Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Học viện Chính trị và Hành chính Quốc gia Lào

Tại đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu chính sách với chủ đề: Kế thừa tình hữu nghị vĩ đại, vun đắp quan hệ đoàn kết đặc biệt, củng cố hợp tác toàn diện và đẩy mạnh gắn kết chiến lược Việt Nam - Lào trong giai đoạn mới. Cổng Thông tin điện tử Chính phủ trân trọng giới thiệu toàn văn Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm:

"Kính thưa đồng chí Thoong-lun Xi-xu-lít, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Chủ tịch nước Cộng hoà Dân chủ nhân dân Lào,

Thưa các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước Lào, các đồng chí trong Đoàn Việt Nam,

Thưa các thầy cô giáo, cán bộ, học viên Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào,

Thưa các bạn Lào và Việt Nam,

Tôi cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam rất vui mừng và xúc động được trở lại đất nước Lào anh em tươi đẹp; đến thăm, gặp gỡ và phát biểu tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào. Tôi chân thành cảm ơn đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Thongloun Sisoulith và lãnh đạo Đảng, Nhà nước Lào đã dành cho chúng tôi sự đón tiếp chu đáo, nồng hậu, thắm tình đồng chí, anh em.

Nhân dịp trọng đại kỷ niệm 50 năm Quốc khánh nước Cộng hoà Dân chủ nhân dân Lào, thay mặt Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam, tôi gửi tới Đảng, Nhà nước và Nhân dân các dân tộc Lào anh em lời chúc mừng nồng nhiệt nhất. Chúng tôi vô cùng vui mừng, phấn khởi và tự hào trước những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà đất nước Lào anh em đã đạt được trong suốt 50 năm xây dựng và phát triển Nhà nước Dân chủ nhân dân.

Tôi nhiệt liệt chúc mừng Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập. Với lịch sử 30 năm hình thành và phát triển, Học viện đã trở thành cái nôi đào tạo, bồi dưỡng lý luận, chính trị và hành chính cho nhiều cán bộ lãnh đạo, quản lý trong bộ máy của Đảng và Nhà nước Lào, những người gánh vác trọng trách trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước Lào.

Chủ đề tôi trao đổi với các bạn hôm nay là: Kế thừa tình hữu nghị vĩ đại, vun đắp quan hệ đoàn kết đặc biệt, củng cố hợp tác toàn diện và đẩy mạnh gắn kết chiến lược Việt Nam - Lào trong giai đoạn mới.

Thưa các đồng chí và các bạn,

I- Địa lý, lịch sử và cùng chí hướng, chung khát vọng của hai dân tộc

Việt Nam và Lào là hai quốc gia láng giềng cùng chí hướng, chung khát vọng, chung không gian sinh tồn và phát triển. Địa lý là điểm xuất phát của mối gắn kết tự nhiên, là nơi "tối lửa tắt đèn có nhau", là nơi cùng nghe chung tiếng gà gáy, chung bát cơm, hạt muối. Trong bao thế kỷ, nhân dân hai nước đã cùng trải qua những thử thách lớn của lịch sử, cùng đương đầu với sự khắc nghiệt của thiên nhiên để tồn tại, cùng bị thực dân, đế quốc xâm lược, cùng bị chia cắt, kìm kẹp, áp bức, cùng đứng trước áp lực sống còn hoặc đoàn kết để chiến thắng hoặc lần lượt bị khuất phục. Và điều rất đặc biệt, rất riêng đó là Đảng Cộng sản Đông Dương ra đời năm 1930 để lãnh đạo phong trào cách mạng ở Việt Nam, Lào và Campuchia.

Trong hoàn cảnh đó, đoàn kết đặc biệt Việt - Lào là lựa chọn duy nhất đúng, là một tất yếu lịch sử mang tính chiến lược sống còn. Hai dân tộc nhận ra rằng: "Muốn tồn tại và phát triển thì phải đứng bên nhau".

Trên dải Trường Sơn hùng vĩ, Nhân dân hai nước, các đơn vị bộ đội, công an Lào và Việt Nam đã dựa lưng vào nhau, che chở cho nhau để chiến đấu và chiến thắng. Con đường chiến lược xuyên Trường Sơn, uốn lượn qua hai nước là đường sống, đường thắng lợi, là biểu tượng của liên minh chiến đấu keo sơn, gắn bó, tin cậy lẫn nhau.

Có thể nói, trong suốt các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, Việt Nam khó có thể giành thắng lợi nếu thiếu chỗ dựa, chỗ đứng chân, sự phối hợp chiến lược của Lào. Cách mạng Lào khó có thể giành chiến thắng nếu thiếu sự hỗ trợ to lớn, toàn diện, vô tư của Việt Nam. Đó là liên minh chiến đấu tự nhiên, là "cộng sinh chiến lược" trong quan hệ quốc tế. Máu của người Việt, người Lào cùng tô thắm lá cờ chiến thắng của hai nước.

Chính vì vậy, quan hệ Việt - Lào được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Kay-sỏn Phôm-vi-hản, Chủ tịch Xu-pha-nu-vông và các thế hệ lãnh đạo hai Đảng, hai Nhà nước dày công vun đắp, đã trở thành mối quan hệ đặc biệt, trong sáng, thuỷ chung hiếm có trong lịch sử, là tài sản chung vô giá của hai dân tộc Việt - Lào anh em.

II- Tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt - chất kết dính chiến lược

Qua thực tiễn đấu tranh cách mạng, chúng ta có thể tự hào khẳng định "tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, trong sáng, thuỷ chung, hợp tác toàn diện, gắn kết chiến lược" được kết tinh từ lịch sử đấu tranh cách mạng đầy hy sinh, chia sẻ, cùng nhau vượt qua hiểm nguy, gian nan thử thách. "Vĩ đại" vì đó là tình cảm được hun đúc qua thử thách lớn nhất: Chiến tranh, mất mát, xương máu. "Đặc biệt" vì đó là tình đoàn kết thuỷ chung trong sáng của những người chung ý chí, chung chiến hào, chung lợi ích với tâm niệm: "Giúp bạn là tự giúp mình", "thắng lợi của bạn là thắng lợi của mình". "Trong sáng" vì hai Đảng, hai Nhà nước luôn luôn đặt lợi ích của sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước lên trên hết và là điều kiện tiên quyết trong giải quyết các vấn đề song phương. Một điều cần khẳng định là: Đoàn kết gắn bó keo sơn chính là mạch nguồn của quan hệ Việt - Lào. Không có mạch nguồn kết dính đó, chúng ta sẽ chỉ là hai quốc gia láng giềng "đứng cạnh nhau". Có chất kết dính "đoàn kết", chúng ta trở thành hai dân tộc "đứng cùng nhau", "kề vai sát cánh" trong các chặng đường phát triển.

III- Từ hợp tác đến gắn kết: Yêu cầu mới của thời đại

Thưa các đồng chí, các bạn,

Thế giới đang thay đổi nhanh chóng: Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; chuyển dịch chuỗi cung ứng; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; các vấn đề an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, khủng hoảng năng lượng, tài chính... Trong bối cảnh ấy, nếu chúng ta chỉ "hợp tác" thì chưa đủ, chúng ta phải nâng tầm từ hợp tác lên "gắn kết" vì gắn kết mang tính chiến lược, có thiết kế tổng thể, có phân vai, có bổ sung lẫn nhau.

Tôi muốn nhấn mạnh tới ba hướng gắn kết: (1) Gắn kết song phương: Việt Nam - Lào cần gắn kết chiến lược về tầm nhìn phát triển; gắn kết không gian và hạ tầng, các hành lang kinh tế, logistics, năng lượng, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số. (2) Gắn kết tiểu vùng, đặc biệt là ba nước Đông Dương. Quan hệ Việt - Lào càng chặt chẽ thì khối đoàn kết ba nước Đông Dương càng bền vững, ba nước Đông Dương càng đoàn kết thì ASEAN càng thống nhất, vững mạnh. (3) Gắn kết khu vực và quốc tế: Việt Nam và Lào cùng trong ASEAN, cùng tham gia nhiều cơ chế hợp tác tiểu vùng, khu vực, quốc tế, do vậy cần phát huy thế mạnh bổ sung lẫn nhau, chúng ta không chỉ tự mạnh lên, mà còn góp phần làm ASEAN mạnh hơn, khu vực Đông Nam Á ổn định và phát triển hơn.

Như vậy, tình đoàn kết đặc biệt Việt - Lào không chỉ là tài sản của hai dân tộc, mà còn là một trụ cột ổn định cho cả tiểu vùng sông Mekong, cho ASEAN, cho hoà bình, hợp tác, phát triển ở khu vực và thế giới.

IV- Những nền tảng chiến lược cần tiếp tục kế thừa và phát triển

Để kế thừa tình hữu nghị vĩ đại, vun đắp quan hệ đoàn kết đặc biệt, củng cố hợp tác toàn diện và đẩy mạnh gắn kết chiến lược Việt Nam - Lào trong giai đoạn mới, theo tôi, chúng ta cần kiên định một số nền tảng chiến lược.

Thứ nhất: Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Hai Đảng đều lựa chọn con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Nhân dân là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, động lực của phát triển, Nhân dân là trên hết và trước hết.

Trong bối cảnh thế giới có nhiều xu hướng, mô hình, học thuyết khác nhau, Việt Nam và Lào càng cần chia sẻ, trao đổi, bổ sung, làm sáng tỏ hơn con đường mà chúng ta đã chọn trên cơ sở thực tiễn sinh động của mỗi nước. Cùng chia sẻ những thành công và bài học kinh nghiệm khi áp dụng, vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn. Chúng ta tăng cường trao đổi về công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đổi mới mô hình tăng trưởng; quản trị phát triển, quản trị rủi ro, quản trị các nguồn lực.

Thứ hai: Cùng nhau xây dựng đường biên giới hoà bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển.

Đường biên giới Việt - Lào đã được phân định, cắm mốc. Song biên giới hai nước cần trở thành nhịp cầu hữu nghị, là cầu nối giữa các cộng đồng dân cư hai nước, cầu nối giữa các hành lang kinh tế, cầu nối giữa các không gian phát triển xanh, bền vững, hài hoà với thiên nhiên. Mục tiêu xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác cùng phát triển vừa là yêu cầu an ninh - quốc phòng, vừa là cơ hội phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội của hai nước.

Ở đây, tình đoàn kết đặc biệt là "lá chắn mềm" nhưng cực kỳ bền vững: Khi lòng tin chiến lược vững chắc, thì mọi âm mưu chia rẽ, lôi kéo, lợi dụng đều thất bại. Khi Nhân dân hai bên biên giới coi nhau như đồng chí, anh em, bạn bè, đối tác tin cậy, thì biên giới trở thành vành đai hợp tác, vành đai phát triển, sợi dây thắt chặt tình đoàn kết.

Thứ ba: Bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau về nguồn lực, tài nguyên và không gian phát triển.

Với tầm nhìn phát triển, chúng ta thấy: Lào có lợi thế vị trí trung tâm trên đất liền, tiềm năng lớn về tài nguyên thiên nhiên, không gian phát triển xanh; Việt Nam có lợi thế bờ biển dài, cửa ngõ ra biển của tiểu vùng sông Mekong rộng lớn, lực lượng lao động hùng hậu, kinh tế đa dạng, hội nhập sâu với khu vực và thế giới. Nếu chỉ phát triển từng nước một cách riêng lẻ, chúng ta sẽ tự thu hẹp không gian phát triển của chính mình. Nhưng nếu bổ sung và liên kết nguồn lực, thì nhiều lợi thế chung sẽ hình thành, tối ưu hoá được các nguồn lực để phục vụ phát triển nhanh, bền vững. Hàng hoá, hành khách của Lào có thể ra biển nhanh hơn qua các cảng biển, cửa khẩu của Việt Nam; nguồn điện, năng lượng tái tạo của Lào có thể kết nối với lưới điện khu vực qua Việt Nam; các hành lang kinh tế Đông - Tây, Bắc - Nam có thể trở thành trục liên kết chiến lược, mở rộng không gian phát triển cho cả hai nước. Ở đây, không chỉ là các dự án, công trình cụ thể mà vấn đề cốt lõi là hai nước phải cùng nhau thiết kế "bản đồ gắn kết chiến lược" về không gian phát triển, gắn kết chặt chẽ quy hoạch, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của mỗi bên.

(Trong giai đoạn 2021 - 2025 Việt Nam đã giúp Lào thực hiện 25 dự án với số vốn viện trợ khoảng 4.000 tỉ đồng gồm 6 dự án về giáo dục - đào tạo; 3 dự án về lĩnh vực y tế; 4 dự án về khoa học và công nghệ; 6 dự án về các lĩnh vực khác. Tại Lào, Việt Nam có 276 dự án với số vốn đăng ký hơn 6 tỉ USD).

V- Gắn kết về trí tuệ, lý luận và đào tạo nguồn nhân lực

Thưa các đồng chí, các bạn,

Chúng ta đang ở nơi đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ hành chính, công chức, những người "cầm lái" hệ thống quản trị quốc gia. Đối với Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào và các cơ sở đào tạo của Việt Nam, tôi muốn nhấn mạnh yếu tố gắn kết về trí tuệ, lý luận và nguồn nhân lực.

Thứ nhất: Gắn kết về lý luận và khoa học hành chính: Thế giới thay đổi, mô hình quản trị nhà nước cũng thay đổi, nhà nước phải linh hoạt hơn, minh bạch hơn, số hoá hơn; phải vừa kiến tạo phát triển, vừa bảo đảm công bằng xã hội; phải vừa giữ vững ổn định chính trị, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam và Lào cần chia sẻ sâu sắc hơn kinh nghiệm xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, kinh nghiệm cải cách hành chính, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, kinh nghiệm quản lý tài chính công, quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường, quản trị đô thị, nông thôn, phát triển vùng sâu, vùng xa.

Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào, các học viện, trường Đảng, trường chính trị, đại học của Lào và Việt Nam tiếp tục xây dựng các chương trình liên kết nghiên cứu, đào tạo các khoá bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp chiến lược; các chương trình đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, hình thành các nhóm nghiên cứu chung về cải cách hành chính, chuyển đổi số trong quản trị công, quản trị phát triển bền vững.

Thứ hai: Gắn kết về đào tạo cán bộ và bồi dưỡng thế hệ trẻ: Tình đoàn kết đặc biệt Việt - Lào muốn bền vững thì phải được "truyền lửa" sang thế hệ trẻ, sang lớp cán bộ, công chức mới. Những cán bộ đang ngồi trong giảng đường hôm nay sẽ là người hoạch định và thực thi chính sách ngày mai, hiểu biết của các bạn về quan hệ Việt - Lào sẽ vun đắp, giữ gìn quan hệ hai nước trong tương lai. Vì vậy, chúng ta cần tăng cường các chương trình trao đổi học viên, giảng viên giữa Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào với các cơ sở đào tạo của Việt Nam; làm sinh động hơn lịch sử mối quan hệ gắn bó keo sơn, chí cốt, thuỷ chung, trong sáng của hai dân tộc trong chương trình giáo dục các cấp, trong các công trình văn hoá, tác phẩm nghệ thuật của hai nước, tăng cường tổ chức diễn đàn thanh niên, các lớp bồi dưỡng chung về quản trị nhà nước, về quan hệ quốc tế, về hội nhập, về phát triển bền vững; khuyến khích các công trình nghiên cứu, luận văn, luận án về quan hệ đặc biệt Việt - Lào, về liên kết phát triển tiểu vùng, về hợp tác Việt - Lào - Campuchia.

Không chỉ học cùng nhau, các bạn trẻ cần sống cùng nhau, làm việc cùng nhau, để tình đoàn kết đặc biệt Việt - Lào trở thành trải nghiệm sống, để đơm hoa kết trái.

(Trong giai đoạn 2021 - 2025 Việt Nam đã tiếp nhận gần 6.000 học sinh, sinh viên Lào. Riêng năm học 2024 - 2025, số lượng lưu học sinh Lào thuộc diện học bổng hai Chính phủ học tập tại Việt Nam là 3.417 sinh viên).

VI- Đoàn kết chiến lược Việt - Lào trong không gian ASEAN và khu vực

Thưa các đồng chí, các bạn,

Việt Nam và Lào không chỉ là hai nước láng giềng, chúng ta còn là hai thành viên trong một cộng đồng lớn hơn: Cộng đồng ASEAN. Một Việt Nam ổn định, phát triển, hội nhập thành công sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển của Lào. Ngược lại, một nước Lào ổn định, phát triển, giữ vững bản sắc và độc lập cũng sẽ là chỗ dựa, là đối tác chiến lược đối với Việt Nam. Trong ASEAN, tiếng nói chung của Việt Nam và Lào sẽ góp phần củng cố đoàn kết, thống nhất; giữ vững nguyên tắc đồng thuận, tôn trọng lẫn nhau; bảo đảm ASEAN là trung tâm của các cấu trúc hợp tác khu vực, không bị chia rẽ, lôi kéo. Trong các cơ chế khu vực và quốc tế, sự phối hợp lập trường, hỗ trợ lẫn nhau giữa Việt Nam và Lào giúp mỗi nước bảo vệ tốt hơn lợi ích chính đáng của mình; tạo thêm "lực cộng hưởng" cho tiếng nói của một quốc gia đang phát triển; góp phần vào hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực và thế giới. Và rõ ràng rằng tình đoàn kết đặc biệt Việt - Lào không chỉ là "câu chuyện của hai nước" mà là một nhân tố tích cực trong cấu trúc an ninh - hoà bình - phát triển của khu vực.

VII- Một vài gợi mở mang tính phương châm hành động

Để khép lại, tôi xin nêu một vài gợi mở mang tính phương châm hành động chung, có thể coi là "chìa khoá" cho giai đoạn gắn kết chiến lược mới giữa Việt Nam và Lào: (1) Giữ vững lòng tin chiến lược, hết sức coi trọng tình đoàn kết đặc biệt trước sau như một. Niềm tin chiến lược phải được xây dựng từ từng việc làm cụ thể, từ cách chúng ta xử lý các vấn đề lợi ích một cách thẳng thắn, chân thành, tôn trọng lẫn nhau. (2) Phải coi tình đoàn kết đặc biệt là chất kết dính, gắn kết chiến lược là động lực phát triển; đoàn kết giúp chúng ta tồn tại và vươn mình; gắn kết giúp chúng ta vững vàng trong cuộc cạnh tranh phát triển đang ngày càng gay gắt. (3) Phát huy tối đa sự bổ trợ lẫn nhau về địa - kinh tế, địa - chính trị, địa - văn hoá; biên giới là không gian của cơ hội phát triển, của hội nhập. (4) Đặt con người vào trung tâm của mọi chương trình, dự án, chính sách liên kết: Mọi tuyến đường, cây cầu, khu kinh tế, hành lang phát triển... chỉ thực sự có ý nghĩa nếu đời sống nhân dân hai bên biên giới tốt hơn, thanh niên có nhiều cơ hội hơn, người dân cảm nhận rõ hơn lợi ích từ mối quan hệ anh em chí cốt Việt - Lào. (5) Để viết tiếp các chương mới trong pho sử Việt - Lào bằng ngôn ngữ của thời đại số trên nền tảng tình đoàn kết Việt - Lào được gắn kết bằng máu, mồ hôi, nước mắt trên chiến trường năm xưa thì thế hệ hôm nay cần sử dụng tri thức, tình yêu, tình người, sáng tạo, công nghệ, bằng những công trình, dự án thiết thực, hiệu quả, nhân văn và đặc biệt là bằng trái tim nhiệt huyết của thế hệ trẻ.

Thưa các đồng chí, các bạn,

Thăm Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào, tôi cảm nhận rõ hơn về tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện, gắn kết chiến lược giữa Việt Nam và Lào là tài sản vô giá mà tổ tiên và các thế hệ lãnh đạo cách mạng tiền bối của hai nước để lại cho chúng ta. Do vậy chúng ta phải chăm lo giữ gìn, vun đắp, phát huy tài sản vô giá này. Đó là trách nhiệm chính trị, là nghĩa tình, là danh dự, là lẽ sống, là lương tri của hai dân tộc. Tôi tin rằng, với bản lĩnh, trí tuệ, sự kiên trì và sáng tạo của hai Đảng, hai Nhà nước, với khát vọng vươn lên của Nhân dân hai nước, với sự góp sức chủ động, nhiệt huyết của đội ngũ cán bộ, công chức, học viên đang được đào tạo tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào, nhất định chúng ta sẽ tiến vào một giai đoạn gắn kết chiến lược mới, sâu sắc hơn, hiệu quả hơn, bền vững hơn.

Chúc Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Nhà nước và Nhân dân các dân tộc Lào anh em ngày càng phát triển phồn vinh, Nhân dân ấm no, hạnh phúc. Chúc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào tiếp tục là trung tâm đào tạo, nghiên cứu hàng đầu, xứng đáng với niềm tin của Đảng và Nhân dân Lào.

Chúc tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện, gắn kết chiến lược Việt Nam - Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.

Xin trân trọng cảm ơn đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Thoong-lun Xi-xu-lít, các đồng chí và các bạn."./.