Nhiều cơ hội xuất khẩu chính ngạch cho thanh long Việt Nam

Tại Diễn đàn, ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, việc xuất khẩu thanh long vào Trung Quốc (thị trường chính nhập khẩu thanh long của Việt Nam) đang gặp nhiều khó khăn tại các cửa khẩu do chính sách “Zero COVID” của nước này. Với gần 300.000 tấn thanh long vào vụ thu hoạch, nhiều địa phương đang loay hoay tìm đầu ra cho sản phẩm này.

Mở rộng thị trường, tìm về nội địa

Ông Phan Văn Tấn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bình Thuận cho biết, 3 tháng đầu năm là thời điểm địa phương tập trung nhân lực, nguồn lực để sản xuất, tiêu thụ, vận chuyển, chế biến thanh long. Dự kiến, trong quý I/2022, tỉnh có hơn 100.000 tấn thanh long cần tiêu thụ. “Do Trung Quốc đóng biên nên các thương lái đang thu mua chậm, thậm chí một số nơi ngừng thu mua thanh long. Do việc thông quan ở các cửa khẩu phía bắc bị đình trệ, giá thanh long giảm khá sâu, có nơi còn 2.000-4.000 đồng/kg”, ông Tấn nêu thực tế.

Theo ông Nguyễn Khắc Huy, Giám đốc Công ty Hoàng Phát Fruit, phía Trung Quốc đã nhiều lần cảnh báo Việt Nam về việc nên xuất khẩu thanh long theo đường chính ngạch. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam không nghe theo khuyến cáo và chỉ xuất đi đường bộ chứ không xuất theo đường biển. Từ đó dẫn tới việc khó khăn trong xuất khẩu thanh long hiện nay do Trung Quốc thực hiện “Zero COVID”.

Ông Nguyễn Khắc Huy khuyến cáo, các doanh nghiệp cần giải quyết vấn đề thiếu vỏ container để chuyển qua hình thức xuất khẩu qua đường biển; khắc phục vấn đề có virus SARS-CoV-2 trên quả thanh long và các thùng hàng.

Về vấn đề này, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản đề nghị các cơ quan, địa phương thông tin, khuyến cáo đến các hộ nuôi trồng, nhà vườn, hợp tác xã, các doanh nghiệp tạm thời dừng đưa hàng hoá lên cửa khẩu biên giới. Đồng thời chủ động nắm bắt thông tin để điều tiết hợp lý lượng nông sản xuất khẩu qua các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn, Quảng Ninh sang Trung Quốc (nhất là một số cửa khẩu Tân Thanh, Cốc Nam chưa được thông quan trở lại) thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2022. Bên cạnh đó, có kế hoạch, phương án lựa chọn phương thức xuất hàng chính ngạch qua đường biển, đường sắt; có giải pháp hỗ trợ thúc đẩy tiêu thụ đối với hàng hoá phải quay lại tiêu thụ nội địa do không xuất khẩu sang Trung Quốc.

Bà Trần Kim Nga, Giám đốc đối ngoại MM Mega Market cho biết, bắt đầu từ ngày 7/1 đến Tết Nguyên đán, MM Mega Market sẽ triển khai chương trình tiêu thụ sản phẩm thanh long của các tỉnh miền Tây tại 21 trung tâm của MM trên toàn quốc với mức giá bán không lợi nhuận. Thanh long sẽ được dành riêng một khu vực để trưng bày và được bố trí tại nơi có lưu lượng khách hàng nhiều nhất để tiêu thụ. Bên cạnh đó sẽ triển khai chương trình "truck-sell'', bán hàng trên xe tải ngay trong khuôn viên MM để khách hàng dễ dàng tiếp cận.

Nhiều dư địa xuất khẩu

Theo ông Như Nguyễn, Giám đốc Công ty VIEC, Đại diện thương mại Xuất nhập khẩu Hà Lan và Việt Nam, nông sản từ châu Á, trong đó có thanh long được coi là “siêu thực phẩm” ở châu Âu. Ông Nguyễn cho biết, tại Hà Lan, mua thanh long không dễ. Giá thanh long ở siêu thị vào khoảng 260.000 đồng/1 quả 400 g. Sở dĩ có mức giá cao như vậy là do chi phí vận chuyển, logistics từ các vùng trồng.

Hà Lan được xem là cửa ngõ trung chuyển hàng hóa nông sản vào châu Âu. Ngoài Việt Nam, Hà Lan còn nhập khẩu thanh long từ Trung Quốc, Nam Phi, Ecuador và một số thị trường khác. Để đưa được thanh long vào Hà Lan, sản phẩm phải đạt chứng nhận GlobalGAP và khoảng 150 tiêu chuẩn về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Ông Nguyễn đề nghị, cần quảng bá, xúc tiến thương mại hình ảnh thanh long hơn nữa, bởi nhiều người châu Âu chưa biết mua tại đâu. Để nâng cao sức tiêu thụ thanh long, đại diện VIEC gợi ý một số cách chế biến thanh long như sấy khô, chế biến thành tinh bột, hoặc cấp đông hoàn toàn.

Ông Bùi Trung Thướng, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Ấn Độ cho biết: Thị trường Ấn Độ được đánh giá rất tiềm năng đối với nông sản Việt Nam, trong đó có mặt hàng thanh long.

Ông Thướng nhấn mạnh: "Ở Ấn Độ nhu cầu về thanh long rất lớn, quốc gia này nhập khẩu 95% thanh long từ Thái Lan, Malaysia,Việt Nam... Năm 2019-2020, xuất khẩu thanh long từ Việt Nam sang Ấn Độ tăng gần 100% so với năm trước, ở mức hơn 11.000 tấn, kim ngạch 9,86 triệu USD. Năm 2020-2021, kim ngạch xuất khẩu giảm khoảng 25% so với năm trước do tác động của dịch COVID-19. Đáng chú ý, tháng 6 vừa qua, Ấn Độ lần đầu tiên xuất khẩu thanh long sang thị trường UAE, đây sẽ là một thách thức lớn đối với trái thanh long của Việt Nam trong thời gian tới..."

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, thanh long hiện là loại trái cây có lợi thế cạnh tranh cao trong số các loại trái cây ở Việt Nam, đồng thời cũng được xếp vào nhóm mặt hàng trái cây xuất khẩu chủ lực.

Tuy nhiên, hiện nay Trung Quốc cũng đã mở rộng nhiều diện tích trồng thanh long, lợi thế thị phần của thanh long Việt Nam tại thị trường này không còn như trước nữa. Để duy trì việc tiêu thụ thanh long được ổn định, lâu dài, không "đầu voi đuôi chuột", Bộ NN&PTNT sẽ thường xuyên tổ chức các diễn đàn kết nối mở rộng thị trường tiêu thụ thanh long, đặc biệt là tại thị trường nội địa, tránh lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Đỗ Hương