, 2002 người dân đi xe buýt thấy còn dễ chịu. Nhưng nay họ đang có “thành kiến” với xe buýt. Theo ông, đâu là nguyên nhân của việc này?

Khi ô tô con chưa nhiều, xe máy cũng ít hơn, đường thông hè thoáng, nên chất lượng phục vụ cao hơn, người đi xe buýt cũng thoải mái hơn.

Còn bây giờ, vấn đề tác động mạnh nhất là ùn tắc giao thông và lượng người đi xe buýt quá đông so với năng lực vận tải. Năm 2001, chỉ vận chuyển 15 triệu lượt hành khách/năm, nhưng hiện nay lên tới 430 triệu lượt/năm, gấp gần 30 lần. Vào giờ cao điểm, các xe buýt tại Hà Nội đều quá tải, xe 80 chỗ có thể chở đến 200 người. Ùn tắc giao thông khiến xe chậm giờ, lượng khách đông quá khiến người đứng trên xe cũng không xong nên gây bức bối cho hành khách. Thêm vào đó, vì hành khách trên xe và chờ xe rất đông, nên tình trạng trộm cắp, móc túi có điều kiện xuất hiện.

Ông nói xe buýt Hà Nội đã chạm ngưỡng năng lực vận chuyển, nhưng Bộ trưởng Đinh La Thăng lại kêu gọi người dân thường xuyên sử dụng xe buýt. Vậy làm thế nào để vừa nâng cao chất lượng, vừa đáp ứng tốt hơn nhu cầu của hành khách lại tránh được ùn tắc giao thông?

Thứ nhất, tốt nhất là có làn ưu tiên và tín hiệu ưu tiên qua các giao cắt cho xe buýt, tăng khả năng lưu thoát, giúp xe buýt đi đến đúng giờ, đều đặn, thu hút người dân đi xe buýt.

Thứ hai, Sở Giao thông vận tải Hà Nội cần xem đường nào đủ tiêu chuẩn thực hiện ưu tiên thì tổ chức ưu tiên cho xe buýt. Ví dụ đối với đường 1 chiều như hiện nay thì chia làm 2 làn, một làn cho ô tô là 3,75m còn lại là làn xe máy. Theo tôi có thể co hẹp làn ô tô, làn xe máy và thêm một làn dành cho xe buýt.

Đối với những trục giao thông chính thường xuyên quá tải, Transerco đã đề xuất tăng tần suất xe nhưng không phải tăng đều mà chỉ tăng xe buýt nhanh (không phải đỗ ở các điểm mà chỉ đỗ điểm đầu, điểm cuối của tuyến và những điểm đông khách) với màu sơn dễ nhận biết, điều này cũng sẽ giúp giảm tải giao thông...

Ngoài ra, chúng tôi cũng đề nghị một số tuyến tăng tần suất lên 10 phút/chuyến thay vì 15 phút/chuyến như hiện tại.

Đấy là các giải pháp rất cụ thể mà chúng tôi đề nghị Sở Giao thông vận tải phối hợp làm sớm. Đương nhiên, các quy định liên quan đến nhiều ngành khác như điều chỉnh giờ học, giờ làm việc chênh lệch từ 1- 2 tiếng cũng là một cách để san đều không gian, thời gian cho giờ cao điểm và giúp xe buýt đỡ đông, có điều kiện nâng cao chất lượng.

Có thể nói, việc Bộ trưởng Đinh La Thăng kêu gọi nhân dân đi xe buýt vừa là cơ hội phát triển, vừa là thách thức với ngành vận tải công cộng Hà Nội.

Theo ông, làm thế nào  để xe buýt hấp dẫn được công chức sử dụng?

Yêu cầu đầu tiên là xe buýt phải đúng giờ. Thứ hai, mạng lưới xe buýt phải rộng rãi hơn để giúp hành khách dễ tiếp cận hơn, hiện tại vẫn còn “vùng trắng” của xe buýt (khu vực chưa có xe buýt). Ở Liên bang Nga, có dịch vụ “xe buýt nhanh” chỉ phục vụ chở khách ở những vùng này đến những điểm trung chuyển xe buýt. “Xe buýt nhanh” đã được Transerco đề xuất từ năm 2007 nhưng đến nay vẫn chưa triển khai được.

Mặt khác, nếu không hạn chế phương tiện cá nhân thì rất khó để người dân chuyển sang phương tiện công cộng mà cụ thể là xe buýt.

Theo tôi, hạn chế phương tiện cá nhân cần được tiến hành theo 2 hình thức. Thứ nhất, nếu sử dụng phương tiện cá nhân phải phải chịu chi phí cao hơn nhiều so với phương tiện công cộng, thành phố sẽ sử dụng tiền phí thu được để đầu tư cho cơ sở hạ tầng, phương tiện công cộng.

Thứ hai, phương tiện cá nhân sẽ phải chịu những bất lợi hơn. Ví dụ, những trục đường có 2 trục song song thì một trục cho xe buýt, một trục dành cho xe cá nhân nhưng việc quẹo, rẽ của xe cá nhân khó hơn, xa hơn, mất thời gian hơn. Với những biện pháp như vậy, người dân sẽ cân nhắc và lựa chọn phương tiện công cộng.

Về sự kiện đang rất "nóng" là ngày 22/10 vừa qua, lái xe và phụ xe buýt số 34 bắt hành khách quỳ lạy thì mới cho xuống xe, ông Nguyễn Phi Thường đánh giá đây là hành vi vô văn hóa trong đời sống cộng đồng. Ông Nguyễn Phi Thường cho biết Tổng Công ty sẽ xác minh cụ thể  hành vi nói trên và xử lý nghiêm, mức cao nhất là cho nghỉ việc các nhân viên này nếu họ vi phạm, để làm gương. Ngoài ra, ngành vận tải công cộng Hà Nội cũng đang hàng ngày phối hợp với cảnh sát hình sự để trấn áp tội phạm móc túi trên xe buýt, phối hợp với cảnh sát giao thông để dẹp xe buýt nhái và phối hợp với cảnh sát trật tự, thanh tra giao thông dẹp việc chiếm dụng nhà chờ xe buýt để kinh doanh.

Thành Chung