'Người làm báo trong kỷ nguyên số': Đi tìm cơ hội trong thách thức

Trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc 2023 với chủ đề "Đoàn kết-Chuyên nghiệp-Văn hóa-Sáng tạo", ngày 18/3, Liên Chi hội nhà báo Cơ quan Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với Chi hội Tạp chí Người Làm báo-Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Talkshow: "Người làm báo trong kỷ nguyên số". Đây là hoạt động thiết thực của những người làm báo, nơi gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ nghiệp vụ về làm báo trong thời kỳ công nghệ, chuyển đổi số.

Diễn giả của Talkshow là các nhà quản lý, nhà báo giàu kinh nghiệm, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp báo chí bao gồm: Nhà báo Hồ Quang Lợi, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Cố vấn Ban Biên tập Tạp chí Người Làm báo; nhà báo Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo TP. Hà Nội, Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị; Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, Báo Điện tử Dân Việt/Nông thôn Ngày nay cùng lãnh đạo, phóng viên từ các cơ quan báo chí, sinh viên báo chí truyền thông đang theo học tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn.

Phát biểu tại chương trình, nhà báo Hồ Quang Lợi, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, từ năm 1990 đến nay công nghệ làm thay đổi toàn bộ quá trình tác nghiệp của phóng viên. Kỹ năng của từng phóng viên trong mỗi thời kỳ có thể khác nhau, nhưng quan trọng nhất là tính chiến đấu và trách nhiệm xã hội. Sức trẻ từ thế hệ phóng viên mới giúp các bạn hòa nhập rất nhanh, chính vì thế, các nhà quản lý cũng rất kỳ vọng vào thế hệ trẻ hiện nay.

Nhà báo Nguyễn Minh Đức nhấn mạnh, nhiều cơ quan báo chí hiện nay đã ứng dụng AI, Big Data, IoT tạo ra các sản phẩm mới: Ứng dụng trả lời tự động (Chatbot), hay các sản phẩm báo chí dữ liệu, báo chí thị giác... việc đổi mới và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới đi liền với cách thức tiêu dùng và thụ hưởng dịch vụ mới không chỉ đáp ứng nhu cầu mà còn là hướng đi kích thích nhu cầu phát triển, vừa gia tăng trải nghiệm cho khách hàng, vừa mở ra cơ hội cho sự phát triển của đơn vị báo chí, truyền thông.

Thực tế cho thấy, trong kỷ nguyên số, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kết nối, số lượng các tờ báo điện tử cũng nở rộ khắp nơi trên thế giới, truyền tải thông tin dưới mọi hình thức. Công nghệ số làm cho báo chí có bước nhảy vọt về thời gian thông tin, không gian bao phủ, cách thức tiếp cận thông tin, tăng về số lượng bạn đọc, cũng như số lượng và chất lượng thông tin.

Mặc dù không ai có thể phủ nhận được công nghệ đã mang tới những tiện ích vượt bậc, nhưng đứng trước sự phát triển mạnh mẽ và rộng lớn của công nghệ thông tin, người làm báo cũng phải đối mặt với không ít thách thức, đòi hỏi phải nhanh chóng bắt kịp với xu thế thời đại.

Bàn về câu chuyện những thách thức của người làm báo trong thời đại kỷ nguyên số, nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, Báo Điện tử Dân Việt/Nông thôn Ngày nay cho biết, chính vì chuyển đổi số nên phóng viên trẻ có xu hướng chạy theo những thông tin giật gân, câu khách mà bỏ quên tính nhân văn - "thiên chức" cao cả của báo chí. Đồng thời, báo chí cũng có nguy cơ bị truyền thông xã hội "vượt mặt" trong việc cung cấp thông tin đến độc giả, báo chí có nguy cơ phụ thuộc và bị mạng xã hội dẫn dắt bởi các tin tức giả mạo.

Khái niệm trách nhiệm xã hội và đạo đức báo chí trong thời đại thông tin dường như cũng được các diễn giả và người tham dự quan tâm. Điều này xuất phát từ thực tế khách quan của báo chí trong thời đại số hóa. Dù chúng ta càng ngày càng tiến sâu vào kỷ nguyên số, nhưng những người làm báo, đặc biệt là các nhà báo trẻ phải luôn hướng về giá trị truyền thông giá trị cốt lõi của báo chí, xây dựng và trau dồi cho mình một bản lĩnh vững vàng để có thể vượt qua mọi cám dỗ.

Đề cập đến vấn đề kinh tế báo chí, nhà báo Nguyễn Minh Đức cho rằng, kinh tế báo chí là một trong ba vấn đề báo chí Việt Nam phải đối mặt trong kỷ nguyên số. Trong đó, việc chuyển đổi số báo chí; tăng cường vai trò của công nghệ là những giải pháp hàng đầu thu hút thêm lượng truy cập, giữ chân độc giả, tăng doanh thu quảng cáo và phát triển thêm các mảng doanh thu khác.

Bên cạnh những ý kiến của những diễn giả, nhà quản lý báo chí, nhà báo giàu kinh nghiệm, sinh viên của các trường Đại học tham dự cũng đưa ra những câu hỏi, những chia sẻ về kỹ năng nghiệp vụ làm báo trong kỷ nguyên số. Điều này cho thấy, thế hệ trẻ hiện nay luôn có tinh thần cầu tiến, chủ động trau dồi kiến thức để ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động báo chí truyền thông.

Minh Ngọc