Áp thuế linh hoạt, bám sát giá xăng dầu thế giới, góp phần ổn định thị trường xăng dầu trong nước

Tại dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2023, Bộ Tài chính cho biết: Việc áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2023 sẽ được căn cứ theo mức giá dầu thô thế giới tại mỗi thời điểm điều chỉnh mức thuế và được điều chỉnh linh hoạt định kỳ 3 tháng/1 lần. Theo đó, mức độ tác động cụ thể đến thu NSNN sẽ tùy thuộc vào mức giá dầu thô thế giới tại mỗi thời điểm điều chỉnh mức thuế, cụ thể:

+ Kịch bản 1: Trường hợp tại thời điểm điều chỉnh, giá dầu thô thế giới từ 70 USD/thùng trở xuống thì áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bằng mức thuế quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14. Thực hiện theo kịch bản này sẽ không làm giảm thu NSNN. Khi đó, dự kiến số thu thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bình quân 1 tháng là 5.130,8 tỷ đồng/tháng; tổng thu NSNN bình quân 1 tháng (bao gồm cả thuế BVMT, thuế GTGT) là 5.643,8 tỷ đồng/tháng.

+ Kịch bản 2: Trường hợp tại thời điểm điều chỉnh, giá dầu thô thế giới từ trên 70 USD/thùng đến dưới 80 USD/thùng thì áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bằng 75% mức thuế quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14, tương đương giảm 25%. Khi đó, dự kiến số thu thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bình quân 1 tháng giảm khoảng 1.282,7 tỷ đồng/tháng, tác động làm số thu NSNN bình quân 1 tháng (bao gồm cả thuế BVMT, thuế GTGT) giảm khoảng 1.411 tỷ đồng/tháng.

+ Kịch bản 3: Trường hợp tại thời điểm điều chỉnh giá dầu thô thế giới từ 80 USD/thùng đến dưới 100 USD/thùng thì áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bằng 50% mức thuế quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14, tương đương giảm 50%). Khi đó, dự kiến số thu thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bình quân 1 tháng giảm khoảng 2.565,4 tỷ đồng/tháng, tác động làm số thu NSNN bình quân 1 tháng (bao gồm cả thuế BVMT, thuế GTGT) giảm khoảng 2.821,9 tỷ đồng/tháng.

+ Kịch bản 4: Trường hợp tại thời điểm điều chỉnh giá dầu thô thế giới từ 100 USD/thùng trở lên thì áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bằng mức sàn trong khung thuế. Khi đó, dự kiến số thu thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bình quân 1 tháng giảm khoảng 3.838,7 tỷ đồng/tháng, tác động làm số thu NSNN bình quân 1 tháng (bao gồm cả thuế BVMT, thuế GTGT) giảm khoảng 4.222,6 tỷ đồng/tháng.

Việc xác định giá dầu thô thế giới để áp dụng mức thuế BVMT theo nguyên tắc bình quân 10 ngày trước khi điều chỉnh mức thuế gần nhất chưa đảm bảo phù hợp với thời gian áp dụng mức thuế cụ thể là 3 tháng, chưa phù hợp với việc xu hướng biến động giá dầu thô thế giới. Tuy nhiên, việc lấy giá dầu thô thế giới 10 ngày gần nhất trước khi điều chỉnh mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn 02 ngày sẽ đảm bảo sát với giá dầu thô nhất và thuận lợi cho công tác theo dõi, xác định giá.

Tác động tích cực

Theo Bộ Tài chính, tác động tích cực của Nghị quyết là đảm bảo việc áp dụng mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn được kịp thời, linh hoạt, phù hợp với thực tế, từ đó góp phần ổn định giá xăng dầu trong nước trong năm 2023 trước bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn.

Thuế BVMT là loại thuế gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường, nên chi phí thuế BVMT sẽ được chuyển vào giá thành sản phẩm, hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế và người tiêu dùng là người cuối cùng chịu thuế BVMT. Việc áp dụng mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn kịp thời, linh hoạt, bám sát giá xăng dầu thế giới sẽ góp phần điều chỉnh hợp lý chi phí thuế trong chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức do Bộ Tài chính xác định và thông báo hàng năm để Bộ Công Thương áp dụng trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu giá bán lẻ xăng dầu (khi giá dầu thô tăng, mức thuế BVMT giảm, từ đó giảm chi phí thuế, giảm giá bán lẻ xăng dầu và ngược lại), từ đó góp phần ổn định thị trường xăng dầu trong nước.

Đồng thời góp phần đảm bảo chia sẻ hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Việc áp dụng mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn linh hoạt, phù hợp với biến động của giá dầu thô thế giới sẽ đảm bảo hài hòa trong việc huy động nguồn thu thuế cho NSNN khi mức giá dầu thô xuống thấp và chia sẻ lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân khi mức giá dầu thô tăng cao.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.

Lan Phương