Nhiều định chế tài chính quốc tế 'kiểm định' chất lượng NHCSXH Việt Nam

Mô hình hoạt động phù hợp với thực tiễn

Đoàn cán bộ cấp cao của Hiệp hội các Tổ chức tín dụng châu Á - Thái Bình Dương (APRACA) đã có chuyến tìm hiểu về hoạt động của NHCSXH; tìm hiểu mô hình hoạt động điểm giao dịch xã, công tác ủy thác vốn vay qua 4 tổ chức hội, đoàn thể và hoạt động của Tổ tiết kiệm và vay vốn cũng như phương thức chuyển tải và quản lý vốn vay của NHCSXH.

Sau chuyến đi thực tế, đoàn đã có đánh giá tích cực về mô hình hoạt động của NHCSXH.

Bà Gouri Krishna, Tổng Giám đốc tổ chức Basix consulting (Ấn Độ) thành viên đoàn công tác cho rằng thực hiện giao dịch tại điểm giao dịch xã thông qua chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội và Tổ tiết kiệm và vay vốn là một nét đặc thù, riêng có của NHCSXH Việt Nam. Điều này cần được các nước trong Hiệp hội APRACA và các quốc gia có tỉ lệ hộ nghèo cao học hỏi để có thể áp dụng.

Bà Gouri Krishna cũng đánh giá cao mô hình quản lý của hệ thống NHCSXH, cho rằng đây là một mô hình quản lý riêng của hệ thống NHCSXH và của đất nước Việt Nam, phù hợp với thực tiễn. Nhờ đó, các đối tượng thụ hưởng được tạo điều kiện thuận lợi nhất trong việc vay vốn, trả nợ và nắm bắt kịp thời các thông tin về tín dụng chính sách, tiết giảm chi phí, thời gian đi lại khi giao dịch với NHCSXH.

Thăm các hộ mô hình giảm nghèo hiệu quả ở huyện Đông Anh (Hà Nội), TS. Prasun Kumar Das (Tổng Thư ký Hiệp hội APRACA) nhận xét việc NHCSXH cho vay hộ nghèo là hết sức hiệu quả. Những chương trình tín dụng chính sách mà NHCSXH Việt Nam đang triển khai là kênh tín dụng giúp hộ nghèo có điều kiện cải thiện cuộc sống, thoát nghèo, nâng cao dân trí. Nhờ đó, vị thế của người nghèo tại Việt Nam đã được nâng cao.

TS. Prasun Kumar Das nhận định với 6,7 triệu người gửi tiết kiệm thường xuyên, NHCSXH đang là tổ chức có khả năng huy động tiết kiệm hiệu quả nhất trong số các đơn vị chủ chốt cung cấp dịch vụ tài chính vi mô với 70% thị phần. Điều này có được nhờ vào phương pháp tiếp cận khách hàng rất đặc thù của ngân hàng. NHCSXH đã tạo ra một hệ thống cung cấp tín dụng và thu nợ hiệu quả, làm giảm chi phí giao dịch cho khách hàng và bản thân ngân hàng đồng thời đạt được mức độ bao phủ ấn tượng đến tận cấp xã.

Cũng theo TS. Prasun Kumar Das, trong chương trình xóa đói nghèo mà Chính phủ Việt Nam đã theo đuổi một cách kiên định và thống nhất, NHCSXH đã đóng vai trò đáng kể. Đây là lý do chính đưa Việt Nam đạt được thành tựu xóa đói, giảm nghèo nhanh nhất khu vực.

NHCSXH -nhà cung cấp tài chính vi mô lớn nhất Việt Nam và châu Á

Luôn dành sự quan tâm, theo dõi hoạt động của NHCSXH Việt Nam, mặc dù thời kỳ đầu, Ngân hàng Thế giới (WB) đã có những hoài nghi về vai trò của NHCSXH. Nhưng sau khi chứng kiến sự phát triển của NHCSXH, định chế tài chính lớn nhất thế giới này đã có những nghiên cứu và ghi nhận thành công mô hình hoạt động của NHCSXH.

Ngay từ năm 2009, trong báo cáo có tiêu đề "Việt Nam: Phát triển chiến lược toàn diện nhằm mở rộng sự tiếp cận của người nghèo có thu nhập thấp đối với các dịch vụ tài chính vi mô",  WB cho rằng mức lãi suất được trợ giá (ưu đãi) cộng với thị trường mục tiêu của NHCSXH làm hạn chế khả năng của các định chế tài chính vi mô khác phục vụ các đối tượng nghèo nhất. Vì vậy, NHCSXH  không có tiềm lực để mở rộng cho vay người nghèo.

Sau đó, từ năm 2018, WB đã có báo cáo đánh giá về hiệu quả hoạt động của NHCSXH.

Theo báo cáo của WB, NHCSXH đã cơ bản đạt được những mục tiêu đề ra trong chiến lược phát triển giai đoạn 2011 - 2020 là đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ và thực sự hướng tới một môi trường đa dạng sản phẩm hơn. NHCSXH đã có một bộ sản phẩm với hơn 20 chương trình tín dụng cho các loại nhu cầu vay khác nhau, được cung cấp ở mức lãi suất ưu đãi hoặc lãi suất gần với thị trường. Tín dụng là sản phẩm chính của NHCSXH, nhưng tiết kiệm đang tăng dần từ mức thấp đến mức đáng kể. Từ đó, báo cáo của WB đã nhận định "NHCSXH là nhà cung cấp tài chính vi mô lớn nhất Việt Nam và châu Á".

Đại diện WB tại Việt Nam, ông Alwaleed Fareed Alatabani - chuyên gia trưởng thị trường tài chính ghi nhận: "Việt Nam đã nghiên cứu kỹ kinh nghiệm của các nước trên thế giới và tìm ra hướng đi riêng phù hợp với văn hóa, lịch sử và cấu trúc xã hội Việt Nam. Đó là thiết lập được mối quan hệ lãnh đạo, chỉ đạo và đối tác chặt chẽ giữa cấp ủy Đảng, chính quyền với NHCSXH và các tổ chức chính trị - xã hội và từ Trung ương đến địa phương trong việc cung cấp, giám sát tín dụng".

Thành công của việc triển khai tín dụng chính sách xã hội ở Việt Nam đã góp phần vào việc Việt Nam sớm đạt được các mục tiêu thiên niên kỷ trước thời hạn.

Với những kết quả đạt được trong quản lý và vận hành của NHCSXH, Ngân hàng Thế giới đánh giá NHCSXH là nhà cung cấp tài chính vi mô hàng đầu tại Việt Nam. Hoạt động của NHCSXH là những kinh nghiệm và bài học quý cho các chính phủ các nước khác./.