Quá trình xây dựng luật phải lắng nghe ý kiến chuyên gia, người dân

Nghị quyết nêu rõ: Tại Phiên họp ngày 23/7/2025, Chính phủ đã thảo luận, cho ý kiến về định hướng chỉ đạo công tác xây dựng thể chế, pháp luật; Đề xuất của Chính phủ về Chương trình lập pháp năm 2026 và 06 dự án luật, gồm: Dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi); Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); Dự án Luật Thương mại điện tử.

Chỉ áp dụng thủ tục rút gọn trong trường hợp thật sự cần thiết

Về định hướng chỉ đạo công tác xây dựng thể chế, pháp luật, Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ khẩn trương xây dựng, hoàn thiện hồ sơ các dự án luật, nghị quyết đã được bổ sung vào Chương trình Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, bảo đảm chất lượng và tiến độ theo quy định. Đối với đề xuất xây dựng các luật, nghị quyết, yêu cầu khẩn trương xây dựng Tờ trình đề xuất việc bổ sung các dự án vào Chương trình lập pháp năm 2025, chỉ áp dụng thủ tục rút gọn trong trường hợp thật sự cần thiết. Quá trình xây dựng luật cần bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, bảo đảm luật ngắn gọn, đúng thẩm quyền và phù hợp thực tiễn. Các dự án luật phải đảm bảo chất lượng, dễ hiểu, dễ áp dụng, luật hóa những vấn đề đã rõ và được đồng thuận cao. Quá trình xây dựng luật phải lắng nghe cầu thị, tiếp thu ý kiến của các nhà khoa học, nhà chuyên môn, lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động. Đối với các luật sửa đổi hay đề xuất mới, phải làm rõ lý do sửa đổi, bổ sung, cắt giảm, phân cấp và báo cáo Chính phủ về các vấn đề còn ý kiến khác nhau.

Đối với đề xuất của Chính phủ về Chương trình lập pháp năm 2026, Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các bộ ngành hoàn thiện Đề xuất Chương trình lập pháp năm 2026, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương của Đảng và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Việc xây dựng luật phải ưu tiên đúng trọng tâm, trình hợp lý qua các kỳ họp Quốc hội, tránh dồn quá nhiều vào một kỳ, bảo đảm chất lượng của các dự án luật, nghị quyết. Trường hợp cấp bách, cần khẩn trương báo cáo Chính phủ áp dụng cơ chế đặc biệt theo quy định hiện hành. Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an và các bộ, cơ quan ngang bộ rà soát kỹ phạm vi, hình thức, văn bản nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung tại dự án một luật sửa nhiều luật thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của mình.

Đổi mới toàn diện chính sách và thủ tục trong công tác lý lịch tư pháp

Về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, Chính phủ giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Lý lịch tư pháp. Dự thảo Luật cần thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, đổi mới toàn diện chính sách và thủ tục trong công tác lý lịch tư pháp. Ứng dụng hiệu quả công nghệ để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung, liên thông với dữ liệu quốc gia về dân cư. Quy định trong dự thảo Luật phải minh bạch, khả thi, khắc phục bất cập, bảo đảm cải cách thủ tục hành chính, không gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp. Tăng cường phân cấp, gắn trách nhiệm người đứng đầu, có cơ chế giám sát thực thi pháp luật. Các điều khoản chuyển tiếp phải rõ ràng, tránh khoảng trống pháp lý. Về vấn đề cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho pháp nhân thương mại, Bộ Công an tiếp tục nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm quốc tế để áp dụng phù hợp thực tiễn Việt Nam.

Về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Chính phủ giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, đánh giá kỹ tác động đối với các quy định, chính sách mới; xử lý, giải quyết các vướng mắc, bất cập. Nội dung dự thảo Luật theo hướng quy định khung, giao Chính phủ quy định về những nội dung cụ thể, chi tiết, chuyên ngành; bảo vệ quyền và lợi ích hợp của cá nhân, tổ chức, tránh khoảng trống pháp lý. Tăng cường phân cấp, phân quyền; cải cách triệt để thủ tục hành chính và đẩy mạnh áp dụng công nghệ, chuyển đổi số trong công tác quản lý nhà nước về công tác phòng, chống ma túy.

Tạo hành lang pháp lý cho ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục đại học

Về Dự án Luật Giáo dục đại học, Chính phủ giao Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục hoàn thiện Dự án Luật Giáo dục đại học theo hướng thúc đẩy giáo dục đại học phát triển, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực; xây dựng hệ thống quản trị đại học tiên tiến, tăng quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình, nâng cao hiệu lực kiểm định, giảm số lượng, tăng chất lượng cơ sở giáo dục, tăng cường quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình, tổ chức quản lý giáo dục đại học theo hướng: quản lý chuyên môn từ trung ương đến cơ sở. Xây dựng cơ chế chính sách khả thi, phát triển dữ liệu số, chuẩn hóa chỉ số đánh giá để phân bổ nguồn lực và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh. Tạo hành lang pháp lý cho ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, mở rộng cơ hội học tập và thúc đẩy học tập suốt đời. Bảo đảm tính thống nhất giữa Luật Giáo dục đại học và các luật liên quan như Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Giáo dục, tránh chồng chéo. Hoàn thiện luật theo hướng luật khung, quy định nguyên tắc thuộc thẩm quyền Quốc hội, chi tiết do Chính phủ quy định; đẩy mạnh cải cách hành chính và chuyển đổi số. Về bỏ hội đồng trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu cụ thể hóa chủ trương, giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở giáo dục, đào tạo và phát huy vai trò cấp ủy đảng, người đứng đầu cơ sở đào tạo.

Về Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp, Chính phủ giao Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục khẩn trương rà soát nghiên cứu, tiếp thu ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật, tháo gỡ vướng mắc trong quản trị nhà trường, tự chủ tài chính, xã hội hóa giáo dục. Sửa đổi các quy định cần phù hợp thực tiễn, có cơ chế khuyến khích đào tạo ngành đặc thù, thích ứng ngành mới nổi, đáp ứng nhu cầu thị trường lao động và hội nhập quốc tế. Xây dựng chương trình trung học nghề trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế, bảo đảm khả thi và hiệu quả. Thiết kế chính sách ưu đãi cao nhất để thu hút doanh nghiệp tham gia đào tạo nghề. 

Tháo gỡ bất cập trong thương mại điện tử, chống hàng giả, chống thất thu thuế

Về Dự án Luật Thương mại điện tử, Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan có liên quan tiếp tục nghiên cứu, rà soát kỹ, hoàn thiện dự án Luật, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng và Nhà nước, nhất là về chủ trương phát triển kinh tế số, công nghệ số. Quy định trong dự thảo Luật bảo đảm theo hướng kiến tạo, phát triển thương mại điện tử; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn và quy định pháp luật hiện hành về thương mại điện tử; đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, góp phần tăng cường quản lý thuế, chống thất thu thuế. Tăng cường phân cấp, phân quyền; có công cụ giám sát, kiểm tra các hoạt động thương mại điện tử; rà soát kỹ để cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp kinh doanh theo đúng quy định pháp luật. Tham khảo kinh nghiệm của các nước về quản lý thương mại điện tử; tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các bộ, cơ quan, tổ chức có liên quan, đối tượng điều chỉnh của Luật, bảo đảm rõ ràng về phạm vi điều chỉnh, không chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan; rà soát nội dung dự thảo Luật bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, không chồng chéo, trùng lắp với các luật liên quan.

Nghiên cứu quy định về giá vé máy bay theo hướng phân cấp mức độ điều chỉnh của Chính phủ và Bộ Tài chính

Về Dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam, Chính phủ giao Bộ Xây dựng tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo Luật, trong đó chỉ quy định khung pháp lý thuộc thẩm quyền Quốc hội; các nội dung chi tiết, biến động giao cho Chính phủ, Bộ trưởng quy định. Nghiên cứu bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết thủ tục đầu tư các dự án cảng hàng không, sân bay, trong đó làm rõ thẩm quyền giao chủ đầu tư, bảo đảm minh bạch, phân cấp rõ ràng. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền triệt để theo hướng mỗi công việc chỉ giao một cơ quan, địa phương xử lý. Nghiên cứu quy định về giá vé theo hướng phân cấp mức độ điều chỉnh do Chính phủ quyết định và mức độ điều chỉnh do Bộ Tài chính quyết định. Bổ sung quy định giải quyết vướng mắc trong việc định giá, xử lý phá dỡ các hạng mục công trình không còn giá trị sử dụng. Phân định rõ sử dụng lưỡng dụng theo hướng Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được giao và chịu trách nhiệm trước Chính phủ về khai thác sân bay thuộc thẩm quyền quản lý. Về quy định quản lý các phương tiện bay không người lái, Bộ Xây dựng quy định đối với các thiết bị liên quan đến dân sự, Bộ Quốc phòng quy định đối với các thiết bị liên quan đến quân sự, an ninh, quốc phòng.

Đồng thời, nghiên cứu quy định giao Bộ Xây dựng có trách nhiệm toàn diện trong xử lý các vấn đề về bảo đảm an toàn cho tàu bay, tổ bay, hành khách, hành lý, hàng hóa trong tàu bay; nghiên cứu không quy định việc doanh nghiệp cảng hàng không tổ chức đầu tư cảng hàng không tại điểm a khoản 3 Điều 31 dự thảo Luật để sửa đổi theo hướng bảo đảm mọi doanh nghiệp được bình đẳng đầu tư cảng hàng không, tạo điều kiện thu hút tối đa các nguồn lực của doanh nghiệp tham gia đầu tư cảng hàng không, sân bay.

Tuyết Thư