Phát hành và giao dịch công cụ nợ của Chính phủ

Ảnh minh họa

Bộ Tài chính cho biết, theo quy định tại Khoản 5 Điều 27 của Luật Quản lý nợ công, Chính phủ quy định việc phát hành, đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch công cụ nợ của Chính phủ trên thị trường chứng khoán. Theo đó, dự thảo Nghị định là một trong các Nghị định hướng dẫn Luật Quản lý nợ công đối với nội dung về phát hành, đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch công cụ nợ Chính phủ nhằm tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ sau khi Luật Quản lý nợ công có hiệu lực thi hành. Nghị định này được ban hành sẽ thay thế nội dung về phát hành trái phiếu Chính phủ trong nước và trái phiếu Chính phủ ra thị trường quốc tế tại Nghị định số 01/2011/NĐ-CP ngày 5/1/2011 của Chính phủ về phát hành trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh và trái phiếu chính quyền địa phương (gọi tắt là Nghị định số 01).  

Hiện nay, thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) vẫn còn những hạn chế, tồn tại như: Quy mô thị trường TPCP còn nhỏ, thanh khoản trên thị trường thứ cấp TPCP thiếu ổn định, hệ thống nhà tạo lập thị trường mới chỉ phát huy được vai trò trên thị trường sơ cấp. Những hạn chế, tồn tại này đã ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn cho NSNN và sự phát triển của thị trường trong giai đoạn tới.

Cụ thể, thị trường sơ cấp đã đạt kết quả tốt cả về khối lượng huy động, kỳ hạn phát hành và chi phí huy động, đóng vai trò theo chốt để phát triển thị trường trái phiếu, tuy nhiên, so với các nước trong khu vực thì quy mô vẫn còn nhỏ, đến hết năm 2017 chiếm khoảng 27,4% GDP trong khi các nước trong khu vực có quy mô từ 45% – 55%/GDP.

Thị trường thứ cấp TPCP thanh khoản đã được cải thiện nhưng vẫn thiếu ổn định, đối tượng tham gia giao dịch mới chỉ tập trung vào một số tổ chức, giao dịch bình quân phiên khoảng 410 triệu USD/phiên (bằng khoảng 0,67% dư nợ TPCP) trong khi các nước trong khu vực là khoảng 650 triệu USD-1.500 triệu USD/phiên (bằng khoảng 1%-2% dư nợ TPCP).

Về nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại Bộ Tài chính cho biết, bên cạnh những nguyên nhân khách quan như kinh tế vĩ mô chưa ổn định, thị trường tài chính chưa phát triển, một phần do cơ chế chính sách về thị trường TPCP chưa đầy đủ, cần phải tiếp tục hoàn thiện để đáp ứng được yêu cầu phát triển thị trường trong giai đoạn tới. Như phân tích nêu trên, khuôn khổ pháp lý hiện hành chưa quy định về phát triển hệ thống nhà tạo lập thị trường trái phiếu với đầy đủ quyền lợi và nghĩa vụ theo thông lệ quốc tế; chưa có cơ chế hỗ trợ thanh khoản để các tổ chức này phát huy vai trò tạo lập thị trường, đặc biệt là trên thị trường thứ cấp như thông lệ quốc tế. Cơ chế giao dịch trái phiếu, đặc biệt là giao dịch mua bán lại TPCP của các NHTM, các tổ chức tài chính phi ngân hàng chưa đầy đủ, chưa phản ánh đúng bản chất là giao dịch giấy tờ có giá nên ảnh hưởng đến thanh khoản của thị trường trái phiếu.

Từ các phân tích nêu trên, cần thiết phải xây dựng và ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 01 nhằm khắc phục được những hạn chế, tồn tại để tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ phát triển thị trường TPCP trong giai đoạn hiện nay.

Việc ban hành Nghị định nhằm phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ theo hướng ổn định, cấu trúc hoàn chỉnh, mở rộng cơ sở nhà đầu tư, tăng quy mô và chất lượng hoạt động, đảm bảo là kênh huy động vốn an toàn, hiệu quả cho ngân sách Nhà nước, làm nền tảng cho sự phát triển của thị trường trái phiếu.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.

Khánh Linh