Phải có những giải pháp thật thiết thực để chấn hưng văn hoá

Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị phải tìm ra những giải pháp cụ thể, phù hợp để xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng đời sống văn hóa. Ảnh: VGP/Đình Nam

Phát biểu chỉ đạo, định hướng tại Hội nghị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh Hội nghị cần tiếp tục quán triệt sâu sắc ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò văn hóa trong sự phát triển nhanh, bền vững đất nước; tìm ra những giải pháp cụ thể, phù hợp để tạo chuyển biến căn bản trong nhận thức về văn hóa; chuyển hóa nhận thức thành hành động; đưa phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa phát triển sâu rộng, thực chất…

Nghiên cứu, thảo luận, làm rõ những thành tựu, hạn chế trong việc thể chế hóa, cụ thể hóa đường lối, chủ trương phát triển của Đảng thành hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách đồng bộ, khả thi, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để khơi dậy tinh thần cống hiến, đổi mới sáng tạo của nhân dân, đặc biệt đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ.

Cùng với đó phải tìm ra những giải pháp cụ thể, phù hợp để xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng đời sống văn hóa, nhất là môi trường văn hóa đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, trọng tâm là văn hóa ứng xử lành mạnh, phát huy giá trị tích cực của thuần phong mỹ tục của gia đình, cộng đồng và xã hội; chú trọng bảo vệ, phát huy di sản văn hóa dân tộc, phát triển một số lĩnh vực văn hóa, phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng thị trường văn hóa, phát huy vai trò truyền thông, chủ động hội nhập, hợp tác và giao lưu quốc tế.

Các đại biểu cần thảo luận về giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa và đội ngũ văn nghệ sĩ, tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ phát triển văn hóa Việt Nam trong thời kỳ mới của đất nước.

Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng đã trình bày một số nội dung trọng tâm của Chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam đến năm 2030 (Chiến lược) về quan điểm, mục tiêu, giải pháp nhằm phát huy mọi tiềm năng, nguồn lực, tạo động lực cho văn hóa phát triển theo hướng hiện đại, hội nhập.

Chiến lược cũng đề ra các mục tiêu cụ thể đến năm 2030 có 100% đơn vị hành chính cấp tỉnh đủ 3 loại hình thiết chế văn hóa; 100% đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có Trung tâm Văn hóa-Thể thao; 95% di tích quốc gia đặc biệt và khoảng 70% di tích quốc gia được tu bổ, tôn tạo; khoảng 70% số di sản trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được xây dựng đề án, chương trình bảo vệ và phát huy giá trị; 5 di sản được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) ghi danh theo các Công ước của UNESCO.

Hằng năm có từ 10-15 công trình nghiên cứu lý luận phê bình văn hóa, nghệ thuật chất lượng được công bố; có 2 tác giả đạt giải thưởng văn học ASEAN và khoảng 20-30 tác phẩm, công trình văn hóa, văn học nghệ thuật về lịch sử dân tộc, lịch sử đấu tranh cách mạng và công cuộc đổi mới của đất nước.

Giá trị gia tăng của các ngành công nghiệp văn hóa, nhất là các ngành điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, du lịch văn hóa, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm, quảng cáo đóng góp 7% GDP; mức tăng trưởng giá trị gia tăng hàng năm trung bình đạt 7%. Tăng mức đầu tư cho văn hóa tối thiểu 2% tổng chi ngân sách hằng năm.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Chúng ta phải có những giải pháp thật thiết thực để chấn hưng văn hoá với một sự thôi thúc, vừa cấp bách, vừa kiên trì, dài hơi. Ảnh: VGP/Đình Nam

Tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, nhiều năm nay những người làm công tác quản lý văn hoá, giới văn nghệ sĩ, đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân trông đợi có một hội nghị toàn quốc nhìn nhận lại vai trò của văn hoá, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng những thành quả đã đạt được, cũng như thiếu sót để thống nhất nhận thức, quan điểm, hành động nhằm chấn hưng và phát triển văn hoá dân tộc.

Toàn xã hội, toàn thể nhân dân Việt Nam, dù làm gì, ở đâu, dân tộc nào, tín ngưỡng, tôn giáo nào, ở trong nước hay nước ngoài đều sẽ được truyền cảm hứng, trách nhiệm và niềm tin để văn hoá nước nhà phát triển rực rỡ hơn, đất nước phát triển nhanh và bền vững hơn. Tinh thần đó sẽ thường xuyên được nhắc lại, được cập nhật.

Với nhiều nội dung, nhiều công việc phải làm thường xuyên, liên tục, Phó Thủ tướng nêu một vài điểm để trong quá trình triển khai Chiến lược phát triển văn hoá thời gian tới.

Trước hết, chúng ta phải tiếp tục nâng cao nhận thức về văn hoá, khắc phục tình trạng “dù đã nói quán triệt đầy đủ các nghị quyết, chủ trương, chỉ thị văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về văn hoá nhưng quá trình thực hiện còn yếu kém hay hạn chế về nguồn lực”, thể hiện ở thời lượng, thời gian lãnh đạo dành cho công tác văn hoá, nguồn lực, con người làm văn hoá.

Theo Phó Thủ tướng, nhiều nơi, do sức ép về tăng trưởng trong khi công tác văn hoá, xã hội về ngắn hạn không làm ra tiền nên chưa được đặt ngang bằng với kinh tế. Không giống như xây một cây cầu, làm một con đường cao tốc có thể thấy ngay kết quả sau một vài năm, có những vấn đề văn hoá, xã hội phải sau nhiều năm, nhiều chục năm mới có kết quả. Tương tự, có những vấn đề về phát triển kinh tế, kỹ thuật nếu quyết định sai thì thấy ngay hậu quả, xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân nhưng nhiều vấn đề về văn hoá, xã hội chỉ bộc lộ sau một thời gian dài.

Trong giải quyết các vấn đề văn hoá, xã hội, ý kiến của các chuyên gia, nhà nghiên cứu, người hoạt động thực tiễn lâu năm chưa được tôn trọng đúng mức, dẫn đến việc ra những quyết định chưa đúng của người có trách nhiệm, cũng như sự mai một, hụt hẫng của đội ngũ, chuyên gia, nhà nghiên cứu về văn hoá.

Phó Thủ tướng cho biết các tổ chức quốc tế gần đây khi nói đến khái niệm phát triển bền vững không chỉ đề cập đến bảo vệ môi trường, bảo đảm công bằng xã hội, phát triển bao trùm mà còn bao hàm cả văn hoá, xã hội. Bởi một đất nước chỉ chú ý đến phát triển kinh tế mà không chú ý đến môi trường sẽ phải mất thành quả phát triển của nhiều chục năm mới khắc phục được, còn các vấn đề văn hoá xã hội thì thậm chí phải mất nhiều thế hệ.

“Khi đã nhận thức rõ những vấn đề mang tính sống còn đối với đất nước, dân tộc thì chắc chắn chúng ta sẽ tìm mọi cách thực hiện, dồn mọi nguồn lực cả về thời gian, tiền bạc, công sức để làm cho bằng được”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh và cho rằng cần nhìn nhận đúng những thành quả chúng ta đã đạt được trong lĩnh vực văn hoá, xã hội gắn với chính trị, kinh tế, luật pháp, con người... Thời gian qua, những kết quả đó đã góp phần làm cho “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế như ngày hôm nay”.

Theo Phó Thủ tướng, đất nước ta có nền văn hiến rực rỡ hàng nghìn năm, chiến thắng biết bao thiên tai, địch hoạ. Đó là bản sắc của dân tộc. Vì vậy, những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống trong xã hội như chạy theo đồng tiền, chỉ lo cho bản thân mình…, những bất cập đang tồn tại không phải là đặc tính của con người Việt Nam.

Chúng ta phải có những giải pháp thật thiết thực để chấn hưng văn hoá với một sự thôi thúc, vừa cấp bách, vừa kiên trì, dài hơi, nhấn mạnh điều này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng việc thực hiện Chiến lược phải góp phần khơi dậy khát vọng toàn dân tộc trong phát triển, chống được tụt hậu, tiếp tục tạo ra những xung lực mới, phát huy toàn bộ sáng tạo, sức mạnh toàn dân để đất nước phát triển nhanh hơn, bền vững hơn.

Trong kỷ nguyên mới của khoa học, công nghệ, hội nhập sâu rộng,… văn hoá Việt Nam tiếp thu những giá trị tốt đẹp của nhân loại, giữ gìn bản sắc nhưng cũng cần mạnh dạn thay đổi, điều chỉnh những biểu hiện không còn phù hợp.

Ảnh: VGP/Đình Nam

Dẫn lại lời dạy của Bác Hồ, văn hóa là tất cả mọi sự sáng tạo, phát minh của con người, Phó Thủ tướng cho rằng phải tạo ra một xã hội, một môi trường cổ vũ, tôn vinh, phát huy được cái mới, tôn trọng các ý kiến khác, thậm chí khác biệt nhưng không đi ngược lại lợi ích của dân tộc, đất nước. "Khi tạo được môi trường, tất cả mọi tài năng được phát huy, được bừng nở, tôn vinh cái mới, chắc chắn chúng ta sẽ có thể phát triển nhanh hơn", Phó Thủ tướng nói.

Về xây dựng con người, Phó Thủ tướng nêu rõ mối quan hệ giữa con người và văn hóa, trong đó phải nhắc đến vai trò quan trọng của đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục trên tinh thần cầu thị và kiên trì. Cùng với đó là văn hóa làm gương, trước hết mỗi cán bộ, đảng viên, người làm văn hóa từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài... phải phấn đấu thành những tấm gương về văn hóa.

Phó Thủ tướng mong muốn tất cả các cấp, ngành, bằng hành động cụ thể để chú trọng hơn và dành nhiều thời gian, nguồn lực hơn cho văn hóa; lắng nghe ý kiến của những người nghiên cứu và những người hoạt động thực tiễn, người có kinh nghiệm trước khi đưa ra các quyết định, bởi văn hóa có trong mọi lĩnh vực đời sống.

Các cấp, ngành, địa phương cùng với Bộ VHTT&DL cần có nhiều hoạt động, chương trình thiết thực, chắc chắn, từng bước một, lan tỏa tinh thần, đề cao giá trị, truyền thống của dân tộc Việt Nam, tự hào, tự tôn dân tộc, để xây dựng đất nước phát triển phồn vinh vì hạnh phúc của nhân dân; để nền văn hóa Việt Nam bừng sáng, hòa vào dòng chảy văn minh nhân loại.

Đình Nam-Thiện Tâm